بن‌بست حکومت در مبارزه‌ی زنان با حجاب اجباری/ دلبر توکلی

    خانه  > slide, زنان  >  بن‌بست حکومت در مبارزه‌ی زنان با حجاب اجباری/ دلبر توکلی

•  خبر اختصاصی
•  تاریخ : ۱۴۰۲/۰۶/۰۹
•  دسته : slide,زنان
•   لینک کوتاه :
•  کد خبر : 020609712

چاپ خبر

بن‌بست حکومت در مبارزه‌ی زنان با حجاب اجباری/ دلبر توکلی

ماهنامه خط صلح _ نزدیک به چهل و پنج سال است که زنان ایرانی، نسل به نسل،  مشعلٍ مبارزه با حجاب اجباری در جمهوری اسلامی را دست به دست می‌گردانند. دخترانٍ جوانٍ سال ۵۷ که در تظاهرات، علیه روسری سر کردن به خیابان آمده بودند امروز در کنار نوه‌هایشان برای حق انتخاب پوشش در کوچه و خیابان‌های شهرهای مختلف ایران با گشت ارشاد و آزارگران حجاب اجباری هم‌چنان می‌جنگند. همین مبارزه‌ی مستمر موجب شد که پس از کشته‌شدن مهسا امینی در شهریورماه سال گذشته، دختران و زنان مراسم روسری‌سوزان به راه انداختند. حتی دختران دبستانی هم علیه حجاب اجباری اعتراض کردند. در این نافرمانی مدنی، مردان هم با شعار «زن، زندگی، آزادی» دوشادوش، زنان علیه حجاب اجباری ایستادند. جمهوری اسلامی تا مرز سقوط رفت و این بار سرکوب شدید هم نتوانست مقنعه و روسری را به سر دختران برگرداند.

تصاویر زیادی از مبارزه‌ی دختران با حجاب اجباری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد و برای اولین‌بار بعد از روی کار آمدن جمهوری اسلامی، موهای دختران در خیابان‌های شهر زیر آفتاب درخشید و بدون روسری به خیابان آمدند. همین حرکت شجاعانه‌ی زنان، حکومت را به وحشت انداخت و قوه‌ی قضاییه با دستپاچگی لایحه‌ای را با عنوان «عفاف و حجاب» تهیه کرد و به دولت ابراهیم رئیسی فرستاد که با واکنش‌های متفاوتی در خود حکومت روبه‌رو شد.

محمد دهقان، معاون حقوقی ابراهیم رئیسی در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایلنا از این لایحه دفاع کرد و گفت: «نگاه دولت آن است که مسئله‌ی حجاب تبدیل به دستمایه‌ای برای تعمیق شکاف و اختلاف در کشور نشود، بلکه مبنایی برای انسجام ملی باشد. نظرات مبتنی بر این بوده‌اند تا برخورد با موضوع حجاب، از طریق فرهنگی صورت بگیرد و دولت تلاش داشته تا تغییرات بنیادینی در لایحه تنظیم شده‌ی قوه قضاییه وارد نشود و از همین رو به همراه این لایحه، نظرات خود را نیز در قالب یک لایحه پیشنهادی به مجلس ارائه کرده است».

از دولت ابراهیم رئیسی انتظاری بیش از این هم نمی‌رفت و قابل پیش‌بینی بود که از این لایحه دفاع می‌کند.

لایحه عفاف و حجاب چند ماده دارد

کانون وکلا معتقد است لایحه‌ی «عفاف و حجاب» به یک «قانون متروک» تبدیل خواهد شد. این قانون متروک توسط قوه‌ی قضاییه در ۹ ماده تهیه شد اما دولت رئیسی ۶ ماده‌ی دیگر به آن اضافه کرد و لایحه‌ای ۱۵ ماده‌ای به مجلس ارسال شد. در  کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس تا توانستند به مواد این لایحه اضافه کردند و نسخه‌ای پیچیدند با ۷۰ ماده که حاوی مجازات‌های بی‌سابقه برای زنان است. به طور مثال فقط کسانی در نهادهای دولتی و غیردولتی استخدام می‌شوند که به حجاب اجباری التزام داشته باشند. (۱)

لایحه جدید که از ۱۵ ماده به ۷۰ ماده افزایش پیدا کرده و به تصویب کمیسیون قضایی مجلس رسیده، برای ناقضان «بی‌حجابی»، مجازات‌هایی از بازداشت تا جریمه‌ی نقدی در نظر گرفته و در برخی اماکن نیز تفکیک جنسیتی قائل شده است. اصلاحات و تغییراتی که کمیسیون قضایی مجلس پیشنهاد داده، مجازات عدم رعایت قوانین جمهوری اسلامی در قبال حجاب و مقاومت در برابر مجریان قانون را نسبت به متن اولیه قوه‌ی قضاییه تشدید کرده است. لایحه تازه بر اعمال گسترده‌تر تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها، ادارات، پارک‌ها و حتی در بخش درمان بیمارستان‌ها تاکید کرده است. لایحه مورد بحث در حال حاضر پنج فصل دارد. (۲)

چهار فصل به شرح وظایف ادارات، سازمان‌ها، وزارت‌خانه‌ها و ارگان‌های دولتی در قابل حجاب اجباری پرداخته و بر اساس آن همه‌ی این ارگان‌ها موظفند در حوزه‌ی اجرایی خود جهت رعایت حجاب، قوانین و مقررات را مورد بازنگری و تدوین قرار دهند.

هم‌چنین در متن جدید لایحه حجاب و عفاف، برنامه‌هایی پیش‌بینی شده تا نهادها و سازمان‌های فرهنگی را موظف به ترویج و تبلیغ حجاب کند.

در فصل آخر لایحه به جرم‌ها و تخلفات در زمینه‌ی «بی‌حجابی» اشاره شده و به‌صورت مفصل، موارد متعددی در زمره جرایمی در نظر گرفته شده که برای «مرتکبان»، مجازات‌هایی از جمله زندان و پرداخت نقدی به همراه خواهد داشت.

ممنوعیت خروج از کشور، توقیف گذرنامه و محرومیت از حقوق شهروندی نیز بخشی از مجازات‌های تعیین شده در لایحه حجاب و عفاف است. در این لایحه «برخورد میدانی» با زنان یکی از مهم‌ترین برنامه‌های پیش‌بینی شده است و تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، مراکز اداری، آموزشی، پارک‌ها و اماکن گردشگری تاکید شده است.

واکنش‌ها به لایحه عفاف و حجاب

از روزی که این لایحه را با دستپاچگی تصویب کردند در خیابان‌های شهر تعداد زنان با حجاب اختیاری کم نشده و زنان هم‌چنان به مبارزه‌ی مدنی برای دستیابی به حق پوشش اختیاری می‌جنگند. اما باید گفت حکومتی‌ها این‌بار آن‌قدر آش را شور کردند که صدای بسیاری از طرفداران حکومت را هم درآورده‌اند. آذر منصوری، رئیس جبهه‌ی اصلاحات، در واکنش به این لایحه در توییتر نوشت: «به جای نوشتن این همه طرح و لایحه برای پوشش اجباری که متأسفانه تبدیل به نماد اصلی جامعه‌ی اسلامی شده، از خود بپرسید که چرا این همه اصرار و اجبار و بگیر و ببند، تعطیلی کسب‌وکارها و تحمیل هزینه‌های سنگین به کشور، شما را به سر منزل مقصود نمی‌رساند. دست از این خود براندازی بردارید».

ناگفته نماند که شاید خود قوه‌ی قضاییه و دولت هم انتظار نداشتند که برخی از نمایندگان مجلس در صحن علنی به لایحه عفاف و حجاب اعتراض کنند. غلامرضا نوری قزلجه رئیس فراکسیون مستقلین مجلس –که یکی از معترضان به این لایحه است—می‌گوید: «این لایحه وارد حوزه‌ی دانش‌آموزی و افراد زیر ۱۸ سال شده و این مسئله برای جامعه و خانواده‌ها مشکل‌ساز و نگران‌کننده است. از طراحان این لایحه باید پرسید در مدارس دنبال چه می‌گردند؟ متأسفانه کسانی که این تصمیمات را هدایت می‌کنند اطلاع دقیقی از محتویات آن‌چه درباره‌ی آن تصمیم می‌گیرند ندارند». (۳)

به گفته‌ی این نماینده‌ی مجلس طبق ماده‌ی ۴۶ تبصره‌ی لایحه عفاف و حجاب، اگر محصلین ۳ بار قانون را رعایت نکنند توسط کمیته‌ی انضباطی یا حراست مرکز آموزشی به فراجا معرفی می‌شوند. حسین جلالی، نماینده‌ی مجلس شورای اسلامی دهم گفت: «براساس لایحه حجاب و عفاف مخالفان حجاب‌ اجباری زیر سن ۱۸ سال از خدمات پاسپورت، اشتغال، تحصیل، حساب بانکی، اینترنت و تلفن محروم می‌شوند و این مجازات جایگزین زندان و حبس برای این گروه سنی است.»

 جمعی از حقوقدانان، جامعه‌شناسان و حوزویان هم اقدام به انتشار متنی با عنوان «پژوهش اجتماعی؛ مسئله‌ی حجاب، واقعیت‌ها و راهکارها» کردند و جالب آن‌که نویسنده‌ی مقدمه این پژوهش، محمد خاتمی، رئیس جمهور سابق ایران است. او در این پژوهش به تکرار از عنوان «حجاب اجباری» استفاده کرده و خطاب به مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی تاکید کرده که باید بپذیرند که بخش کثیری از جامعه، حجاب اجباری را نمی‌خواهد.

در میان کشاکش درگیری بین تندروهای حکومتی و بسیجیان و میانه‌روها و اصلاح طلبان در مورد لایحه عفاف و حجاب، یکی از مسئولان در برنامه‌ی تلویزیونی گفته بود «روزانه بین ۱۵ تا ۲۰ درصد کشف حجاب داریم» و حکومت قادر نیست روزانه «پنج هزار زن» را بازداشت و با آنان برخوردی مجرمانه داشته باشد.

اگرچه میزان کشف حجاب روزانه بیش از این است اما اگر همین را هم بپذیریم می‌توان به صراحت گفت که جمهوری اسلامی و تلاش و سرکوب ۴۵ ساله‌اش برای حجاب اجباری به بن‌بست رسیده است.

پانوشت‌ها: ۱- رئیس پیشین کانون وکلا: لایحه‌ «عفاف و حجاب» به یک «قانون متروک» تبدیل خواهد شد، رادیو فردا، ۸ مردادماه ۱۴۰۲. ۲- با تصویب مجلس ایران بررسی «لایحه عفاف و حجاب» از صحن علنی خارج شد، بی‌بی‌سی فارسی، ۲۲ مرداد ۱۴۰۲. ۳- گفت‌وگوی «شرق» با نوری قزلجه در واکنش به ورود لایحه حجاب به حوزه دانش‌آموزی؛ دانش‌آموزان زیر ۱۸ سال به فراجا معرفی می‌شوند، روزنامه‌ی شرق، ۲۸ مردادماه ۱۴۰۲.

مطالب مرتـبط

• تهران؛ یک سفره خانه به دلیل “عدم رعایت حجاب” پلمب شد
• به دلیل “عدم رعایت شئونات اسلامی”؛ پنج واحد صنفی پلمب و چند تن در این رابطه بازداشت شدند
• به دلیل عدم رعایت حجاب؛ رستوران نامبر سیکس مجددا پلمب شد
• مدیر روابط عمومی فرمانداری کلاردشت از کار برکنار شد
• به دلیل “ترویج بی حجابی”؛ یک شهروند در گلستان بازداشت شد

برچسب ها: آزادی بیان تبعیض جنسیتی حجاب حجاب اجباری خشونت خط صلح خط صلح 148 دلبر توکلی لایحه عفاف و حجاب ماهنامه خط صلح مهسا امینی

بدون نظر

نظر بگذارید