بحران «زن‌کُشی» در اروپا؛ چرا صدای زنان شنیده نمی‌شود

خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: به رغم تبلیغات منفی و جوسازی‌های رسانه‌ای غرب مبنی بر روند رو به رشد پدیده شوم «همسرکشی» در کشورهای غیر غربی اما آمارها از واقعیت دیگری پرده برمی‌دارند و آن نیز از افزایش چشمگیر بحران در خود اروپا است.

طبق برآوردها از هر هفت زن در اروپا، یک نفر مورد خشونت خانگی شوهر، دوست پسر یا همسر سابق قرار می‌گیرد و در برخی از این موارد، آنها جان خود را نیز بر سر رابطه از دست داده‌اند.

در گزارش پیش رو به مطالعه موردی تروئیکای اروپا (فرانسه، آلمان و انگلیس) و نیز کشورهای حوزه اسکاندیناوی با محوریت سوئد، تمرکز کرده‌ایم.

کابوس در فرانسه؛ قتل ۱۱۸ زن تنها در سال ۲۰۲۲

به تازگی وزارت کشور فرانسه اعلام کرده‌است که ۱۱۸ زن در سال ۲۰۲۲ در این کشور به ظاهر متمدن اروپایی توسط همسر یا همسر سابق خود کشته شده‌اند؛ آماری که نشان می‌دهد در فرانسه به طور متوسط هر سه روز یک زن کشته می‌شود.

به گزارش این وزارتخانه فرانسوی، از ۱۱۸ مورد زن‌کشی، ۳۷ زن پیش از مرگ مورد خشونت همسر یا همسر سابق خود قرار گرفته که ۲۴ نفر از آن‌ها واقعیت را به پلیس گزارش داده بودند. همچنین ۱۶ نفر از آن‌ها از طرف مقابل خود به پلیس شکایت کرده بودند.

در پاسخ به این پرسش که «چه مسائلی باعث کشته شدن این زن‌ها شده‌است؟» باید گفت که اختلاف و مشاجره (۲۶ درصد) و امتناع از جدایی (۲۳ درصد) انگیزه اصلی برای اقدام به قتل در بین زوج‌ها است.

لازم به ذکر است که اکثر این اتفاقات در خانه زوجین یعنی قربانی یا مجرم (۸۷ درصد) رخ می‌دهد و اغلب موارد بدون برنامه ریزی قبلی است. در بسیاری از این موارد از سلاح سرد (۴۳ درصد) و در برخی موارد از سلاح گرم (۲۰ درصد) استفاده می‌شود.

پژوهش سال گذشته (۲۰۲۲) وزرات کشور فرانسه نشان می‌داد که پروفایل مجرمان نسبت به سال‌های پیش تغییری نکرده‌است: قاتلان عمداً مردان متأهل، با تابعیت فرانسوی، ۳۰ تا ۴۹ ساله و بیکار هستند. مردان بالای ۷۰ سال هم در جایگاه بعدی رده‌بندی سنی همسرکشان قرار دارند.

زن کشی در آلمان؛ قتل ۱۳۹ زن در سال ۲۰۲۰

زنان در آلمان به عنوان صنعتی‌ترین کشور اروپایی، وضعیت بهتری از فرانسه به عنوان کشوری که خود را سردمدار دموکراسی و اخلاق‌مداری می‌داند، ندارند. در سال ۲۰۱۹ گزارش شد که ۱۱۷ زن در آلمان به قتل رسیده‌اند. سال ۲۰۲۰ نیز شاهد افزایش ۴.۹ درصدی نسبت سال قبل و کشته شدن ۱۳۹ زن بودیم.

در گزارش ستاد حقوق بشر در خصوص خشونت علیه زنان در آلمان آمده‌است: آلمان یکی از بالاترین نرخ‌های زن‌کشی را در اروپا دارد. طبق آمار اداره پلیس جنایی فدرال در دسامبر ۲۰۲۱، تعداد زن کشی همچنان در حال افزایش است. فعالان حقوق بشر آلمان، ناتوانی پلیس در جدی گرفتن قتل زنان و همچنین کاستی‌های قانونی در قوانین آلمان را محکوم می‌کنند.

بنا به این گزارش، تعداد قربانیان خشونت خانگی در آلمان در پنج سال گذشته ۳.۴ درصد افزایش یافته‌است و اکثریت آنها زن هستند. در آلمان از هر سه زن، یک زن در طول زندگی خود خشونت مبتنی بر جنسیت را تجربه می‌کند. زنانی که در پی صدمه از خشونت گروهی به پلیس مراجعه می‌کنند، در دو مورد از هر سه مورد، بدون هیچ گونه حمایتی در برابر خشونت مجدد رها می‌شوند.

دو آژانس سازمان ملل در گزارشی اعلام کردند که به طور میانگین در سال ۲۰۲۱ بیش از پنج زن یا دختر در هر ساعت توسط یکی از اعضای خانواده خود کشته می‌شوند. بر اساس گزارش مشترک اخیر ۱۱ نهاد مرتبط با سازمان ملل در نوامبر ۲۰۲۲ «خشونت علیه زنان و دختران همچنان فراگیرترین نقض حقوق بشر در سراسر جهان است».

زن‌کُشی در اسکاندیناوی؛ قتل سالانه ۲۵ تا ۳۰ زن در سوئد

این نگرانی در کشورهای مرفه حوزه اسکاندیناوی هم وجود دارد. به عنوان نمونه آمارها حاکی از آن است که هر سه هفته یک زن در سوئد به دست نزدیکانش به قتل می‌رسد.

چندی پیش آمار «شورای ملی پیشگیری از جرم» (Brå) نشان داد تعداد افرادی که در سوئد توسط یک شریک یا شریک قبلی کشته شده‌اند بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ بیش از دو برابر شده‌است. تقریباً یک چهارم موارد و در مجموع ۲۶ مورد، توسط یک شریک یا شریک سابق انجام شده‌است - بیش از دو برابر سال قبل، زمانی که تنها ۱۱ مورد از این قبیل وجود داشت.

بیشتر افرادی که توسط شریک یا شریک قبلی کشته شدند، زنان بودند. بنابراین حدود ۶۷ درصد از کل این نوع قتل‌ها را زنان (۲۲ زن در سال) تشکیل می‌دادند. تنها پنج درصد از مردانی که قربانی خشونت مرگبار شده بودند توسط یک شریک یا شریک قبلی مورد حمله قرار گرفتند.

در دوره ۲۰۱۲-۲۰۱۷، به طور متوسط ۲۵ زن در هر سال به دلیل خشونت مرگبار جان خود را از دست می‌دادند اما تعداد افرادی که به دست شریک فعلی یا سابق خود جان خود را از دست داده‌اند حدود نصف این رقم بوده‌است.

بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵، هر سال به طور متوسط ۱۷ زن به دست یک شریک فعلی یا سابق جان خود را از دست می‌دادند، این رقم در دوره ۲۰۱۰-۲۰۱۵ به ۱۴ زن در هر سال کاهش یافته است.

وبسایت آماری «استاتیستا» در گزارشی با درج نموداری که در ذیل خواهد آمد، تعداد قتل‌ها را در سوئد از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ بر اساس جنسیت قربانی تفکیک کرده‌است؛ گزارشی که ۱۶ ژوئن ۲۰۲۲ انتشار یافت.

بر پایه این گزارش، مردان بیشتر از زنان قربانی قتل در سوئد می‌شوند. تعداد مردانی که در جرایم خشونت آمیز کشته شدند از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ افزایش یافته اما از آن زمان تاکنون ثابت مانده است. در همین حال، تعداد قربانیان قتل زن در طول دهه گذشته معمولاً بین ۲۵ تا ۳۰ نفر بوده است. در سال ۲۰۲۱، ۸۹ مرد و ۲۴ زن به عنوان قربانیان قتل در سوئد تأیید شدند. در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی، میزان قتل در سوئد در حدود متوسط بود.

فرجام سخن

رسانه‌های غربی اگرچه سعی در پنهان‌سازی پدیده «زن‌کشی» در غرب به ویژه قاره اروپا دارند اما برخی آمارها از این واقعیت پرده برداشته و نشان می‌دهند که سالانه صدها زن در کشورهای بزرگ این قاره به قتل می‌رسند. بر پایه این آمارها، ۱۱۸ زن در سال ۲۰۲۲ و ۱۳۹ زن در سال ۲۰۲۰ به ترتیب در فرانسه و آلمان به دست همسر کنونی، شریک سابق و یا وابستگان خود کشته شده‌اند.

در انگلیس نیز همانند فرانسه و آلمان، چنین کابوسی برای زنان وجود دارد به طوری که بر اساس گزارش روزنامه «گاردین»، آمار قتل زنان بر اثر خشونت خانگی در این کشور طی سال ۲۰۱۸ نسبت به پنج سال گذشته افزایش یافته و به سطح وحشتناکی رسیده‌است. بنا بر اعلام پلیس این کشور در آن سال، ۱۷۳ نفر از شهروندان این کشور بر اثر خشونت خانگی و توسط همسر یا اعضای خانواده خود به قتل رسیده‌اند؛ سه چهارم این افراد نیز زنان و دختران جوان بوده‌اند.

شاید تصور اینکه زن‌ها در کشورهای حوزه اسکاندیناوی به عنوان مرفه‌ترین منطقه اروپا از خشونت و قتل در امان نیستند برای برخی دشوار باشد اما این یک واقعیت است. به عنوان نمونه در سوئد اگرچه شمار قتل زن‌ها و همسرها در این کشور مرفه نسبت به فرانسه، آلمان و انگلیس پایین‌تر است اما سالانه بین ۲۵ تا ۳۰ زن در سوئد به قتل می‌رسند.

در همین ارتباط بود که چندی پیش «ساندرین بوشه» رئیس اتحادیه ملی مقابله با زن‌کشی از این وضعیت اظهار تأسف کرد و گفت که «معلوم نیست تا کی می‌خواهیم تماشاگر باشیم و فقط قربانیان این پدیده شوم را بشماریم… ما نمی‌توانیم از آزادی بیان زنان خودداری کنیم، اما سال‌هاست که زنان فریاد می‌زنند اما ما صدایشان را نمی‌شنویم. این وضعیت واقعاً نگران کننده است.»