روح الله رحمانی: پیاده روی اربعین حسینی و حج بیت الله الحرام؛ تزاحم یا تکامل

به گزارش «مبلغ»- در یادداشتی با عنوان «پیاده روی اربعین حسینی و حج بیت الله الحرام؛ تزاحم یا تکامل»، رئیس گروه گفت‌وگوی ادیان مرکز صلح و گفت‌وگوی دانشگاه ادیان و مذاهب «دکتر روح‌الله رحمانی شمس» آورده است: سال‌های پس از سقوط رژیم بعث، موقعیتی پیش آمد تا عاشقان حرم سیدالشهداء(ع) به روش دیرینه شیعیان که از بازگشت اسرای دشت کربلا آغاز و با زیارت جابر ابن عبدالله انصاری و شخصیتی به نام عطیه به ثبت رسیده و نیز در سیره بزرگان و علما شیعه مرسوم بوده، حرکتی از نجف اشرف به سوی کربلا معلا مجدد آغاز شد. این سنتی شیعی برای تبلور جایگاه و مقام بالای این امام و در جهت زنده نگاه داشتن بزرگی قیام و نیز مظلومیت ایشان بوده است.

این اجتماع در سالیان اخیر آنچنان مورد استقبال مسلمانان و بویژه شیعیان قرار گرفته که سالیانه میلیون‌ها عاشق و دلباخته و نیز کنش‌گران اجتماعی، مستند سازان و خبرنگاران خبررسانی‌های بزرگ و بین‌المللی را از اقصی نقاط جهان به این نقطه کانونی می‌کشاند. شخصیت‌هایی که جایگاه ویژه علمی در مجامع آکادمیک جهانی دارند به این منطقه می‌آیند تا با چشمان خود این حقییقت را ببینند و تغییر پارادایم را در دیدگاه‌ها و نظریات دوری از دین در دنیای مدرن را احساس کنند.

اجتماع بزرگ دیگر برای مسلمانان که آن نیز قیامت کبرای عالم انسانی در جهان مادی را متبلور می‌نماید، حج بیت‌الله‌الحرام و زیارت مکه مکرمه و مدینه منوره است. این اجتماع سالیانه که از تمام کشورهای مسلمان، حرکتی جامع و یکپارچه را آغاز می‌کنند در ایام ذی‌الحجه و به عنوان انجام حج ابراهیمی انجام می‌پذیرد. تا بدین‌جا توصیفی بود از دو حرکت بزرگ، یکی در کلیت جهان اسلام و دیگری حرکتی که اصالتی شیعی اما در این سال‌ها دیگران از مذاهب دیگر اسلامی و حتی غیرهم‌کیشان را نیز مجذوب کشش داشته‌های فرهنگی و تمدنی خود نموده است.

در این میان منتقدانی نیز وجود دارند و همچنین معاندانی که ساکت ننشسته‌اند و این دو موهبت بزرگ جهان اسلام را به عنوان تقابل شیعی و سنی در جهان اسلام قلمداد نموده و بر آتش تفرقه میان امت اسلامی دمیده‌اند. برخی نیز ناآگاهانه و یا با آگاهی و به دنبال اغراض شیطانی به دنبال معرکه‌سازی از این توطئه هستند.

واقعیت امر این است که پس از قیام سیدالشهداء(ع) هم در میان شیعیان و هم اهل سنت پاسداشت این قیام بزرگ رخ داده است تا جایی که ابوالحسن اشعری در کتاب مقالات الاسلامیین به تعظیم سیدالشهداء(ع) و مظلومیت شهادت وی پرداخته و بر مذمت یزید در به شهادت رساندن ایشان زبان گشوده و در میان سایر بزرگان اهل سنت چون احمد بن حنبل و محمد بن ادریس شافعی نیز چنین رویکردی در محبت اهل بیت و بویژه فرزندان حضرت فاطمه زهراء(س) مشهود و در جهان اسلام شهرت یافته است.

هیچ‌گاه پیاده روی اربعین به عنوان بدیلی در مقابل حج متصور نبوده و چنین انگاره‌ای نیز در ذهن هیچ شیعه و یا مشتاق این حرکت مردمی جایگاهی ندارد. حج مفروضی الهی است که بر هر مسلمان مستطیع واجب شده است و هیچ‌کدام از تکالیف الهی قدرت جایگزینی آن را ندارند. حرکتی از «من الخلق الی الحق» است و مقدمه‌ای بر تمدن نوین اسلامی که با پایان این محشر بزرگ سفر «من الحق الی الحق فی الحق» آغاز می‌گردد؛ حرکت اربعین حسینی نیز که همان تداوم قیام سید الشهداء(ع) در مقابل جریان تحریف دین اتفاق افتاد، تکامل این حرکت الهی و در راستای حج ابراهیمی است که در واقع حرکت در همان مسیر و برای پیمودن سفر «من الحق الی الخلق بالحق» و آن‌چنان در میان مردم و با مردم است که جلوه‌ای از سفر «من الخلق الی الخلق فی الخلق بالحق» است.

در این راه باید مردمان باز زنده شوند و هوشیارانه سرعت‌بخش مسیر رسیدن به تمدنی باشند که از وجود پیامبر مکرم اسلام‌(ص) آغاز و توسط اوصیای به حق ایشان روشن و توسط سید الشهدا(ع) و ائمه پس از ایشان تداوم یافت و این دوران نیازمند همراهی و هم‌گامی جهان اسلام با حج بیت‌الله‌الحرام و پیاده روی اربعین به عنوان دو نیروی تکامل بخش در تمدن نوین اسلامی است تا آنچه از غار حرا آغاز و در غدیر تایید و عاشورا موجب تثبیت آن شد با صبح ظهور منجی عالم بشریت مهر خاتمیت زده شود.