صفایی‌راد: همه‌چیز در عراق بانام حسین(ع) گره‌خورده است

معصومه صفایی‌راد نویسنده کتاب «بدو دجله بدو» در گفت‌وگو با میزان درباره این کتاب گفت: کتاب «بدو دجله بدو» روایتی متفاوت از پیاده‌روی اربعین را برای مخاطب بیان می‌کند. در این کتاب سعی کردم روایتی از کشور عراق ارائه شود که فقط مختص شهرهای زیارتی این سرزمین نباشد. روایت کتاب ابعاد مختلفی از تاریخ و فرهنگ عراق و مردمانش را به تصویر کشیده و راه‌هایی که زائران کمتر در مسیر آن قدم گذاشته‌اند؛ از این‌ رو ایده‌های جدیدی در ذهن مخاطبان متبلور می‌کند و می‌تواند یک کتاب راهنمای اربعینی باشد.

وی ادامه داد: در مسیر پیاده‌روی اربعین که همراه همسرم در شهرهای نجف، کربلا، سامرا، کاظمین و کوفه به شهرهای بغداد، مدائن و بابل هم سفر کردم و نهایتاً در آستانه اربعین از طریق بغداد راهی که برای بومیان شناخته‌شده‌تر است، راهی کربلا شدیم.

صفایی‌راد شرکت در پیاده‌روی اربعین و دغدغه‌اش برای ثبت تجربه‌های سفر خود را مورد بررسی قرار داد و بیان کرد: من حدودا ۵ بار توفیق حضور در پیاده‌روی اربعین را داشته‌ام و فضای آنجا را تجربه کرده‌ام. هزاران نفر از افرادی که در آن مسیر قدم برمی‌دارند با نیت‌ها و اندیشه‌های خاص وارد شده و هر کدام دلیلی برای خودشان دارند. اگرچه هدف همه زیارت امام حسین(ع) است، ولی دلایل هرکدام از این اشخاص با هم فرق می‌کند.

در مقوله نوشتن، سخت‌ترین کار نوشتن درباره مسائل اعتقادی است

وی تصریح کرد: من زمانی که برای اولین بار به پیاده‌روی اربعین رفتم، این حرکت برایم تبدیل به نیازی شد که هر سال منتظر رسیدن این لحظه هستم. انسان احساس می‌کند اگر نرود دچار خسران شدیدی شده است. از همان سفر ابتدایی دغدغه ثبت رویدادها و وقایع در مسیر سفر برایم مطرح شد و اگرچه تا به‌ حال سفرنامه‌نویسی را تجربه نکرده بودم، اما همیشه دغدغه ثبت روایات را داشتم. در مواردی فکر می‌کردم که اعتماد به نفس این کار را ندارم و نگارش سفرنامه در توان من نیست، زیرا در مقوله نوشتن، سخت‌ترین کار نوشتن درباره مسائل اعتقادی است. شما اگر نتوانید خط و اندازه و میزان را درست و دقیق در بیاورید ممکن است اصل مفهوم دچار اخلال و مشکل شود. به همین دلیل من قبل از این هیچ‌وقت به خودم اجازه نمی‌دادم که سراغ این کار بروم.

صفایی‌راد درباره تصمیمش مبنی بر نوشتن سفرنامه پیاده‌روی اربعین تاکید کرد: زمانی که احساس کردم به حدی از توانایی در نگارش سفرنامه رسیده‌ام، قلم‌فرسایی را در این زمینه در دستور کار قرار دادم تا بتوانم از وقایع و رخدادهای پیاده‌روی اربعین و همچنین تجربه‌هایم در این زمینه استفاده کرده و آن را به رشته تحریر درآورم؛ هم اکنون موفق به نوشتن سه سفرنامه مجزا شدم.

وی علل نوشتن کتاب با موضوع سفرنامه‌های مذهبی را مطرح و اظهار کرد: عموما سفرنامه‌هایی که نوشته‌ام مذهبی محسوب می‌شوند. آن‌ها هم در دهه محرم در کشورهای مختلف شکل‌ گرفته‌اند، اما اینجا مرکز داستان بود، یعنی زمانی که من قرار است به‌طور مستقیم به این مسئله بپردازم، راه حلی که پیش روی خودم دیدم این بود که فکر کردم من که قرار است به نقاط مختلفی از کشور عراق سفر کنم، مثلا به مکان‌هایی رفتم که ظاهرا به زیارت اربعین ربطی نداشته باشد. برای مثال تمدن بابل یا ساخته‌های خلفای عباسی را از نزدیک دیدم. جالب این که ما در تمام این نقاط حتی جاهایی که به ظاهر از فضای زیارت کربلا دور بودیم، باز نقطه اتصال ما با آن مکان زیارت، نام حسین(ع) و اربعین بود. آن مهربانی که مردم عراق با زوار دارند، در تمام این نقاط جاری بود، حتی جاهایی که خیلی ربطی به مقوله اربعین نداشت.

نویسنده سفرنامه «به صرف قهوه و پیتا» در مورد نامگذاری کتاب «بدو دجله بدو» گفت: در مقدمه کتاب «بدو دجله بدو» بیان ‌شده که این روایت سفر به عراق است و بخشی از این سفر پیاده‌روی اربعین است. عنوان کتاب را برای این انتخاب کردم که برآمده از سفر به عراق است. بر اساس تجربه‌ای که در عراق داشتم، احساس کردم دجله نقش خیلی مهمی در این کشور دارد. دجله رودی است که از شمال تا جنوب عراق کشیده شده است. جدا از تمدن بین‌النهرین که اینجا شکل‌گرفته است، خود عراق را هم خیلی وابسته به این رود دیدم. به خصوص در بغداد دجله خیلی دیده می‌شود. دجله‌ای که من در عراق دیدم، این احساس را به من داد که اسم کتاب را از دجله وام بگیرم.

وی تاکید کرد: قطعا نمی‌شود گفت کل عراق، چون عراق شهرهای مهم دیگری هم دارد؛ شهرهایی مثل بصره، کرکوک، سلیمانیه و خیلی جاهای دیگر که هر کدام مقوله جداگانه‌ای هستند. نمی‌شود گفت ما سفرنامه کل عراق را نوشتیم، این کتاب در واقع راوی عراقی است که من دیدم، اما به‌هرحال در کتاب از شهرهای دیگری که پیاده‌روی اربعین در آنجا انجام می‌گیرد، نام ‌برده شده است.

صفایی‌راد با اشاره به کتاب «بدو دجله بدو» اظهار کرد: تلاش داشتم تا پیاده‌روی اربعین و ابعاد آن را خصوصا از بعد جغرافیایی مطرح کنم، هرچند قلم من شاید در توصیف این موقعیت و فضای اربعین ناتوان باشد، اما هر چه در توانم بود برای تالیف کتاب به کار گرفتم و نتیجه آن کتاب «بدو دجله بدو» شد. این تجربه همزیستی با مردم عراق و مهمان‌نوازی آن‌ها را باید هنرمندانه توصیف کرد. شاید افراد دیگری بتوانند این کار را بهترین شکل انجام دهند، اما من به اندازه توان خودم تلاش کردم تا این مسیر و این فضای معنوی را به تصویر بکشم و تجربه‌ام را در کتاب بیان کنم.

انتهای پیام/