موافقت بریکس با پیشنهاد عضویت رسمی ایران، عربستان سعودی و چهار کشور دیگر

سیریل رامافوسا، رئیس‌جمهوری آفریقای جنوبی روز پنج‌شنبه ۲۴ اوت/ ۲ شهریور در آخرین روز از پانزدهمین نشست سران بریکس در ژوهانسبورگ از توسعه این گروه و موافقت پنج عضو کنونی آن با این تصمیم خبر داد.

براساس این اظهارات از میان حدود ۲۰ درخواست عضویت رسمی کشورها به گروه بریکس، اعضا با افزوده شدن ایران، عربستان سعودی، آرژانتین، امارات متحده عربی، اتیوپی و مصر موافقت کردند.

قرار است روند عضویت رسمی این کشورها از روز نخست سال آینده میلادی آغاز شود.

دومین تصمیم مهم سران بریکس حرکت برای ساختن پلتفرمی برای تجارت مشترک با استفاده از ارزهای ملی است. بر این اساس وزیران اقتصاد و بانک‌های مرکزی کشورهای عضو موظف شده‌اند تا راهکار قابل اجرایی برای تأمین این هدف ایجاد کنند.

همین موضوع به عنوان یک جنبه تقابلی بریکس با آمریکا و اقتصادهای غربی مطرح شده است. آمریکا با دقت بیشتری تحولات را دنبال می‌کند چرا که می‌داند دست‌کم روسیه امید دارد حرکت به سمت خلع پادشاهی دلار در مبادلات بین‌المللی را از بریکس کلید بزند.

به جز روسیه، دیگر اعضا چنین تصوری از کاربرد بیشتر ارزهای ملی در مبادلات تجاری‌شان ندارند. آن‌ها بیشتر به دنبال گشودن راه‌هایی برای تنوع‌بخشی به سیستم تسویه حساب‌های تجاری و مبادلات کالایی هستند که بتواند مستقل از متغیرهای غربی هم کار کند.

رئیس‌ جمهوری چین: هژمونی‌طلبی در ذات ما نیست، به دنبال تقابل با قدرت‌های بزرگ نیستیم

اعضای بریکس که در حال حاضر متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است حدود ۴۰ درصد از جمعیت جهان و بیش از ۲۵ درصد از اقتصاد جهانی را تشکیل می‌دهند.

چین به تنهایی ۷۰ درصد از قدرت اقتصادی این بلوک را تشکیل می‌دهد و همین موضوع هند را به عنوان رقیب منطقه‌ای پکن نگران کرده بود که توسعه بریکس به تسلط بیشتر چین پس از ورود اعضای عمدتاً همسو منجر خواهد شد.

در میان اعضای بریکس هدف واحدی برای گسترش این گروه وجود ندارد. در حالی که چین به دنبال اهداف تجاری و اقتصادی از توسعه بریکس است، روسیه به دنبال ساختن هماوردی برای گروه ۷ کشور صنعتی است. گروهی که پیش از آن روسیه را هم در خود داشت و به جی ۸ مشهور بود ولی پس از رفراندوم الحاق کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ تعلیق شد.

از دیگر سو، برزیل به دنبال توازنی راهبردی است و رئیس‌جمهوری آن به صراحت در روز نخست اجلاس بریکس گفت که به دنبال هماورد‌طلبی با کشورهای صنعتی نیستند. هند هم موضع مشابهی دارد.

به بیان دیگر، برزیل و هند به عنوان دو عضو مهم این بلوک بر نقش «مکمل» بریکس در کنار نهادهای بین‌المللی و بلوک‌های موجود تأکید می‌کنند و به دنبال پیگیری فضای تقابل یا رقابت مستقیم نیستند.

لولا داسیلوا، رئیس‌جمهوری برزیل در نشانه‌ای از دیدگاه‌های متفاوت در درون این بلوک گفت که بریکس به دنبال این نیست که هماورد جی۷ یا جی۲۰ باشد یا در برابر آمریکا بایستد.

لولا گفت: «ما فقط می‌خواهیم وضعیت خودمان را سامان ببخشیم.»

اجلاس بریکس ۳۱ مرداد تا ۲ شهریور / ۲۲ تا ۲۴ اوت برگزار شد. آفریقای جنوبی ۶۷ کشور «جنوبی جهان» و آفریقا را به این اجلاس دعوت کرده بود.