چه چشم‌اندازی برای نهاد دین در ایرانِ پس از سرنگونی جمهوری اسلامی می‌توان متصور شد؟ - Gooya News

چه چشم‌اندازی برای نهاد دین در ایرانِ پس از سرنگونی جمهوری اسلامی می‌توان متصور شد؟ - Gooya News
گویا

گذار به دموکراسی در ایران و مسأله دین اسلام

گفت‌وگو با حسن یوسفی اشکوری - رادیو زمانه

اساس دین بر «اعتقاد» بنا شده اما دموکراسی، قرارداد و حقوق بشر را مبنای تحقق و پایداری خود می‌داند. دین، انسان‌ها را مومن می‌خواهد اما نظام‌های دموکراتیک، فارغ از اینکه هر فرد، چگونه اعتقادی دارد، انسان را به جایگاه شهروندی ارتقاء داده‌اند. از این‌رو، می‌توان گفت ادیان موجود در جهان به‌ویژه دین اسلام، نه زاینده دموکراسی خواهند بود و نه منطبق با مفاهیم مدرنی نظیر حقوق بشر.

پس از بر سرکار آمدن حکومت جمهوری اسلامی در ایران، به‌دلیل به‌کارگیری دین اسلام به‌مثابه ابزاری برای انقیاد جامعه و اعمال خشونت دولتی و به‌دنبال آن، آشکار شدن هرچه بیشترِ ماهیت غیر مدرن و واپسگرایانه دین اسلام، اکثریت شهروندان ایرانی، این دین را در تعارض و تناقض با حقوق اساسی و بنیادین خود می‌دانند.

با این وجود اما روحانیان سنی و شیعه، هرچند به‌صورت محدود، تلاش می‌کنند تا همچنان هواداران خود را حول محور دین سازماندهی کنند.

شواهد بسیاری برای تأیید این موضوع که دین اسلام، در حال حاضر قدرت بسیج عمومی سابق خود را از دست داده، وجود دارد. علی‌رغم همه این موارد اما دین اسلام، همچنان به‌عنوان یک تهدید علیه پروسه گذار به دموکراسی در ایران محسوب می‌گردد.

مجله حقوق ما، با طرح پرسش‌هایی حول این موضوع که «چه چشم‌اندازی برای نهاد دین در ایرانِ پس از سرنگونی جمهوری اسلامی متصور است؟» با حسن یوسفی اشکوری، دین‌پژوه و نویسنده گفتگو کرده است.

مطالب بیشتر در رادیو زمانه

  • در دوران گذار به دموکراسی، چه پاسخی در برابر مساله دین و دین‌داران در ایران وجود دارد؟

«دموکراسی» و «دین» بر حسب تعریف، در تعارض با هم قرار دارند. زیرا دموکراسی با توجه به معنای لغوی و اصطلاحی آن، به معنای حکومت مردم بر خودشان است و از این رو مشروعیت حکومت و نیز قانون‌گذاری از طریق توده مردم (هرچند از طریق نمایندگی) حاصل می‌شود اما دین سالاری، که مشروعیت سیاسی قدرت و حکومت را از خدا یا پیامبر می‌داند، تحت عنوان «تئوکراسی» تعریف می‌شود. روشن است که این دو را نمی‌توان با هم سازگار کرد. به‌بیان دیگر، دو پادشاه در اقلیمی نگنجند. به همین دلیل عنوان «دموکراسی دینی» یا «مردم سالاری دینی» (مردم سالاری اسلامی) ثبوتا و اثباتا ممتنع است.

منبع خبر: گویا

اخبار مرتبط: چه چشم‌اندازی برای نهاد دین در ایرانِ پس از سرنگونی جمهوری اسلامی می‌توان متصور شد؟ - Gooya News