عشق کوفی؛ تجسم یک رویا در بستر روایت تاریخی

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - زهرا قربانی رضوان؛ تعامل و همکاری سازمان هنری رسانه‌ای اوج و صداوسیما مدتی است که کلید خورده است. اما اینبار در دوران ریاست دکتر جبلی این اتفاق بصورت جدی و بیش از پیش دنبال می‌شود. همین امر سبب شده مخاطبان رسانه ملی با کیفیت بیشتر شاهد سریال‌های تلویزیونی باشند که این درحالی است که امروزه تولید سریال‌هایی با موضوعات تاریخی به دلیل زمان بر و پر هزینه بودن و مشکلات متعدد اولویت بسیاری از فیلم سازان نیست.

چنان که سالهاست شاهد پخش سریال‌های قدیمی در ایام محرم همچون سریال مختارنامه بودیم، امسال رسانه ملی بعد از گذشت مدت ها، با همکاری سازمان اوج سریالی با موضوع عاشورا و قیام امام حسین (ع) ساخته است.

«عشق کوفی» محصول تلاش تلویزیونی محرم ۱۴۰۲ توسط سازمان هنری رسانه‌ای اوج تولید شده و در شب‌های محرم از شبکه سوم سیما پخش شد. این سریال روایتی از یک ماجرای عاشقانه در سال ۶۱ هجری و دعوت کوفیان از امام حسین (ع) است. روایت داستان دعوت کوفیان در خلال موضوعی عاشقانه پیش می‌رود. اکنون نویسندگان در ایران با استفاده از قصه‌های عاشقانه در هر نوع ژانری مخاطب خود را جذب می‌کنند.

داستان با افتتاحیه‌ای متفاوت به دور از آفت طولانی شدن درست در نقطه اوج ماجرا شروع می‌شود. راهزنان جان تمام کاروانیان را می‌گیرند و هلال به عنوان کماندار کاروان تنها جان نائله را می‌تواند نجات دهد. در نهایت مخاطب متوجه می‌شود قرار بوده این دختر به ازدواج شمر درآید، اما اینجاست که داستان عاشقانه نائله از خاندان عثمانی و هلال از خاندان علوی شروع می‌شود و بصورت موازی شاهد روایت دعوت کوفیان از امام حسین (ع) و ورود مسلم به کوفه هستیم.

قصه سریال در قالبی تخیلی با ضرباهنگی سریع پیش میرود و از تکرار و کلیشه به دور است. داستان عاشقانه در کنار واقعه‌ای تاریخی به نمایش گذاشته می‌شود و همین چالش تخیل در بستر استناد تاریخی درهم آمیخته می‌شود و بیننده شاهد درامی پرکشش می‌شود. از نکات مثبت سریال «عشق کوفی» استفاده از کلمات و جملات که مختص زمان ۶۱ هجری است میتوان اشاره کرد. نگارش ژانر عاشقانه تلفیقی است از شاعرانگی و لطافت، اما پرداخت این موضوع در کنار واقعه‌ای تاریخی آن هم مذهبی حرکت بر لبه‌ای حساس است. سریال تلاش داشته از الگو‌های تکراری و آمیختن لحن امروزی تا حد امکان به دور باشد که نشاندهنده دقت و حساسیت نویسندگان این مجموعه است.

نویسنده به شخصیت پردازی هر کدام از بازیگران بصورت کامل پرداخته است، و مخاطب می‌تواند لایه‌های شخصیت هر کاراکتر را با پیشرفت داستان کشف کند. نائله که از خاندان عثمانی است و عقاید خود را دارد در طول روایت شخصیت پنهان و لایه دیگر خود را بروز می‌دهد. همچنین حضور هلال از خاندان علوی و چالش بین دو تفکر و عقاید سیاسی و مذهبی در شخصیت پردازی به درستی به تصویر کشیده شده است. نادر سلیمانی در نقش اوحد و پدر نائله برخلاف آنچه تاکنون در سریال‌های تاریخی دیده ایم به نمایش گذاشته شد. پدری عرب و تاجر که دختر خود را بسیار دوست دارد و نازپرورده تربیت کرده و هرچه دختر می‌گوید پدر قبول می‌کند. این تفاوت در بطن شخصیت پردازی و با بازی هنرمندانه حسین سلیمانی به بهترین صورت ارائه شد. شخصیت‌های تخیلی که در تاریخ وجود نداشتند در کنار شخصیت‌های واقعی به درستی جای گرفتند و روند قصه را بصورت موثر شکل دادند.

یکی از مشکلات اصلی در ساخت فیلم‌های تاریخی مسئله هزینه‌های کلان آن است. باتوجه به هزینه بالای ساخت سریال به موازات آن زمان بر بودن تکمیل پروژه باید گفت سریال «عشق کوفی» با وسواس خاصی پیشرفته است. با نگاهی به بازیگران سریال و انتخاب نقش اصلی از بازیگر ناشناخته که البته متناسب نقش هلال است به این امر پی می‌بریم. سالهاست که یکی از سیاست‌های اصلی تلویزیون معرفی چهره جدید به صنعت فیلمسازی است چنانکه شاهد بودیم بیشتر بازیگران نام آشنا کار خود را با رسانه ملی شروع کرده اند. بازی لعیا زنگنه، نادر سلیمانی بسیار چشمگیر است و شاهد ایفا نقش‌های ماندگار آن‌ها هستیم. حضور متفاوت سوگل طهماسبی اینبار در نقش منفی قابل تحسین است. او که پیش از این در اغلب سریال‌ها با کاراکتری مثبت ظاهر شده بود اینبار در انتخابی متفاوت نشان داد که حضوری جدی در ایفا نقش‌های منفی نیز میتواند داشته باشد.

ساخت آثار تاریخی با مشکلات متعددی همراه است. برای باورپذیری فضای کار و همذات پنداری مخاطب طراحی دکور و صحنه، کلیدی‌ترین عامل است که در سریال «عشق کوفی» شاهد تقویت و بهبود این بخش بودیم. از آنجایی که عشق کوفی نسخه‌ای سینمایی بوده و به جشنواره فجر نرسید میتوان گفت از نظر فنی و کیفیت فیلمبرداری در مدیوم تلویزیون به خوبی و با استاندارد‌های لازم دیده شد. فیلمبرداری همراه با خلاقیت در دو قالب کلاسیک و دکوپاژ مدرن به ضبط رسیده است. زمانی که داستان در اوج قرار می‌گیرد برای مثال صحنه حمله به کاروان نائله و یا سکانس‌های جنگ که همراه با تنش است دوربین روی دست است و بیننده اضطراب را حس می‌کند. این نکته را نیز باید در نظر گرفت که قاب‌های ابتدائی سریال همانند ضبط تله تئاتر‌های تلویزیونی است که با تلفیق خلاقیت به اندازه خود خوش ساخت دیده شد.

این روز‌ها ذائقه مخاطبان تلویزیون در مقایسه با سال‌های گذشته به دلیل ظهور پلتفرم‌ها تغییر کرده است، اما سریال «عشق کوفی» با ۱۵ قسمت و کیفیتی قابل قبول توانست جایگاه خودش را پیدا کند و باری دیگر مخاطبان را پای قاب تلویزیون بکشاند.