تجربه توهم بصری در سیرک، ابتکاری نو در استفاده از هولوگرام به جای حیوانات زنده

یک سیرک آلمانی به نام «رانکالی» به دلیل نگرانی و دغدغه‌هایی که نسبت به رفاه حیوانات داشت، از سال ۱۹۹۱ تصمیم گرفت که دیگر از شیر و فیل در نمایش‌های خود استفاده نکند. اما مسئولین این سیرک به همی بسنده نکردند و در سال ۲۰۱۸ تمامی حیوانات زنده خود را به طور کامل از روی صحنه حذف کرد.

پاتریک فیلادلفیا، مدیر ۴۹ ساله این سیرک به خبرگزاری فرانسه گفت: «حقیقتا شایسته نبود که سیرک رانکالی از حیوانات واقعی برای روی صحنه استفاده کند.»

سوپربال؛ جرقه‌ای که منجر به این ایده شد

طی سال‌های گذشته، سیرک‌ها به‌طور فزاینده‌ای با محدودیت جا و مکان روبرو بوده‌اند. آقای فیلادلفیا در این رابطه می‌گوید: «اگر قرار باشد در وسط یک بازار در مرکز شهر سیرک خود را برپا کنیم، آن وقت فضایی برای دویدن حیوانات در محوطه‌های روباز وجود نمی‌داشت.»

علاوه بر این، ویژگی یک سیرک در این است که همواره باید از شهری به شهر دیگر کوچ کند و این مسیر برای حیواناتی مانند اسب که باید در دلیجان‌ها بارگیری می‌شدند نوعی فشار به حساب می‌آمد.

فیلادلفیا گفت: «این مسائل با سیرکی که حامی حقوق حیوانات است جور در نمی‌آمد.» مسئولین سیرک رانکالی به دنبال چاره‌ای می‌گشتند که هم بتوان حقوق حیوانات را رعایت کرد و هم لذت جادوی حیوانات برای کودکان را حفظ کرد. 

تا اینکه در سال ۲۰۱۸ در وقت استراحت بین دونیمه بازی‌ قهرمانی لیگ فوتبال آمریکایی یا همان «سوپربال» معروف، «جاستین تیمبرلیک» خوانده آمریکایی شروع به بازخوانی یکی از آهنگ‌های خواننده فقید آمریکایی به نام «پرینس» کرد؛ با این توضیح که تصاویر سه بعدی این خواننده که دو سال قبل‌تر از دنیا رفته بود هم همزمان با او در ورزشگاه زمزمه می‌کرد.

فیلادلفیا بعد از دیدن این مراسم با خود میگوید: «اگر می‌شود فردی که دیگر زندگی نمی‌کند را روی صفحه هولوگرافیک نشان داد، پس چرا نشود این کار را با یک حیوان، یک اسب، یا یک فیل انجام داد؟ بنابراین این ایده از همین جا شروع شد.»

انتظار هر چیز غیر منتظره را داشته باشید

در یکی از اجراهای سیرک رانکالی در شهر بندری «لوبک» در شمال آلمان، نمایش با صدای آهنگ قدیمی «صبح یکشنبه» اثر «نیکو و ولوت آندرگراند» شروع می‌شود و در حالیکه یک قطار بخار به دور حلقه سیرک میچرخد، یک طوطی به رنگ سبز روشن در صحنه نمایان می‌شود.

پرنده سپس جای خود را به یک فیل و نوزاد تازه متولد شده‌اش می‌دهد که با پایکوبی و صدای شیپور، تماشاچیان را به وجد می‌آورند. بعد از آن، گله‌ای از اسب‌های در حال تاخت وارد می‌شوند. البته باید به شما بگوییم که تمامی این صحنه‌ها بدون حضور حیوانات زنده بود.

طراحی توهم بصری در داخل خیمه سیرک یک چالش فنی بزرگ بود، چرا که برخلاف تئاتر که تماشاگران جلوی صحنه می‌نشینند، تماشاگران در سیرک به صورت حلقه‌وار به دور صحنه می‌نشینند.

اما با استفاده از ۱۱ دوربینی که بر روی سقف خیمه و اطراف صحنه تعبیه شده بودند، تصاویر با وضوح بالا بر روی یک شبکه توری ظریف که فضای اجرا را احاطه کرده است، پخش می‌شد.

وقتی چراغ‌ها خاموش می‌شوند، توری تقریبا نامرئی می‌شود، اما ناگهان تصاویر بر روی آن پدیدار می‌شوند.

درست است که حیوانات زنده هیجان را برای بینندگان به ارمغان می‌آوردند، اما فناوری جدید این امکان را برای سیرک رانکالی فراهم می‌کند تا کارهای غیرمنتظره‌تری انجام دهد.

تونی مونار، مدیر فنی سیرک می‌گوید: «هر چیزی که می‌توانید تصور کنید را می‌توان با یک انیماتور (طراح پویانمایی) و یک طراح گرافیک خلق کرد.»

بدون حیوانات هم خیلی خوب بود

نبود حیوانات به خودی خود یک روح تازه به این مجموعه افزوده و نظر مخاطبان را به خود جلب کرده است.

دانشجوی ۲۹ ساله‌ای به نام «سوفی شولت» می‌گوید «قبلا هرگز نام رانکالی به گوشم نخورده بود. تا اینکه فهمیدم که در این سیرک خبری از حیوانات زنده نیست. دقیقا همین برای من مهم آمد.»

نوبه‌های قبلی که سوفی به همراه خانواده به یک سیرک رفته بودن تأثیر مخربی بر روی او گذاشته بود. او در این رابطه گفت: «من همیشه قفس‌های کوچکی را می‌دیدم که همه حیوانات در آنجا نگهداری می‌شدند. این اساسا ظلم به حیوانات است.»

شخص دیگری به نام «آندریاس دامکه» معتقد است که علیرغم غیبت فیل‌ها یا شیرهای واقعی، این نمایش هنوز هم من و دو پسرم را به وجد می‌آورد. این پزشک ۳۹ ساله گفت: «فکر می‌کنم بدون حیوانات بهتر بود، چرا که آن‌ها [مسئولین سیرک] واقعا سعی خود را به کار گرفتند تا نمایش را خاص کنند.»

استقبال بزرگ‌ترها از نمایش

این اجرا بر روی فکر و نظر مخاطبان مسن تر نیز جادویی به پا کرده است. ماتیاس و مارینا مارتنز، هر دو ۶۳ ساله، گفتند که این نمایش باعث شد تا دوباره احساس کنند که به دوران کودکی خود بازگشته‌اند.

ماتیاس مارتنز در حال گفتن این بود که «آکروباتیک نمایش داده شده در اینجا شگفت انگیز است» که ناگهان همسر او حرفش را قطع کرد و گفت «اصلا لازم نیست در [سیرک] حیوانات حضور داشته باشند. برای این کار می توان به باغ وحش رفت و آن‌ها را ببینید.»