سقوط ۱۷ درصدی خرید اینترنتی در ایران در سال اعتراض‌های سراسری

گزارش تجارت الکترونیکی ایران در سال ۱۴۰۱ که به تازگی توسط وزارت صمت جمهوری اسلامی منتشر شده نشان می‌دهد تعداد کل خریدهای اینترنتی و معاملات تجارت الکترونيکی در این سال نسبت به سال پیش از آن ۱۷ درصد کاهش یافته است.

مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در این گزارش اعلام کرده که تعداد معاملات از حدود ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون در سال ۱۴۰۰ به حدود ۳ میلیارد معامله در سال ۱۴۰۱ سقوط کرده است که می‌تواند ناشی از اختلال و قطعی اینترنت گسترده در ایران در نیمه دوم سال و بعد از آغاز اعتراضات به جان باختن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد باشد.

این گزارش سالانه همچنین نشان می‌دهد که هرچند در این سال تعداد خریدهای انجام شده از طریق پایانه‌های فروش یا همان دستگاه‌های کارت‌خوان فروشگاه‌ها نسبت به سال قبل ۱۸ درصد افزایش یافته، تعداد خریدها از طریق پایانه‌های اینترنتی ۱۷ درصد کم شده که نشانه دیگری بر تاثیر اختلال اینترنت بر زندگی مردم ایران در سال گذشته است.

«انجمن تجارت الکترونیک تهران» اواخر تیرماه در گزارشی از «وضعیت بحرانی» کیفیت اینترنت ایران خبر داده و مشکل اصلی اینترنت ایران را «اختلال‌های گسترده و دائمی روی تقریباً تمام آی‌پی‌ها و وب‌سایت‌ها» دانسته بود.

بیشتر در این باره:

انجمن تجارت الکترونیک تهران: اینترنت ایران در ردیف پنج اینترنت کم‌سرعت جهان است

بر اساس گزارش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی،‌ در میان واحدهای تجارت الکترونیکی در سال ۱۴۰۱ حدود ۴۰ درصد از واحدها، شبکه‌های اجتماعی را به‌ عنوان اصلی‌ترین روش ارائه کالا خدمت خود به‌عنوان فضای تجاری مکمل در کنار به‌کارگیری وب‌سایت انتخاب کرده‌اند.

۲۶ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی استفاده از تلفن، ۲۳ درصد استفاده از پیام‌رسان‌ها و ۱۱ درصد استفاده از نرم‌افزار تلفن همراه را به‌عنوان بیشترین روش ارائه کالا خدمت خود به‌عنوان فضای تجاری مکمل در کنار به‌کارگیری وب‌سایت انتخاب کرده‌اند.

در بخش دیگری از این گزارش و طبق نظرسنجی انجام‌گرفته با پرسش‌نامه، در میان شبکه‌های اجتماعی و پیا‌م‌رسان‌های مختلف، اینستاگرام با ۵۵ درصد بیشترین سهم استفاده را در میان واحدهای تجارت الکترونیکی داشته است. این شبکه اجتماعی اوایل مهرماه سال گذشته در ایران مسدود شد.

تلگرام که از سال ۹۸ در ایران فیلتر شده بود، با ۴۱ درصد رتبه دوم را به دست آورده و واتس‌اپ که مانند اینستاگرام از اوایل نیمه دوم سال ۱۴۰۱ مسدود شد، با ۳۷ درصد در جایگاه سوم ایستاده است.

بر پایه این نظرسنجی، از بین پیام‌رسان‌های داخلی، ایتا با ۲۱ درصد رتبه چهارم فهرست را از آن خود کرده و در رده‌های بعدی روبیکا با ۱۴ درصد، بله با ۱۱ درصد، سروش با ۵ درصد و سایر پیام‌رسان‌های داخلی در مجموع ۹ درصد سهم به دست آورده‌اند.

در این نظرسنجی هر واحد تجارت الکترونیکی امکان انتخاب همزمانِ چند روش عرضه را از میان پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی و داخلی داشته است.

گزارش سالانۀ یک پلتفرم تبلیغات آنلاین در ایران که ۶ شهریور منتشر شد، نشان می‌داد که «۸۰ درصد کاربران داخل کشور» در سال ۱۴۰۱ که نیمۀ دوم آن مصادف با اعتراضات سراسری بود، برای ورود به شبکه‌های اجتماعی از فیلترشکن/وی‌پی‌ان استفاده کرده‌اند.

با استفاده از گزارش‌های مرکز توسعه تجارت الکترونیکی و رادیوفردا/ ع. م./ ف. دو.