نگاهی به یک انتصاب؛ مردی برای گعده‌های فرهنگ و قهوه عربی

خبرگزاری مهر - یادداشت مهمان*: در روزهای گذشته انتصاب محمد رضا زائری به عنوان رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در الجزایر، از خبرهای پر بحث حوزه فرهنگ بود. به دلیل برخی موضع‌گیری‌ها، انتقادهایی نسبت به انتصاب وی در فضای مجازی مطرح شد. صراحت لهجه و بعضی اظهارنظرهای هیجانی در موضوعات داخلی برخی اظهارات او را حاشیه دار کرده است. برخی مواضع زائری در حوادث اجتماعی گذشته، یا برای نمونه درباره حجاب و رفتارهای روشنفکرمآبانه او مورد انتقاد است.

با وجود همه این حاشیه‌ها و انتقادها، این انتخاب چقدر درست بوده است؟ آیا توان زائری در عرصه فرهنگ و تمدن بین سرزمینی بویژه در منطقه عربی باید قربانی واکنش‌های گاه به گاه او در تلاطم رویدادهای غبارآلود داخلی شود؟ در رایزنان فرهنگی جمهوری اسلامی در دیگر کشورها وظیفه دارند تا منطق انقلاب اسلامی را به شکلی هنرمندانه تبیین کنند. آن‌ها دیپلمات‌های فرهنگی کشور برای ترویج نگاه فرهنگی جمهوری اسلامی در بین ملت‌ها هستند. نگاه تمدنی به موقعیت جمهوری اسلامی در دنیا و انگیزه ایجاد تمدن بزرگ ایرانی اسلامی به عنوان یک الگو، نقش و جایگاه مهم این سفیران فرهنگی را بیشتر یادآوری می‌کند.

محمد رضا زائری دانش آموخته مقطع دکتری در دانشگاهی لبنانی است و تجربه زیست در جامعه عربی و تسلط خوب زائری بر ادبیات عرب دارد. همچنین وی دارای کرسی تدریس در رشته مطالعات فلسطین دانشگاه تهران است.

سه ویژگی، او را در مسئولیت جدیدش متمایز ساخته است؛ فهم فرهنگی عمیق، شناخت درست رسانه و سابقه زیست اجتماعی در کشوری عربی. انتشار بی‌توقف نشریه خیمه که بیش از دو دهه تنها نشریه تخصصی هیئات و تشکل‌های آئینی کشور بوده است، از نشانه‌های تسلط او به ابزار رسانه است.

شناخت موضوعات و پدیده‌های فرهنگی و اجتماعی در دیگر سرزمین‌ها کاری به مراتب سخت‌تر و پیچیده‌تر از شناخت پدیده‌های سیاسی است. بررسی پدیده‌ها، اظهارنظرها و انسان‌های دارای زیست فرهنگی با عینک سیاست، ما را به نتایج درستی نمی‌رساند؛ چه رسد به این که این قضاوت‌ها نه در چهارچوب سیاست به معنای حکمرانی، بلکه در دسته بندی و ساده سازی مساله‌ها در چهارچوب «خوب ها» و «بدها» باشد.

حضور فرهنگی در الجزایر که انقلابی را با «یک میلیون کشته» برای رهایی از بند استعمار فرانسه پشت سر گذاشته است، فرصت نابی است برای شناساندن انقلاب اسلامی ایران و مسیری که ما در این سال‌ها پشت سر گذاشتیم. این، فرصتی است که زائری نباید به سادگی از کنارش عبور کند. 
* علی اسحاقی