حیات حمام‌های عمومی و پیوستگی اجتماعی

ایسنا/اصفهان حمام‌های عمومی با ساختار منحصر بفرد معماریِ خود، علاوه بر مکانی برای شست‌وشو و پاکیزگی بدن، جایی برای حضور همه‌ افراد با جایگاه‌های اجتماعی و فرهنگی بودند. این حمام‌ها که بسیاری از آن‌ها تخریب‌ و یا متروکه‌شده و یا تغییر کاربری داده‌اند، در فرهنگ و ادبیات این مرزوبوم تأثیرات فراوانی داشته‌ و در اصفهانِ دورۀ صفوی بیش از هرزمان دیگری ساخته شدند.

حمام‌های عمومی، بخش بزرگی از فضاهای مهم شهری به‌شمار می‌رفتند که علاوه بر کاربرد در بهداشت و پاکیزگی، در ساختار و ارتباطات فرهنگی و اجتماعی نیز نقش مهمی داشتند و همان‌طورکه محسن بهزاد، پژوهشگر معماری ایرانی، در بخش اول گفتگوی خود با ایسنا بیان کرد، ساختار این بناها بر اصولی استوار شده و هر یک از فضاهای آن‌ها نیز معنا و مفهوم خاصی داشته است.

بهزاد در بخش اول صحبت‌های  خود به این موضوع اشاره کرد که نظافت و استحمام در ایرانِ قبل از اسلام نیز از اهمیت خاصی برخوردار بود به‌طوری‌که در آئین‌های کهن ایران، ناهید یا ایزد پاکی و آب بسیار ستوده شده و در فارسی کهن و میانه، برای طهارت و شستشو از واژه‌های«پادیاو»، «پادیاوی» یا «پادیاب» استفاده ‌می‌شد. او همچنین از قدیمی‌ترین حمام‌های اصفهان در دوران پیش از صفویه سخن گفت، اما عصر شکوفایی ایجاد حمام‌ها را دوره صفویه نامید و ضمن اشاره به برخی از حمام‌های دوره صفوی در شهرهای مختلف ایران، بیان کرد که در این دوره فقط در اصفهان بیش از ۲۷۰ حمام ساخته شد. این پژوهشگر معماری ایرانی سپس به برخی از حمام‌های دوره صفویه در اصفهان اشاره کرد که همچنان پابرجا هستند و از تعدادی نیز نام برد که در طول زمان تخریب‌شده‌اند. او همچنین اصولی که ساختار طراحی معماری حمام‌ها بر آن‌ها استوار است را توضیح داد.

حمام شیخ بهایی در اصفهان