سخنرانی ژاله وفا در همایش میراث محمد مصدق برای ایران امروز - Gooya News

بنام مناسب ترین واژه ها، به رسم محبت، به نام خدا

با سلام به همه خانمها و اقایان حاضردر همایش

موضوع صحبت من در همایش امشب" مصدق و اقتصادی بر مبنای موازنه عدمی" است .

همه می دانیم تا پایان دوره قاجار، دولتها سیاست موازنه مثبت را اتخاذ می‌کردند یعنی چنانچه امتیازی به انگلستان داده میشد در مقابل امتیازی هم به دولت شوروی داده می‌شد، تا در واقع موازنه مثبتی بین آنها برقرار شود! یعنی ایران هم در ظاهر و هم در باطن دارای استقلال نبود. اما دکتر محمد مصدق با اتخاذ سیاست موازنه عدمی در راستای قطع امتیاز دهی به دول خارجی و به نفع استقلال ایران عمل کرد. قانون ۱۱ آذر ۱۳۲۳ضمن نفی واگذاری امتیاز به شوروی عملا امتیاز نفت انگلیسیها را نیز زیر سوال برد و زمینه ملی شدن صنعت نفت فراهم آمد. تا در ۲۹ اسفند1329پیشنهاد دکتر حسین فاطمی به حقیقت پیوست و نفت ایران ملی شد.

در واقع، دکتر محمد مصدق در دورانی شجاعت پذیرفتن مقام نخست وزیری را در اردیبهشت ۱۳۳0 از خود نشان داد که کشور ما ایران، از عوارض بسیاری از قبیل بحران مدیریتی، فقر، قحطی خصوصا قحطی نان و نیز اشغال توسط قوای بیگانه، رنج می‌برد. و در مهرماه همان سال صادرات نفت ایران قطع شد و وی با اجرای سیاست موازنه عدمی در هر چهار بعد سیاسی و اقتصادی و فرهنگی اجتماعی ، طرحی نو در انداخت. چرا که این چهار بعد از هم جدایی ناپذیرو ابعاد مختلف پدیده ها را تشکیل می دهند.یعنی مصدق هم پایبند به استقلال و آزادی ( نه به معنای انزوای ایران بلکه به معنای عمل بر مبنای رعایت حقوق ملی هم به خود مردم و همخ با همه جهان ) ،همه پایبند به حقوق شهروندی و هم پایبند به اقتصادی تولید محور و هم پایبند به آزادی بیان و هم پایبند به اخلاق و عناصر سازنده فرهنگی ایرانی بود.

مصدق، در مقام معمار ایرانی آزاد و مستقل وآباد، دریافته بود که بعد از ملی شدن صنعت نفت بایستی در تغییر ساخت زیر سلطه دولت و نیز سیاست اقتصادی دولت شتاب بخرج دهد وگرنه قانون ملی شدن صنعت نفت جز مرکبی خشک شده بر صفحه کاغذی بیش نخواهد شد و از محتوا خالی می‌گردد. مصدق بخوبی می‌دانست که وابستگی دولت در بودجه خود به اقتصاد مسلط و وابستگی جامعه در اقتصاد خود به بودجه دولت، سبب دیرپائی استبداد وابسته می‌شود. از اینرو در ۲۷ ماه طول حکومتش تمامی کوشش خود را مصرف این امر اساسی کرد که اقتصاد مصرف محور ایران را به اقتصادی تولید محور بدل کند و در آمدهای بودجه را به جای برداشت از چاههای نفت که در واقع باعث انقطاع رابطه نیاز دولت به ملت می‌گردد، با مالیات به مثابه برداشت از تولید ملت جایگزین کند.

تلاش ارزشمند مصدق و اعضای کابینه‌اش زمانی بهتر در منظر دید‌های واقع بین و خصوصا نسل جوان کشور که اکنون به جنبش آزادیخواهی و استقلال طلبی برخاسته است، قرار می‌گیرد که از شرایط اقتصادی ایران در زمانی که وی شجاعت بدست گیری سکان اداره سیاسی -اقتصادی ایران را نشان داد، آگاه باشند.که در این کوتاه سخن مختصات انرا بیان میدارم.