دانشمندان علت اصلی مرگ ۶ قربانی فوران آتشفشان پمپئی در ۲ هزار سال پیش را کشف کردند

محققان در ایتالیا با مطالعه بقایای شش نفر از ساکنان شهر پمپئی به این نتیجه رسیده‌اند که آنها در جریان فوران آتشفشانی دو هزار سال پیش در این شهر بر اثر خفگی جان خود را از دست داده‌اند.

هنگامی که کوه آتشفشانی «وزوو» در سال ۷۹ پس از میلاد به ناگهان فوران کرد، جریان‌های آذرآواری (جریان‌هایی از گاز داغ، خاکستر و سنگ) ایجاد کرد که شهر پمپئی را در زیر خود مدفون ساخت. در واقع افرادی که از بیم «باران جهنمی» اولیه آتشفشان پناه گرفته بودند، سرانجام در زیر لایه خاکستری که توسط جریان‌های بسیار داغ به سمت شهر می‌آمد مدفون شدند.

با این حال تا کنون شواهد کمی در دست بود که افراد چگونه جان خود را از دست داده‌اند. تیم تحقیقاتی اسپانیایی برای پاسخ به این سوال از تصویربرداری اشعه ایکس برای تعیین ترکیب عناصر استخوانی و گچ قالب‌گیری قربانیان پمپئی استفاده کرد.

لورنچ آلاپونت، باستان‌شناس دانشگاه والنسیا و نویسنده ارشد این مطالعه، می‌گوید: «قربانیان ابتدا احتمالاً در اثر استنشاق گازهای سمی جان خود را از دست دادند و سپس استخوان‌های آنها در معرض دمای بالای ناشی از امواج آذرآواری و جریان‌های گدازه‌ای قرار گرفته است.»

آنچه پس از این اتفاق افتاد این بود که خاکستر سرد و سفت شد و اجساد مدفون در زیر لایه‌های آنها شروع به تجزیه شدن کرد تا وقتی که در نهایت تنها استخوان‌های قربانیان بجا ماند.

• نتایج تحقیق تازه؛ ابر آتشفشانی در ۱۵ دقیقه مردم شهر پمپئی را کشته است
• کشف نقاشی دیواری از «پیتزای ۲ هزار ساله» در ویرانه‌های پمپئی ایتالیا

امروزه در میان محققان بحث‌های متعددی در مورد اینکه چه چیزی باعث کشته شدن ساکنان پمپئی (و همچنین شهر همسایه هرکولانیوم) در زمان فوران کوه وزوو شد، وجود دارد.

در حالی که برخی جریان‌های آذرآواری فوق‌العاده داغ را مسئول می‌دانند، در سال ۲۰۲۰ تعدادی از پژوهشگران ادعا کردند بافت مغزی یکی از قربانیان هرکولانیوم را یافته‌اند که ظاهراً به دلیل گرمای حاصل از فوران به شیشه تبدیل شده است. 

شماری دیگر از محققان می‌گویند امکان دارد که ساکنان توسط صخره‌های غول پیکری که بر سر مردم فرود آمده کشته شده‌اند. با این وجود تیم مطالعاتی جدید می‌گوید یافته‌های آنها این ایده را تقویت می‌کند که بسیاری از ساکنان بر اثر خفگی ناشی از جریان‌های آذرآواری جان خود را از دست داده‌اند.

محققان در پژوهش تازه خود بقایای جسد شش قربانی از منطقه پورتا نولای پمپئی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. طبق گفته این تیم، افراد منطقه پورتا نولا در حال فرار از شهر در زمین‌های پوشیده از «لاپیلی» (تکه‌های ریزگرد آتشفشانی) بودند و حتی یکی از آنها از یک شاخه به عنوان عصا استفاده می‌کرده است.

نتایج یافته‌ها از بررسی استخوان افراد مدفون نشان می‌دهد که آنها در حالت «پاگیلیستی» نبوده‌اند. این حالت در نتیجه کم‌آبی بدن و انقباض عضلات پس از قرار گرفتن در معرض گرمای شدید حادث می‌شود.

محققان می‌گویند مخلوط گاز و خاکستر در منطقه‌ای که این قربانیان در آن قرار داشتند خیلی زیاد نبوده، اما بیش از چند دقیقه قابل تنفس نبوده‌ است. پس از مرگ در اثر خفگی، خاکستر داغی که توسط جریان‌های آذرآواری ایجاد شده اجساد را مدفون کرده است.

به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

جیانی گاللو، باستان‌شناس در دانشگاه والنسیا و یکی از نویسندگان مقاله، درباره روش پرتونگاری به کار گرفته شده در تحقیق جدید می‌گوید: «روش جدید می‌تواند پروتکلی ایجاد کند که به کمک آن تعداد بیشتری از گچ‌گیری‌های یافت‌شده در مناطق مختلف پمپئی تحت بررسی قرار گیرند.»

پیشتر نیز یک تیم بین‌المللی مرکب از محققان اسکاتلندی و ایتالیایی به این نتیجه رسیده بود که اغلب ساکنان پمپئی بر اثر گدازه‌ها جان خود را از دست نداده‌اند، بلکه نخست بر اثر گاز خفه شده‌اند و سپس گدازه‌های آتشفشانی بدن آن‌ها را دفن کرده است به نحوی که بقایای بدن آنان برای حدود دو هزار سال باقی مانده است.

مدل‌سازی انجام شده تخمین زده بود خاکستر و ذرات آتشفشانی بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه کل شهر را در برگرفته و ساکنان که هیچ راه فراری نداشته‌اند در خانه‌ها و تخت‌های خود یا در خیابان‌ها و میادین شهر خفه شده‌اند.

ویرانه‌های پمپئی، که در حدود ۶ کیلومتری کوه آتشفشانی وزوو قرار دارد، امروزه دومین مکان باستان‌شناسی پر بازدید در ایتالیا محسوب می‌شود و سال گذشته حدود یک میلیون گردشگر از آن دیدن کرده‌اند.

نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «PLoS ONE» منتشر شده است.