اختصاصی؛ جزئیات تبادل پنج متهم یا محکوم ایرانی در آمریکا با پنج آمریکایی زندانی در ایران

جزئیات جدیدی از مبادله به ظاهر قریب‌الوقوع زندانیان میان آمریکا و ایران مشخص شده است و ایالات متحده برای اولین بار اذعان کرد که به عنوان بخشی از این توافق، پنج ایرانی را که در آمریکا زندانی هستند، آزاد می‌کند.

به گزارش صدای آمریکا، وزارت امور خارجه ایالات متحده، دوشنبه با ارسال بیانیه‌ای به صدای آمریکا، آزادی این پنج زندانی ایرانی را تأیید کرد. ساعاتی پیش، خبرگزاری‌های غربی گزارش دادند که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، کنگره ایالات متحده را از این اقدام قریب‌الوقوع مطلع کرده است.

آمریکا و ایران پیشتر در ۲۱ مرداد تأیید کرده بودند که بر اساس این‌ توافق، همچنین پنج شهروند آمریکایی که واشنگتن می‌گوید به ناحق توسط جمهوری اسلامی بازداشت شده‌اند، آزاد خواهند شد.

یک‌ سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخی کتبی به صدای آمریکا گفت: «همانطور که قبلاً گفتیم، ایالات متحده با انتقال وجوه مالی از کره جنوبی به حساب‌های محدود شده در مؤسسات مالی در قطر، و آزادی پنج شهروند ایرانی که در حال حاضر در ایالات متحده بازداشت هستند، موافقت کرده است تا شرایط آزادی پنج شهروند آمریکایی در ایران را تسهیل کند.»

نمایندگی ایران در سازمان ملل در نیویورک در پیامی به صدای آمریکا، اسامی پنج ایرانی را که انتظار دارد براساس این توافق آزاد شوند، تأیید کرد. این اسامی نخستین بار صبح دوشنبه توسط پایگاه خبری «المانیتور» منتشر شد.

کاوه لطف‌الله افراسیابی، مهرداد انصاری، امین حسن‌زاده، رضا سرهنگ‌پور کفرانی، و کامبیز عطار کاشانی ایرانیانی هستند که اسامی آنها از سوی ایران تأیید شده است. آنها جزو گروه ۱۱ نفره‌ای هستند که برای نخستین بار در گزارش صدای آمریکا در ۲ شهریور، به‌عنوان گزینه‌های احتمالی برای مبادله زندانیان میان دو کشور معرفی شدند.

همچنین ببینید:

اختصاصی؛ کدام ایرانیان متهم به جرائم در آمریکا در مبادله زندانیان با ایران آزاد می‌شوند؟

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا به پرسش صدای آمریکا برای تایید این که آیا این پنج زندانی ایرانی آزاد خواهند شد یا خیر، پاسخی نداد. این پنج نفر به اتهام نقض تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران، یا ارائه کمک‌های غیرقانونی به تهران دستگیر شدند. همچنین هیچ تاییدی از سوی آمریکا در مورد زمان و چگونگی مبادله پنج زندانی آمریکایی و ایرانی وجود ندارد.

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت که ایالات متحده به تلاش برای آزادی پنج شهروند آمریکایی و نظارت دقیق بر سلامت و رفاه آنها با کمک شرکای سوئیسی خود ادامه می دهد، اما افزود که خبر جدیدی برای به اشتراک گذاشتن ندارد.

خبرگزاری دولتی ایران، ایرنا، به نقل از ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، دوشنبه گفت که این مبادله «در آینده نزدیک» انجام خواهد شد.

از پنج زندانی که ایران اسامی آنها را تأیید کرده است، چهار نفر یعنی افراسیابی، انصاری، حسن‌زاده، و کفرانی، ایرانیان بدون تابعیت آمریکا هستند.

افراسیابی و حسن‌زاده اقامت دائمی آمریکا را دارند در حالی‌که انصاری و کفرانی هیچ‌گونه وضعیت قانونی در ایالات متحده ندارند. پنجمین ایرانی، کاشانی، یک ایرانی آمریکایی دوتابعیتی است.

امین حسن‌زاده، مهرداد انصاری، کاوه لطف‌الله افراسیابی، کامبیز عطار کاشانی، رضا سرهنگ‌پور

سه نفر از این پنج نفر یعنی افراسیابی، حسن‌زاده، و کفرانی تحت نظارت پیش از محاکمه هستند، و درج این اسامی در توافق به این معنی است که اتهامات فدرال علیه آنها لغو، و از محدودیت رفت‌‌وآمد در خارج از خانه آزاد می‌شوند.

دو نفر دیگر به نام های انصاری و کاشانی به ترتیب در زندان های فدرال لوئیزیانا و میشیگان در حال گذراندن دوران محکومیت خود هستند. گنجاندن آنها در این معامله به معنای آزادی چند ماه پیش از پایان دوره حبس است که در ماه دسامبر برای انصاری و ماه فوریه برای کاشانی به پایان می رسد.

بری روزن، گروگان پیشین آمریکایی در ایران، دوشنبه به صدای آمریکا گفت که به عقیده او اکثر این این پنج ایرانی که آزاد می‌شوند، به ایران باز نخواهند گشت زیرا پیوندهای زیادی در آمریکا دارند. او در ادامه افزود که مبادله زندانیان در محوطه فرودگاهی در خاورمیانه، موقعیت تبلیغاتی خوبی را نصیب ایران می‌کند ولی او تردید دارد که آمریکا با چنین مبادله‌ای موافقت کند.

منتقدان سیاست دولت بایدن در قبال ایران به صدای آمریکا گفتند که توافق برای آزادی پنج ایرانی عواقب منفی برای ایالات متحده خواهد داشت.

آندریا استریکر، از گروه تحقیقاتی بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها مستقر در واشنگتن، می‌گوید: «جمهوری اسلامی این را به عنوان یک پیروزی مهم برای سیاست دیرینه خود مبنی بر گرفتن گروگان‌های غربی در ازای باج و آزادی اتباع ایرانی تلقی خواهد کرد.»

او در ادامه افزود: «به جای مواجهه با مجازات‌ها یا عواقبی از سوی آمریکا، رژیم ایران برای ادامه ربودن افراد بی‌گناه جرأت خواهد یافت.»

دولت بایدن توصیف منتقدان مبنی بر لغو مسدود کردن شش میلیارد دلار وجوه ایرلن در بانک‌های کره جنوبی به عنوان باج به تهران را رد کرده است. به گفته واشنگتن، تهران مجدداً به منابع مالی خود که تحت تحریم‌های ایالات متحده مسدود شده بودند، دسترسی پیدا می‌کند و فقط از طریق شخص ثالث برای خریدهای بشردوستانه تحت نظارت آمریکا می تواند از آنها استفاده کند.

جیسون برادسکی، مدیر سیاست‌گذاری گروه اتحاد علیه ایران هسته‌ای، می‌گوید که او معتقد است لغو مسدود شدن شش میلیارد دلار وجوه مالی ایران برای آزادی آمریکایی‌هایی زندانی «بیش از اندازه کافی» است. او در ادامه افزود: «آزادی ایرانیان متهم به جرائم در آمریکا تلاشی از سوی تهران برای ایجاد معادل‌سازی نادرست بین سیستم قضایی ایالات متحده و سیستم بی‌عدالتی در ایران است.»

سینا طوسی، محقق مرکز سیاست بین‌الملل مستقر در واشنگتن و از حامیان توافق آمریکا و ایران، در پستی در شبکه اجتماعی «اکس»، به تحولات دوشنبه واکنش مثبت نشان داد. طوسی نوشت: «این یک اتفاق خوشایند است که آمریکا و ایران به اجرای توافقی نزدیک شده‌اند که برای خانواده‌های زندانیان به ناحق زندانی و همچنین میلیون‌ها ایرانی که از بحران اقتصادی ناشی از تحریم‌های آمریکا رنج می‌برند، تا حدودی تسکین‌دهنده است.»

ایران در مرداد تایید کرد که این پنج زندانی آمریکایی را در حبس خانگی قرار داده است. ایالات متحده نام سه نفر از آنها را سیامک نمازی، عماد شرقی، و مراد طاهباز اعلام کرد، اما از ذکر نام دو نفر دیگر که قبلاً بازداشت آنها تأیید نشده بود، به دلیل حفظ حریم خصوصی خودداری کرد.

جرد گنسر وکیل حقوق بشر در بیانیه ای در ۲۱ مرداد گفت که نمازی، شرقی، طاهباز، و یکی دیگر از زندانیان آمریکایی از زندان اوین در تهران به حبس خانگی در هتلی نامعلوم منتقل شدند و تحت نظر قرار دارند. او در ادامه افزود که پنجمین آمریکایی، یک زن است که پیشتر در بازداشت خانگی بود.

مایکل لیپین، خبرنگار صدای آمریکا، این مطلب را تهیه کرده است