جیمز وب جزئیات تازه ای را در یک ابرنواختر معروف کیهانی آشکار کرد

جیمز وب جزئیات تازه‌ای را در یک ابرنواختر معروف کیهانی آشکار کرد

قطر حفره مرکزی این جرم دو سال نوری است  - منبع تصویر: NASA/ESA/CSA/M.MATSUURA ET AL

به یک گردن‌بند مروارید کیهانی شباهت دارد.

این تصویری از یک ابرنواختر - انفجار یک ستاره - است که تلسکوپ جدید فضایی جیمز وب آن را تهیه کرده است.

این جرم که نام رسمی آن «اس‌ان۱۹۸۷اِی» است یکی از شناخته‌شده ترین اجرام در آسمان نیمکره جنوبی است که موضوع مطالعات زیادی بوده است.

زمانی که این ستاره در سال ۱۹۸۷ منفجر شد نزدیکترین و درخشان‌ترین ابرنواَختر در آسمان بعد از تقریبا ۴۰۰ سال بود. و حالا تلسکوپ ۱۰ میلیارد دلاری جیمز وب جزئیاتی از آن را آشکار کرده که قبلا دیده نشده بود.

«اس‌ان۱۹۸۷اِی» در فاصله ۱۷۰ هزار سال نوری در ابر ماژلانی بزرگ قرار دارد. ابرهای ماژلانی کهکشان‌های کوچکی هستند که دور راه شیری می‌گردند.

اخترشناسان توجه زیادی به این جرم دارند چون تصویر دقیقی از پایان حیات یک ستاره به دست می‌دهد.

رشته حلقه‌های روشن در این تصویر در واقع از جنس گرد و غباری هستند که ستاره در مراحل مختلف مرگ پرتاب کرده است.

یکی از این حلقه‌ها - پیرامون چشم آبی رنگ - که به یک رشته مروارید شباهت دارد در واقع موادی است که به گفته دانشمندان احتمالا حدود ۲۰ هزار سال قبل از رویداد نهایی از ستاره فوران کرده است.

وب واضح‌ترین تصویر از این گردن‌بند و نور متراکم اطراف آن را در اختیار ما می‌گذارد. این تلسکوپ همچنین یک یا دو به اصطلاح دانه مروارید که در عکس‌های قبلی تلسکوپ هابل دیده نمی‌شد را آشکار کرده است.

دکتر راجر وسون از دانشگاه کاردیف بریتانیا می‌گوید که علاوه بر حباب‌هایی که در عکس تازه ظاهر شده، آنها شاهد تصاعد ناشی از هیدروژن ملکولی در حلقه هستند. این چیزی است که لزوما انتظار آن نمی‌رفت و رویت آن فقط با تلسکوپ وب ممکن است.

یکی دیگر از جزئیات تازه هلال‌هایی تابان درست در حاشیه کانون این جرم، که چیزی شبیه سوراخ کلید به نظر می‌رسد، هستند.

آنچه که وب قادر به رویت آن نیست بقایای خود ستاره است. این بقایا جایی در توده غبار غلیظی که همان سوراخ کلید است پنهان شده است.

جرمی که از ستاره باقی مانده باید بسیار فشرده و کوچک باشد که کاملا از ذرات نوترون تشکیل شده و قطر آن از چند ده کیلومتر بیشتر نمی‌شود.

در ۳۶ سال گذشته همه تلسکوپ‌های بزرگی که قادر به رصد «اس‌ان۱۹۸۷اِی» بوده اند تکامل شکل و جزئیات آن را مطالعه کرده‌اند.

آنچه در کانون همه این تحقیقات قرار داشته علت انفجار ستاره بوده است.

منجمان تصور می‌کنند که این یک ستاره داغ و جوان دارای جرمی احتمالا ۲۰ تا ۳۰ برابر خورشید بوده است. این ستاره مسلما از جرم کافی برای چنین انفجاری برخوردار بوده، اما سوال این است که چرا در آن مقطع از حیات خود منفجر شده.

دکتر وسون می‌گوید: «یکی از معماهای این ستاره این است که زمانی منفجر شده که یک ابرغول آبی بود، درحالی که در آن زمان نظریات می‌گفت فقط ابرغول های قرمز امکان انفجار دارند. بنابراین حل این معما یکی از خواسته های بزرگ ما بوده است.»

«نشانه‌ها حاکی از آن است که جیمز وب خیلی بیش از آنکه ابتدا پیش‌بینی می‌شد - شاید ۲۰ سال - به کار ادامه خواهد داد و این ابزاری خیلی قوی برای نظارت بر این جرم در اختیار ما می‌گذارد تا ببینیم چطور تغییر می‌کند.»

عکس هابل از این ابرنواختر

جاناتان آموس - بی بی سی


فیلمها و خبرهای بیشتر در کانال تلگرام پیک ایران