تنش آبی در رودبار: بسیاری از روستاها در تابستان یکی دو ساعت در روز آب دارند

متاسفانه بسیاری از روستاهای رودبار یکی دو ساعت در روز و به‌خصوص در فصل تابستان آب دارند. حتی در برخی از روستاها شاید وصل شدن آب‌شان به ساعت هم نرسد. متاسفانه ۵۰ درصد روستاها تحت پوشش آب و فاضلاب هستند و بقیه به صورت خودگردان و مدیریت‌شان از طریق دهیاری و شورای محل و شورای آب اداره می‌شود.

منبعی آگاه، ایلنا

اینها گفته‌های یک منبع آگاه به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) که در گزارشی است که هفتم شهریور ۱۴۰۲منتشر شده است.  

برخلاف این تصور که بی‌آبی و خشکسالی به استان‌های کویری مرکزی و جنوب و شرق ایران محدود است، شهرستان رودبار همواره از نظر زیرساخت‌های آبی با دشواری روبه‌رو بوده‌ است. در برخی روستاها منابع آبی محدودی وجود دارند و در روستاهای دیگر که منابع آبی کافی وجود دارد، مدیریتِ مصرف نادرست است. 

بحران اقلیمی، گرمایش جهانی و تغییر در روند بارش بر روستاهای رودبار نیز تاثیر گذاشته اشت. این منبع آگاه که نخواسته است نامش فاش شود در ادامه به ایلنا گفت که کمبود بارندگی مشکلات کمبود آب در مناطق روستایی این منطقه را نیز افزایش داده است. به گفته او برای رفع این مشکلات باید به این شهرستان اعتباراتی را تخصیص دهند. 

این منبع آگاه در ادامه گفت: 

متاسفانه بسیاری از زیر ساخت‌های انشعابی روستاها مربوط به زمان زلزله ویرانگر رودبار است و از آن زمان که تخریب‌ها رخ داده و تاسیسات آبی را ترمیم کردند حدودا ۳۰ سال از عمرشان می‌گذرد که فرسوده شده‌اند و نیاز به تعویض یا بازسازی مجدد دارند.

این منبع آگاه به این مسئله نیز اشاره کرد که در بسیاری از روستاها تاسیسات بازسازی شده‌اند و این‌گونه نیست که هیچ اقدامی صورت نگرفته باشد. ولی از آنجایی که روستاها توسعه پیدا کرده و جمعیت‌شان افزایش یافته ‌است تاسیسات قدیمی به‌علت فرسودگی جوابگوی نیاز آبی اهالی نیستند و به بازسازی نیاز دارند.

فقدان مدیریت و نظارت منابع: «داماش» در تعطیلات پایان هفته گاهی یک ساعت هم آب ندارد

لاسک: آغازِ هجوم سدسازان به زیست‌بوم شمال ایران

یکی از روستاهایی که به‌علت فقدان نظارت و مدیریت کافی بحران آبی را تجربه می‌کند روستای داماش است. به گفته این منبع آگاه داماش حدودا ۴ الی ۵ لیتر آب در ثانیه دارد و اگر مدیریتی در این روستا باشد می‌توان بسیاری از مشکلاتش را حل کرد. ولی در این روستا اصلا مدیریت و نظارت منابع آب وجود ندارد و هیچ‌گونه کنتوری نصب نشده است. 

این منبع آگاه گفت که برای مصارف آب هیچ سیستم کنترل کننده‌ای در داماش وجود ندارد. درحالی که هم برای مصارف صنعتی و هم مصرف اهالی باید کنتور نصب شود. به گفته او روستاهایی هستند که در طول روز تنها ۲ ساعت آب داشتند و وقتی کنتور گذاری و یا کنتورهای‌شان تعویض شد، کاملا مشکل بی‌آبی‌شان برطرف شده است زیرا مصارف‌شان را کنترل کرده‌اند و اهالی از ترس قبض‌های نجومی در مصرف آب صرفه‌جویی کرده‌اند.

حدود ۱۷ روستا در رودبار از جمله راجعون، پلنگ دره، دفراز، پشتهان، چاک و … با تنش شدید آبی مواجه‌اند و با تانکر آبرسانی می‌شوند.

یک منبع آگاه

به گفته این منبع آگاه یک سری اختلاف نظرها از سوی اهالی داماش مطرح است که عده‌ای موافق نصب کنتور و عده‌ای مخالف هستند. داماش با توجه به توسعه‌ای که پیدا کرده و با مدیریت مصارف مشترکین و کارخانه می‌تواند آب پایدارتری داشته باشند. به گفته او آخر هفته‌ها که روستا شلوغ‌تر می‌شود اهالی برای آب به‌شدت با مشکل مواجه می‌شوند. این در‌حالی است که آب چشمه داماش ۵ الی ۶ لیتر آب در ثانیه دارد و می‌تواند به ر‌احتی ۳۰۰ الی ۴۰۰ خانوار را به‌لحاظ آبی تامین کند.

این منبع آگاه ادامه داد:

حدود ۴۰ درصد روستاهای رودبار آب پایدار ندارند و روزانه فقط یک الی ۲ ساعت آب دارند. داماش در تعطیلات پایان هفته حتی ممکن است یک ساعت هم آب نداشته باشند. اهالی روستاها در همان یکی دو ساعت مجبورند آب را برای مصرف یک شبانه‌روزشان ذخیره کنند. هر چند مسئولان دوست ندارند واقعیت‌ها گفته شد ولی باید بدانند حقیقت تلخ است.

تمام منابع آبی زیرزمینی «جیرنده» کاهش یافته است

یکی دیگر از مشکلات این روستاها کاهش منابع آبی زیرزمینی است که در سراسر ایران به یک بحران بزرگ تبدیل شده است. این منبع آگاه گفت که یکی از مشکلات اساسی ما منابع آبی است و تمامی منابع آبی زیرزمینی روستای جیرنده کاهش یافته است. 

سوءمدیریت، تشدیدکننده بحران آب در ایران

به گفته او در میان روستاهای رودبار تنها روستای داماش چشمه دارد که آن هم به‌دلیل مشکلاتی که وجود دارد به بی‌آبی برخورده است. در برخی مناطق مثل سنگرود آب در پایین‌دست وجود دارد ولی باید برای این روستا پمپاژ شود. او در ادامه گفت:

اهالی روستاها مجبورند آب را از چشمه تهیه کنند که این چشمه‌ها هم در تابستان به حداقل دبی خود می‌رسند. حدودا ۶۰ روستای فعال در سطح شهرستان رودبار داریم که ۵۰ درصدشان تحت پوشش آبفای شهری قرار دارند. مابقی به‌صورت خودگردان مدیریت می‌شوند.

روستای «استخرگاه» آب لوله‌کشی ندارد

در برخی روستاهای این شهرستان آب لوله‌کشی وجود ندارد و آب‌رسانی با تانکر صورت می‌گیرد. یک منبع آگاه دیگر نیز که نخواست نامش فاش شود درباره معضل بی‌آبی روستاها و شهرهای رودبار به ایلنا گفت که روستای استخرگاه آب ندارد و هر روز با تانکر منابع طبیعی به اهالی آبرسانی می‌شود.

برای استخرگاه هم اکنون روزی ۲۰ الی ۳۰ تانکر آب ارسال می‌شود و هر تانکر بین ۷۰۰ هزار تا یک میلیون تومان به فروش می‌رسد و برخی اهالی توان پرداخت این هزینه را ندارند و مجبورند از رودخانه آب تهیه کنند.

یک منبع آگاه

به گفته این منبع آگاه این مشکل امروز آغاز نشده بلکه از زلزله ویرانگر رودبار چنین مشکلی به وجود آمد و بعد از گذشت این همه سال مسئولان هر روز به مردم وعده لوله‌کشی آب از مناطق دیگر را داده‌اند اما تاکنون محقق نشده است.

این منبع آگاه گفت که در روستاهای استخرگاه، دفراز و پلنگ دره از یک مجتمع آب مشترک استفاده می‌کنند. به گفته او در حال حاضر آب این روستاها قطع است و در تابستان مشکلات بی‌آبی اهالی بیشتر هم می‌شود و ۲۰ دقیقه‌ آب برای‌شان وصل و ۴۸ ساعت قطع می‌شود. او در ادامه درباره روستای استخرگاه گفت: 

برای استخرگاه هم اکنون روزی ۲۰ الی ۳۰ تانکر آب ارسال می‌شود و هر تانکر بین ۷۰۰ هزار تا یک میلیون تومان به فروش می‌رسد و برخی اهالی توان پرداخت این هزینه را ندارند و مجبورند از رودخانه آب تهیه کنند.

این منبع آگاه با اشاره به این که بعد از گذشت ۱۱ سال تازه قرار شده بود ۳ کیلومتر برای روستای استخرگاه لوله‌گذاری کنند گفت این ۳ کیلومتر لوله‌گذاری نیز به‌دلیل عدم تامین اعتبار انجام نشده است. او در این‌باره توضیح داد:

البته تا این لوله‌گذاری به روستا برسد ۱۵ کیلومتر دیگر لوله‌گذاری نیاز است که بعید می‌دانم به این راحتی‌ها روستای ما صاحب آب پایداری بشود. اگر بخواهند از رودخانه‌ای که نزدیک روستا هست آب را برای‌مان منتقل کنند باز هم فکر نکنم کشاورزان اجازه دهند چرا که مدعی‌اند این آب برای امورات کشاورزی‌شان است.

این منبع آگاه معتقد است تنها راه نجات روستاهای منطقه برای رسیدن به آب پایدار این است که سد خاکی ایجاد شود. به گفته او حدود ۱۷ روستا در رودبار از جمله راجعون، پلنگ دره، دفراز، پشتهان، چاک و … با تنش شدید آبی مواجه‌اند و با تانکر آبرسانی می‌شوند.

بحران آب: پیامد قراردادهای نامتوازن برای توسعه پایدار منطقه

آب شرب «منجیل» آلوده است

زکا اسدی، رئیس شورای شهر منجیل در گفت‌وگو با ایلنا گفت که آب شرب منجیل با جمعیتی در حدود ۲۴ هزار نفر وضعیت مناسبی ندارد و اکثر مردم منجیل آب را از چشمه‌های اطراف تهیه می‌کنند و برخی نیز از آب معدنی برای شرب استفاده می‌کنند. به گفته اسدی آب منجیل حتما باید جوشانده شود تا قابل شرب گردد. 

او افزود:

آب منجیل آلوده [است] و اصلا قابل شرب نیست و طعم بدی دارد. نماینده رودبار وعده داده که آب مناسبی از طریق لوله‌گذاری به این شهر منتقل می‌کند که این آب قرار است از سد دیورش به منجیل منتقل شود که البته فاصله‌اش هم کم نیست و مشکل تامین بودجه هم دارد.

شهرک محمود آباد و بابائیان در منجیل قطعی مکرر آب دارند

اسدی پس از اینکه به مشکل آلودگی آب شرب منجیل اشاره کرد گفت علاوه بر مشکل کیفی آب، در برخی مناطق منجیل مانند شهرک محمود آباد و بابائیان قطعی‌های مکرر آب در تمام فصول سال نیز وجود دارد که برای برطرف شدن این مشکل از طریق آبفای شهرستان و خود شهر منجیل پی‌گیری می‌کنند. او افزود: 

از طریق شهرداری سعی می‌کنیم به این مناطق آبرسانی کنیم ولی با این حال مردم از بی آبی در عذاب هستند. بیشترین دلیل قطعی آب را سوختن پمپ‌ها و اتصالی برق اعلام می‌کنند و در آغاز هفته دولت در حضور همه مسئولان با رئیس آب و فاضلاب صحبت کرده و اعلام کردیم چرا باید به‌دلیل سوختن پمپ، اتصالی و قطعی برق مردم مدام آب‌شان قطع شود که البته به نوعی می‌شود گفت در این زمینه سوء مدیریت داریم.

وعده‌های توخالی ریاست جمهوری در هفته دولت

ابراهیم رئیسی، در نشست خبری که به مناسبت هفت دولت سه‌شنبه، هفتم شهریور برگزار شد در پاسخ به پرسش خبرنگار خبرگزاری فرانسه درباره برنامه‌ها و اقدامات عملی دولت سیزدهم درباره بحران آب گفت:  

با کاهش نزولات آسمانی در کشور مواجه هستیم اما ملتی هستیم که تهدید و مشکل را به فرصت تبدیل کنیم؛ تنش‌های آبی مورد توجه دولت است و برنامه‌های در دست اقدام در حوزه‌های آبرسانی شرب، کشاورزی و صنایع وجود دارد؛ لذا بنای ما در این است که در شهرها و روستاها تنش آبی حداقلی داشته باشیم.

بی‌پایگی سخنان رئیسی را می‌توان در سیاست‌گذاری‌های مرتبط با حکمرانی آب در برنامه هفتم توسعه دید. در این برنامه در مورد تنش آبی در ایران که تغییرات اقلیمی یکی از از عوامل تشدید کننده آن هستند راه‌کارها و برنامه‌‌های پایداری ارائه نشده است. تجاوز وزارت نیرو به حریم رودخانه‌ها ادامه خواهد یافت و در کل آنچه در برنامه هفتم توسعه دیده می‌شود این است: روند قلدری وزارت نیرو و سهم‌خواهی شرکت‌های وابسته به آن و شرکت‌ها و نهادهای شبه دولتی وابسته به سپاه کماکان ادامه خواهد یافت.