شناسایی نوعی بیمارگر قارچی انجیر برای نخستین بار در جهان

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، «شناسایی و گوناگونی ژنتیکی عامل شانکر فوموپسیسی انجیر و ارزیابی حساسیت ارقام انجیر ایرانی به آن» عنوان طرحی است که زینب بلبلی در قالب رساله دکتری با راهنمایی رضا مستوفی زاده قلمفرسا به انجام رسانده‌است و در این راه از حمایت‌های بنیاد ملی علم ایران نیز بهره برده‌است.

بلبلی دوره دکتری تخصصی بیماری شناسی گیاهی- قارچ شناسی و کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی – بیماری‌شناسی گیاهی را در دانشگاه شیراز و دوره کارشناسی مهندسی کشاورزی - گیاه پزشکی – آسیب‌شناسی گیاهی را در دانشگاه رازی کرمانشاه گذرانده است.

وی درباره اهمیت اجرای این طرح گفت: انجیر از خانواده توت‌هاست و ایران پس از ترکیه و افغانستان سومین کشور تولیدکننده و صادرکننده این محصول در جهان است. پس از ایران، نیز کشور‌های هلند، اتریش، آمریکا، اسپانیا، یونان، آلمان، ایتالیا و فرانسه قرار دارند.

این پژوهشگر تصریح کرد: در ایران، مهم‌ترین استان‌های تولیدکننده انجیر خشک به ترتیب استان‌های فارس، مرکزی، سمنان، کرمانشاه، اصفهان و یزد هستند که استان فارس با بیش از ۴۷ هزار هکتار و تولید بیش از ۳۶ هزار تن از این محصول، مقاوم اول را در سطح زیر کشت و تولید انجیر در کشور را دارد و می‌توان گفت که ۹۵ درصد انجیر خشک کشور در این استان تولید می‌شود.

وی درباره شکل‌گیری ایده این طرح گفت: ایده انجام این طرح در بازدید از باغات انجیر استان فارس به ذهنم رسید و با توجه به اینکه استان فارس در تولید انجیر خشک رتبه اول را در کشور داراست، اهمیت اقتصادی بالایی دارد که بتوان میزان خسارات و آفات را در تولید این محصول کم کرد.

بلبلی ادامه داد: با مرکز تحقیقات و بخش گیاه‌پزشکی دانشگاه شیراز برای این تحقیق همکاری کردیم چرا که شناسایی، تولید و به کارگیری ژنوتیپ‌های مقاوم به بیمارگر‌های گیاهی کم‌هزینه‌ترین، ساده‌ترین، مطمئن‌ترین و یکی از مؤثرترین راهبرد‌های مدیریتی غیرشیمیایی در مهار بیماری‌های گیاهی محسوب می‌شود.

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه درآمد ارزی ایران از محل صادرات انجیر، رقمی نزدیک به ۲۸ میلیون دلار برآورد شده است، این محصول ارزآوری قابل‌توجهی را برای کشور به همراه داشته است. متأسفانه در سال‌های اخیر بزرگترین مجموعه انواع انجیر در شهرستان استهبان و همچنین سایر باغات استان فارس به دلیل زوال گسترده در اثر بیماری شانکر فوموپسیسی، در معرض خطر نابودی قرار گرفتند؛ بنابراین یافتن انواع انجیری که علاوه بر مقاومت به تنش‌های غیرزیستی مانند خشکی و شوری دارای سطح بالایی از مقاومت باشد، یک راهکار مناسب است.

بلبلی در ادامه بیان کرد: به همین دلیل، من در این تحقیق به دنبال شناسایی مشکلات در تولید انجیر بودم که توانستم دو بیمارگر قارچی و دو پاتوژن را شناسایی کنم. البته پاتوژن‌ها پیش از این نیز در سطح جهان توصیف شده بودند، اما شناسایی بیمارگر برای اولین بار در این تحقیق گزارش شده است.

وی در پایان درباره چالش‌های موجود در انجام این طرح گفت: این طرح یکی از طرح‌های مهم در حوزه کشاورزی است که پتانسیل بالایی هم برای ادامه تحقیقات دارد؛ لذا سه پایان‌نامه کارشناسی ارشد و یک پسادکتری هم در راستای ادامه همین تحقیقات تعریف شده است، اما متأسفانه مشکلات مالی و بودجه در مسیر این تحقیقات هنوز هم وجود دارد که مانع از اجرای گسترده این دست پژوهش‌ها می‌شود.