راه حل جدید دانشمندان برای مقابله با آلودگی‌های میکروبی در ایستگاه فضایی بین‌المللی

در میان تهدیدات عمده‌ای که فضانوردان در ایستگاه فضایی بین‌المللی هر روز با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، یک خطر ناخواسته و در عین حال اجتناب‌ناپذیر از سوی یک موجود کوچک وجود دارد: میکروب‌ها.

تعداد بی‌شماری از این موجودات کوچک که با فضانوردان و از طریق پروازهای باری به ایستگاه فضایی بین‌المللی منتقل می‌شوند، می‌توانند به اصطلاح «زیست‌لایه‌»های مخربی را ایجاد کنند. 

این زیست‌‌لایه‌ها که اجتماعی از میکروارگانیسم‌ها هستند، می‌توانند در سطوح ایستگاه فضایی، لباس‌های فضایی و سیستم‌های تامین آب ایستگاه نفوذ کرده و اثرات زیانباری برای خدمه فضایی ایجاد کنند.

در واقع میکروب‌ها از طریق تولید زیست‌لایه‌ها، خود را در برابر اثرات محیط طبیعی همچنین بدن میزبان محافظت می‌کنند. در ایستگاه فضایی اما این زیست‌لایه‌ها تنها برای سلامت فضانوردان ضرر ایجاد نمی‌کنند، بلکه به خاطر بافتشان به تجهیزات فضایی چسبیده و برای مثال شلنگ‌ها و پمپ‌ها را مسدود می‌سازند؛ امری که می‌تواند خطرساز باشد.

سارا والاس، میکروبیولوژیست در مرکز فضایی جانسون ناسا که در مورد میکروب‌ها تحقیق می‌کند، در این باره می‌گوید: «ما نمی‌توانیم هر چیزی را که به فضا می‌فرستیم استریل کنیم و خواهان چنین چیزی هم نیستیم. اما کارهای زیادی انجام می‌دهیم تا انتقال عوامل بیماری‌زای احتمالی به ایستگاه را تا حد امکان محدود کنیم».

حالا دانشمندان می‌گویند با یک روش خاص توانسته‌اند از تشکیل زیست‌لایه در ایستگاه فضایی جلوگیری کنند. 

در آزمایش محققان در مؤسسه فناوری ماساچوست آمریکا که در سال ۲۰۱۹ برای اولین بار انجام شد، فضانوردان سطح تجهیزات ایستگاه فضایی بین‌المللی را به روان‌کننده‌ای بر پایه سیلیکون آغشته کردند و سپس آن را در معرض یک باکتری به نام «سودوموناس آئروژینوزا» قرار دادند. 

این باکتری که معمولا در داخل خاک و آب روی زمین می‌نشیند، باعث عفونت خون و ریه می‌شود و می‌تواند اثرات آنتی بیوتیک‌ها را دفع کند.

پس از سه روز که نمونه‌ها در داخل ایستگاه کشت داده شدند، آزمایشات نشان داد روان‌کننده از تجمع میکروب‌ها روی سطح جلوگیری کرده است.

کریپا واراناسی، پروفسور مهندسی مکانیک در مؤسسه فناوری ماساچوست و یکی از نویسندگان مقاله، در این باره می‌گوید: «تحقیقات قبلی نشان داده بود که این روش روی زمین کار می‌کند و ما دریافتیم که این ترکیب در جلوگیری از تشکیل زیست‌لایه در ایستگاه فضایی نیز کارآیی بسیار خوبی دارد».

• ناسا و اسپیس ایکس ۴ فضانورد را به فرماندهی یاسمین مقبلی به فضا فرستادند
• فضانوردان ماموریت «کرو-۷» به فرماندهی یاسمین مقبلی به ایستگاه فضایی بین‌المللی رسیدند
• فضاپیمای ماه‌نشین ژاپن با یک موشک بومی به فضا پرتاب شد

پژوهشگران می‌گویند چنین راه‌ حل‌هایی به ویژه در طول ماموریت‌های فضایی طولانی‌مدت نظیر سفر به ماه و مریخ مفید خواهند بود؛ زمانی که «دریافت قطعات یدکی از زمین یا بازگرداندن سریع خدمه به پایگاه‌های زمینی امکان‌پذیر نیست».

دانشمندان می‌گویند یافته‌های تحقیق آنها علاوه بر این می‌تواند به تمیز نگه داشتن وسایل پزشکی تا حد امکان همچنین کاهش خوردگی میکروبی تجهیزات مورد استفاده در صنعت نفت و گاز و درنهایت کاهش خطرات نشت نفت کمک کند.

نتایج تحقیق تازه در نشریه علمی «npj Microgravity» منتشر شده است.