سید اصغر رخ‌صفت؛ از اختلاف با دولت بازرگان تا تاسیس سازمان اقتصاد اسلامی

به گزارش خبرآنلاین، اولین مدیرعامل سازمان اقتصاد اسلامی ایران از مریدان شهید نواب صفوی بود و به دلیل عضویت در حزب مؤتلفه اسلامی، نقشی در سپهر سیاسی ایران داشت اما نقش او در راه اندازی صندوق های قرض الحسنه و «سازمان اقتصاد اسلامی» از او فردی کم نظیر ساخت؛ که خدمات فراوانی برای رفع فقر و مشکلات معیشتی طبقات ضعیف جامعه داشته است. صحبت از سید اصغر رخ صفت است، سیاستمداری که امروز دار فانی را وداع گفت.

فراز و نشیب های زندگی یک سیاستمدار

زندگی شخصی و سیاسی سید اصغر رخ‌صفت، که امروز خبر درگذشتش رسانه‌ای شد، فراز و نشیب کم نداشت، از جدال‌های سال‌های منتهی به انقلاب تا اختلاف با دولت مهدی بازرگان و تشکیل «سازمان اقتصاد اسلامی»...

او در سال ۱۳۱۶ در خیابان لرزاده در تهران به دنیا آمد. پدرش سیدابوطالب از ارادتمندان آیت‌الله حاج علی‌اکبر برهان بود که مسجد وی به نام لرزاده از مراکز فعالیت شهید نواب و فدائیان اسلام به شمار می‌رفت.

رخ صفت، از همان دوران نوجوانی در مسجد لرزاده به جمع مریدان حاج شیخ علی‌اکبر برهان پیوست و در همین دوران با فعالیت‌های نواب صفوی و فدائیان اسلام نیز آشنا شد. در جریان تحصن فدائیان اسلام در زندان قصر به همراه ۴۰ تا ۵۰ نفر از نمازگزاران مسجد لرزاده به دیدار آنها رفت. در مدت حضور در مسجد لرزاده با حاج مهدی عراقی آشنا شد و پس از آن نیز با مبارزانی چون حبیب‌الله عسکراولادی، اسدالله لاجوردی، صادق امانی و ... آشنا شد...»

خودش در مصاحبه‌ای با جماران درباره فعالیت‌های سیاسی‌اش گفته است: «فعالیت سیاسی من از مؤتلفه شروع شد. ما سه گروه شیعیان، پل سیمانی ها و اصفهانی ها بودیم و گروه گروه کار می کردیم. آقای عسگراولادی در گروه شیعیان بود. گروه پل سیمان هم آقای غیوری و اطرافیانش مثل حاج حسن پوربختیار بودند. گروه اصفهانی ها هم افرادی مثل میرفندرسکی و میرمحمد صادقی بودند.»

ماجرای اختلاف با دولت موقت چه بود؟

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، حدود یک ماه پس از پذیره نویسی «بانک اسلامی» و زمانی که مؤسسین این بانک در حال انجام تشریفات مقدماتی برای تأسیس اولین بانک اسلامی ایران بودند، دولت موقت بانک ها را ملی اعلام کرد و همین موضوع باعث اختلاف‌نظرهای بسیاری شد. در فروردین ماه ۱۳۵۸ فرمان تأسیس بانک اسلامی ایران را صادر کردند اما بنابر آنچه در سایت سازمان اقتصادی ایران آمده است، جمعی از اعضاء هیأت دولت موقت از جمله بنی صدر وزیر دارایی وقت با عناوین مختلف با آغاز کار بانک اسلامی ایران مخالفت می‌کردند.

در بخشی از کتاب خاطرات رخ صفت نیز درباره جزئیات اختلاف خود با دولت موقت و پیشنهاد وزیر مشاور بازرگان نوشته است: «اختلاف ما با دولت موقت بر سر بانک اسلامی ادامه داشت و بازرگان هم در شرایطی قرار گرفته بود که نمی‌توانست کاری علیه ما انجام بدهد؛ تا اینکه یک روز یدالله سحابی به ما پیشنهاد داد که شما بیایید سازمانی بنام «سازمان اقتصاد اسلامی» تشکیل بدهید. اسم بانک را به‌کار نبرید و به دولت کمک کنید. اگر اینگونه عمل کنید ما مشکلی با شما نداریم. شما همان کارهای بانکی خود را انجام بدهید ولی تحت عنوان نام بانک اسلامی نباشد.»

در ادامه این خاطره آمده است: «با برادرها صحبت کردیم و گفتیم: حالا ما هم با دولت مشکل مالی داریم و هم می‌خواهیم به مردم کمک کنیم، بهتر است پیشنهاد یدالله سحابی را قبول کنیم. به همین خاطر اعلام کردیم که ما نمی‌توانیم بانک اسلامی را ادامه دهیم ولی به‌نام سازمان اقتصاد اسلامی شروع خواهیم کرد و همان کارهای بانک اسلامی را در این غالب انجام خواهیم داد. مردم هم می‌توانند شرکت کنند یا وجوه‌شان را دریافت کنند. ما در مسیر همان قرض‌الحسنه و کارهای اقتصادی به نفع امور اجتماعی مردم کار خواهیم کرد. مردم کم‌کم آمدند و سپرده‌گذاری کردند. ما هم به‌نام سازمان اقتصاد اسلامی شروع بکار کردیم.»

خاطرات حاج سید اصغر رخ‌صفت، مبارز و فعال انقلابی تحت عنوان «وکیل تا پای اعدام» توسط مؤسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی، در سال ۱۴۰۰ چاپ و روانه بازار نشر شد.

۲۷۲۱۷