سفر به سرزمینی به قدمت دوران ژوراسیک

فرهاد طالبیان: نخستین باری که اسم این شهر برده شد، در حدود ۱۱۰۰ سال پیش از میلاد بود. این شهر تحت نام‌های دیگری از قبیل هگمتانه، هگمتان، اکباتان، اکباتانا، آمدانه، آنادانا نیز نوشته شده‌است. نام هگمتانه به مرور زمان در دوران ساسانیان به اَهمتان، اَهمدان و سپس به همدان دگرگون شده‌است.همدان به گویش محلی هِمِدان خوانده می‌شود.

همدان از قدیمی‌ترین شهرهای ایران و جهان است. در سال ۱۳۸۵ مجلس شورای اسلامی در مصوبه‌ای همدان را «پایتخت تاریخ و تمدن ایران» اعلام کرد. همدان اولین پایتخت نخستین شاهنشاهی ایران، مادها بوده‌است. با این حال قدیمی‌ترین آثار یافت‌شده از محوطهٔ باستانی هگمتانه و نیز کتیبه‌های گنج‌نامه مربوط به دوران هخامنشیان هستند. همچنین این شهر در روزگار هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، آل بویه و سلجوقیان نیز یکی از پایتخت‌های کشور بوده‌است. همدان به دلیل داشتن مراکز تاریخی و دیدنی یکی از شهرهای فرهنگی و گردشگری کشور شناخته می‌شود و روز اول شهریور هم به نام این شهر در تقویم کشور ثبت شده است.

محال است اسم همدان بیاید و نام غار علیصدر به ذهن نرسد. غار علیصدر بزرگترین غار آبی دنیاست. چرا اسمش علیصدر است؟ نام این غار در گذشته” علی سرد” و “علی سد” بود. اما بعد از اینکه در سال ۱۳۵۰ اهالی روستایی که این غار در آن واقع شده صاحب جاده شدند، پیمانکار به اشتباه بر روی تابلوی راهنما نام “علیصدر” را هک کرد. از آن به بعد نام غار هم به علیصدر تغییر پیدا کرد.

این غار طولانی‌ترین مسیر قایق رانی را در سراسر جهان به خود اختصاص داده. همچنین از بزرگ‌ترین غارهایی محسوب می‌شود که قدمت آن مربوط به دوران دوم زمین شناسی یا همان دوران ژوراسیک است. دیدن غار علیصدر یعنی سفر به اعماق شگفت انگیز زمین با دالان‌هایی تنگ و پر پیچ و خم و اشکال متنوع ساخته شده از سنگ‌ها.

محوطه غار دالان‌های پیچ در پیچ و دهلیزهای متعددی دارد. از مجموعه رشته آبها، دریاچه بزرگی در داخل غار بوجود آمده و از این رو رفتن به میانه غار تنها با قایق امکانپذیر است از همین رو غار علیصدر یکی از منحصربه فردترین‌هاست.

آرامگاه ابوعلی سینا

آوازه ابوعلی سینا، طبیب، عارف و شاعر ایرانی در جهان پیچیده و آرامگاهش در میدانی به همین نام، یکی از جاذبه های گردشگری همدان است.

برج آن، الهام گرفته از برج گنبد قابوس، باغچه‌ها متاثر از باغ های ایرانی، آب نماهای الهام گرفته از حوض خانه‌های سنتی و نمائی با روکاری سنگ های حجیم و خارا که با سنگ گرانیت کوه الوند آراسته شده، یکی از قشنگ‌ترین آرامگاه‌ها را پیش رویمان قرار می‌دهد. آرامگاه بوعلی سینا یادگار دوره قاجار است. تالار جنوبی آرامگاه محل نگهداری سکه، سفال، برنز و سایر اشیاء کشف شده مربوط به هزاره‌های قبل از میلاد و دوران اسلامی است و تالار شمالی به نگهداری ۸۰۰۰ جلد کتاب خطی و چاپی نفیس ایرانی و خارجی اختصاص دارد.

دریاچه و سد اکباتان

در ۱۱ کیلومتری شرق همدان می‌توانید از تنها دریاچه‌ این شهر بازدید کنید. دریاچه‌ای زیبا که با وجود فضای سبز و امکانات تفریحی و گردشگری، مسافران بسیاری را به سوی خود جذب می‌کند. از تفریحات دریاچه اکباتان ورزش‌های آبی مانند قایقرانی و اسکی روی آب است. به‌منظور راحتی مسافران و گردشگران، امکاناتی چون رستوران و مهمانسرا در این منطقه تفریحی ساخته شده است.

بازار زیبا و قدیمی

اگر اهل بازار و خصوصا بازارهای قدیمی هستید بدانید که بازار همدان با وسعتی برابر با ۳۰ هکتار از قدیمی‌ترین و بزرگ ترین بازار های تاریخی و سنتی ایران است. نام این بازار را در سال ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت کردند و مهم‌ترین بخش‌های آن را می‌توان سرای پیغمبر، سرای گلشن، سرای نهاوندی‌ها و سرای میرزا کاظم دانست. زیر بنا و پایه اصلی این بازار متعلق به دوران سامانیان است که بعدها در دوران صفوی، قاجار و پهلوی گسترش پیدا کرد.

دهکده تفریحی و توریستی گنج نامه، گنبد باستانی علویان، روستای توریستی ورکانه، مسجد جامع همدان، میدان شیر سنگی همدان، گنبد علویان همدان هم از جمله مکان‌های دیدنی این شهر محسوب می‌شود.