درباره چند شبهه مشهور حجاب

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو؛ فلسفه پوشش در مکتب اسلام چند چیز است. بعضی از آن‌ها جنبه روانی دارد و بعضی جنبه خانوادگی و بعضی دیگر جنبه اجتماعی و بعضی مربوط است به بالا بردن احترام زن و جلوگیری از ابتذال است. در اینجا چند پرسش مطرح می‏شود:

حجاب چیست و آیا محدود به روسری است؟

ارزش و احترام زن مسلمان در جامعه مساوی با عفت و حیاست و داشتن پوشش، او را محترم داشته، از نگاه‌های ناپـاک و آلوده مصون می‌دارد و مقامی ارزشمند و جایگاهی والا برای او به ارمغان می‌آورد.

حضور بانوان در محیط کار و فعالیت، همراه با پوشش مناسب، آن‌ها را از تعرض نامحرمان حفظ کرده و سبب می‌شود با امنیت و آرامش خاطر به انجام وظایف بپردازند. در فضایی که معاشرت زن و مرد آزاد باشد، فساد و بی‌بندوباری رشد کرده و به ضعف و رکود فعالیت‌های اجتماعی می‌انجامد. اسلام می‌خواهد اجتماع مرکز کار و فعالیت باشد برخلاف سیستم غربی که می‌خواهد کار و فعالیت را با لذت‌جویی‌های جنسی همراه کند.

امنیت و آرامش روانی و مصونیت در برابر طمع‌ورزی‌های هوس‌بازان یکی دیگر از انگیزه‌های حجاب است. در صدر اسلام بعضی از زنان بی‌بند و بار بودند و نسبت به پوشش و حفظ حجاب اعتنا نمی‌کردند، خداوند حکیم دستور داد که زنان مؤمن و پاکدامن حجاب خود را کاملا رعایت کنند تا بانوان با عفت و پاکدامن از زنان بدحجاب و آلوده مشخص شوند. وقتی زن کاملا خود را بپوشاند و با پاک‏دامنی در جامعه ظاهر شود، دیگر چشم‌ها به‌طرف او خیره نخواهد شد و از خطرات در امان خواهد ماند.

حجاب در واقع بیش از یک سرپوش است و به‏طور کلی به پوشش متناسب با احترام به اخلاقیات و ارزش‌های دینی و فرهنگی هر جامعه اشاره دارد. حجاب شامل پوشش بدن، مو، چهره و دیگر جزئیات است که متناسب با عقاید و احکام اسلامی بایست پوشانده شود.

چرا زنـان ایرانـی بایـد حجـاب اجبـاری داشـته باشند؟ مگر قرآن نمی‌گوید «لا اکراه فی‌الدین» پـس چرا اجبار می‌کنید؟

حتما درخصوص این آیه شریفه زیاد شنیده‌اید، اما معنایی که از این آیه مشهود است، دقیق نیست. این آیه شریفه به معنی عدم‌وجود اجبار و اکراه در پذیرش دین است. اما وقتی کسی وارد یک دین شد، رعایت قوانین آن برای او لازم است و نمی‌تواند بخشی از آن را انتخاب کرده و بخش دیگر را رها کند. از طرف دیگر احـکام اسلامی دو جنبه دارند، جنبه فردی و جنبه اجتماعی. حجاب هم مانند دیگر واجبات دینی بر همه مسلمانان واجب است؛ اما اجباری در اجرای آن در حـوزه فردی وجود ندارد. مثلا اگر کسی در خانه خود یا میهمانی خصوصی، در جلوی نامحـرم، حجاب نداشته باشد گناه کرده است؛ اما کسی از او بازخواست نمی‌کند. مانند کسی که واجب مهمی مانند نماز را ترک کند. اما درجایی که امور جنبه اجتماعی پیدا می‌کند وضع فرق می‌کند؛ زیرا کار‌های ما فقط به‌خود ما مربوط نمی‌شود و روی دیگران و جامعه هم اثر می‌گذارد. در کشـور مـا حجـاب اجبـاری نیسـت؛ بلکـه پوشـش اجبـاری اسـت. بیـن حجـاب اجبـاری و پوشـش اجبـاری تفـاوت زیـادی وجـود دارد. در تمـام دنیـا پوشـش اجبـاری اسـت. هیچ کشوری نمی‌یابید که اجازه دهند خانم‌ها در خیابان، مدرسه و دانشگاه لخت راه بروند. در همه جای دنیا پوشش وجود دارد و به کسی اجازه نمی‌دهند با هر پوششی که می‏خواهد ظاهر شود؛ پـس حداقل پوشش همه‌جا وجود دارد. معنی لا اکراه فی‌الدین این است که «افکار برخلاف افعال، قابل اجبار نیست» یعنی شما نمی‌توانید فکر یک نفر را به‌اجبار تغییر دهید، چرا؟ زیرا در ادامه آیه آمده: «قد تبین الرشد من الغی» باید تبیین شود. قوانین در تمام دنیا وجود دارند! به‏طور مثال یک خانم اجازه ندارد در دانشگاه پنسیلوانیا با کفش پاشنه‏بلند وارد دانشگاه شود، این که به اسلام ربطی ندارد و یک قانون است و قانون ربطی به لا اکراه فی‌الدین ندارد. در همۀ کشور‌ها قوانین اجباری برای پوشش وجود دارد؛ فقط مسئله این است که مقدار این پوشش متفاوت است؛ چراکه پوشش هر فرد در اجتماع و کوچه و خیابان، بر روی دیگر افراد هم تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین چیزی به نام حجاب اجباری وجود ندارد و آنچه در بخش اجتماعی مطرح است پوشش الزامی است که در همۀ کشور‌ها وجود دارد و طبیعتا در کشور ما با اکثریت جمعیت مسلمان، مبنای پوشش، قوانین اسلامی هستند.

رعایت حجاب، مرد را بیش‏تر کنج‏کاو و تحریک می‏کند. از قدیم گفته‏اند: «الانسانُ حریصٌ علی مامُنعِ؛ انسان نسبت به آنچه از آن منع شود، طمع می‌ورزد».

این که مى‏‏گویند: «الْانْسانُ حَریصٌ عَلى‏ ما مُنعَ مِنْهُ» مطلب صحیحى است؛ اما نیازمند به توضیح است. انسان به چیزى حرص مى‏‏ورزد که هم از آن ممنوع شود و هم به‏سوى آن تحریک شود! به اصطلاح تمناى چیزى را در وجود شخصى بیدار کنند و آن‏گاه او را ممنوع سازند؛ اما اگر امرى اصلاً عرضه نشود یا کم‏تر عرضه شود، حرص و وَلَع هم نسبت بدان کم‏تر خواهد بود. ما نمی‏خواهیم کشش و جاذبۀ میان زن و مرد که زیبایی زندگی است از بین برود؛ که اگر از بین برود زشت و نازیباست؛ بلکه این کشش باید باشد؛ اما تعدیل‏شده و کنترل‏شده و قاعده‏مند، نه ول و رها و اتفاقا حفظ کشش و جذابیت همراه با حریم از کارایی‏های مهم حفظ حجاب است. ضمن این که رواج فرهنگ برهنگی نه‏تن‌ها آن را به‏صورت عادی و یک چیز بی‏اهمیت در نیاورده است؛ بلکه عطش روحی را افزایش داده است. آری بی‏حجابی نیز حریص بودن را کم نمی‏کند؛ اما به‏طور قطع رابطۀ دو جنس مخالف را به لجن می‏کشاند و زن را بی‏ارزش می‏کند.

وحیده علی‎میرزائی. دانشجوی دکتری حقوق زن