روایت‌های دردناک نویسندگان از عدم رعایت حقوق مالکیت مادی و معنوی آثار

حجت شاه‌محمدی نویسنده شناخته‌شده کتاب‌های دفاع مقدس در گفت‌وگو با میزان ضمن اشاره به مشکلات متعدد نویسندگان گفت: بسیاری از نویسندگان، کتاب‌های خود را نه برای دریافت دستمزد، بلکه تنها برای دل خود می‌نویسند، زیرا دستمزد‌هایی که به نویسندگان برای کتاب‌هایشان داده می‌شود، بسیار ناچیز است و نمی‌تواند نیاز مالی نویسنده را برطرف کند.

وی ادامه داد: اگرچه من هیچ‌گاه مادیات را در زمان نگارش و یا ارائه کتاب‌ها به ناشران مدنظر نداشتم و مشکلات مالی و قرارداد‌های نویسندگان را آن‌گونه که سایر نویسندگان لمس کردند، درک نکردم، اما مشکلات دیگری همانند نادیده گرفتن حقوق مالکیت و حق کپی‌رایت را با تمام وجود لمس کرده‌ام.

شاه‌محمدی دلگرمی خود را وجود استادی همچون مرتضی سرهنگی دانست و بیان کرد: وجود مرتضی سرهنگی و راهنمایی‌های او سبب شد تا من همواره به دنبال تولید آثار جدیدتر باشم و ده‌ها کتاب را در حوزه دفاع مقدس بنویسم، اما همیشه شرایط برایم در حوزه نشر مناسب نبوده است. یکی از نشریات زیرمجموعه روزنامه کیهان، اقدام به چاپ داستان یکی از کتاب‌هایم کرد و این کار را بدون آوردن نام نویسنده انجام داد، از این‌رو به آن‌ها اعتراض کردم، اما در نهایت در پاسخ من گفتند از یک روایت هزاران داستان نقل می‌شود و نویسنده اثر منتشرشده شما نیستید. این در حالی بود که من چرکنویس‌های محتوا را داشتم. از سوی دیگر زمانی که حرف از شکایت به میان آوردم آن‌ها به من گفتند برو شکایت کن، کاری از پیش نخواهی برد.

وی زیر پا گذاشتن حق کپی‌رایت را بیماری شایع برای برخی از نهاد‌ها و سازمان‌ها دانست و تأکید کرد: وقتی اهرم‌های فشار برای اجرای قانون وجود نداشته باشد، حریم حقوق نویسندگان نه تنها نادیده گرفته می‌شود، بلکه به یک امر عادی تبدیل خواهد شد. اینجاست که ورود قوه قضاییه برای کمک به اجرای قانون کپی‌رایت بیش از هر زمان دیگر اهمیت خود را نشان می‌دهد.

این نویسنده افزود: بار دیگر محتوایی ۶۰۰ صفحه‌ای را به عقیدتی سیاسی ارتش دادم، اما آن را به چاپ نرساندند و بعد از مدت‌ها پیگیری متوجه شدم محتوای من به تعدادی پایان‌نامه اضافه شده و به نوعی از بین رفته است. این رویداد‌ها نشان می‌دهد نه تنها حق تألیف و حقوق مالکیت مادی و معنوی که حق کپی‌رایت در کشور به رسمیت شناخته نمی‌شود، بلکه قانونی مدون و صریحی برای آن وجود ندارد و مورد توجه هیچ نهادی نیست.

وی به عدم توجه به قوانین مالکیت فکری اشاره و تصریح کرد: برخورد‌های نادرستی همانند عدم توجه به حقوق کپی‌رایت سبب دل‌زدگی نویسندگان می‌شود و آنان را از ادامه راه باز می‌دارد.

رکورد‌های تازه از شکست خطوط حق کپی‌رایت
شاه‌محمدی درباره کتاب «وقتی پلنگ خواب است» بیان کرد: کتابی با عنوان «وقتی پلنگ خواب است» نوشته‌ام که داستان زندگی یکی از خلبانان بزرگ ایرانی در هشت سال دفاع مقدس است. کتابی که کامل و جامع به ابعاد زندگی این خلبان شهیر پرداخته و به عنوان برترین کتاب سال دفاع مقدس نیز شناخته شد، اما بعد از اولین چاپ از سوی حوزه هنری توقیف شد و مدعی شدند که نویسنده دیگری کتابی در همین زمینه نوشته است که تنها ۱۰۰ صفحه دارد؛ این در حالی بود که کتاب من ۷۰۰ صفحه بود. از آنجا که راوی کتاب از همکاران خلبان من بود و به شرایط کاری او واقف بودم روایت را از ابعاد خاص فنی نیز مطرح کرده بودم، اما اجازه چاپ مجدد هرگز به آن کتاب داده نشد.

وی درباره شکایت برای کسب حق کپی‌رایت گفت: از آنجا که روند رسیدگی به پرونده‌های قضایی بسیار زمان‌بر است و در عین حال هزینه‌های بسیاری را می‌طلبد، ترجیح دادم که به جای شکایت از خیر کار بگذرم.

شاه‌محمدی به سرقت‌های ادبی شکل گرفته از سوی روزنامه کیهان پرداخت و افزود: روزنامه کیهان در سه مورد رعایت حق کپی‌رایت را در مورد محتوا‌های من نادیده گرفته است؛ به عبارتی به دزدی ادبی پرداخته و هنگامی‌که به آن‌ها مراجعه و اعتراضم را عنوان کردم، آن‌ها در پاسخ تأکید کردند که این مسئله به آن‌ها ربطی ندارد و در نهایت این حوزه هنری است که باید پاسخگوی اعتراض من باشد، زیرا محتوا‌ها از سوی آن‌ها ارائه شده است.
انتهای پیام/