حمایت از فعالیت در حوزه ساخت «رایانه کوانتومی» و «ساعت اتمی»

دبیر ستاد توسعه فناوری­‌های اپتیک و کوانتوم معاونت علمی ریاست‌ جمهوری از حمایت این ستاد از فعالیت در حوزه ساخت «رایانه کوانتومی» و «ساعت اتمی» خبر داد و یادآور شد: به‌زودی فراخوان حمایت از طرح‌های توسعه فناوری در حوزه‌های اپتیک و کوانتوم اعلام خواهد شد.

به گزارش ایسنا، علی اسفندیار در نشست پژوهشگران و متخصصان فعال حوزه علوم و فناوری‌های کوانتوم که با همکاری مرکز توسعه فناوری­‌های راهبردی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و با محوریت معرفی فعالیت­‌ها و حمایت­‌های معاونت علمی ریاست جمهوری، بحث، تبادل نظر و همفکری با متخصصین حوزه فناوری‌های کوانتومی و ارائه فعالیت‌های انجام شده ستاد اپتیک و کوانتوم برگزار شد، با بیان این که این ستاد، خردادماه امسال از تفکیک ستاد «توسعه فناوری‌های فوتونیک، لیزر، مواد پیشرفته و ساخت» به دو ستاد مستقل ایجاد شده، در خصوص فعالیت‌ها و اقدامات ستاد، گفت: برگزاری جلساتی با متخصصان، حمایت از برگزاری کنفرانس‌ها، ابلاغ برنامه سالیانه ستاد، اجرای برنامه مشترک با بنیاد ملی علم ایران، تعیین تکلیف طرح‌های باقی مانده از سال‌های گذشته، بازدید از نمایشگاه و آزمایشگاه‌های سرآمد چین و تدوین و ارائه پیش‌نویس پیشنهادی سند علوم و فناوری‌های کوانتومی به شورای عالی انقلاب فرهنگی که در حال تدوین سندی در این حوزه است، از جمله فعالیتهای ستاد طی سه، چهار ماه اخیر است.

وی در توضیح برنامه مشترک ستاد با بنیاد ملی علم، گفت: در قالب این برنامه از طرح‌های پژوهشی، پسادکتری و دکتری حمایت می‌شود که در پی فراخوان اعلام شده تاکنون ۱۰ طرح پژوهشی به دبیرخانه واصل شده که در انتظار طرح‌های بیشتر هستیم.

اسفندیار، حوزه رایانش و اطلاعات کوانتومی، حسگری کوانتومی و ارتباطات و رمزنگاری را از زمینه‌های مورد حمایت ستاد عنوان کرد و گفت: حمایت از برنامه‌ها و طرح‌های پژوهشی، آموزشی و ترویج، حمایت از آزمایشگاه‌های موجود، فعالیت‌های بین‌المللی، مذاکره با نهادهای مختلف و تدوین نقشه راه از فعالیت‌های در حال انجام در ستاد است و به‌زودی فراخوان حمایت از طرح‌های توسعه فناوری در حوزه های اپتییک و کوانتوم اعلام خواهد شد.

دبیر ستاد توسعه فناوری­‌های اپتیک و کوانتوم در تبیین زمینه‌های مورد توجه در حوزه‌های مختلف کوانتوم، گفت: در حوزه رایانش و اطلاعات کوانتومی برنامه‌نویسی، ساخت کامپیوتر کوانتومی و مباحث مختلف نظری را دنبال می‌کنیم. در حال حاضر چند تیم مختلف برای ساخت کامپیوتر کوانتومی در کشور تشکیل شده که معتقدیم این برنامه باید در قالب یک آزمایشگاه ملی دنبال شود. در حوزه حسگری کوانتومی هم زمینه‌های مختلفی مثل مغناطیس سنجی، گرانش‌سنجی و ساعت اتمی - که بسیار مورد نیاز کشور است - را دنبال می کنیم.

وی خاطرنشان کرد: در حوزه ارتباطات و رمزنگاری هم رمزنگاری پساکوانتومی، شبکه توزیع کلید کوانتومی، بومی‌سازی تجهیزات کلیدی و توزیع کلید کوانتومی بلندبرد مورد توجه قرار دارد.

اسفندیار در ادامه با بیان این که حمایت‌های پژوهشی ستاد به صورت فردی، گروهی نظری، گروهی تجربی و گروهی نظری – عملی انجام می‌شود، تاکید کرد: غالب دانشجویان فعال دکتری مورد حمایت ستاد قرار دارند.

دبیر ستاد توسعه فناوری­‌های اپتیک و کوانتوم، خاطرنشان کرد: در حوزه آموزش، برگزاری دوره‌های ترمیک و مدرسه‌های چندروزه در حوزه رایانش و اطلاعات کوانتومی، ارتباطات کوانتومی، حسگری کوانتومی و آزمایشگاه‌های پایه در دستور کار ستاد قرار دارد که تلاش داریم این دوره‌ها را با کیفیت بالا و ترجیحا به صورت رایگان برگزار کنیم تا ضعف برخی دوره‌های آموزشی دانشگاه‌ها که ناشی از کمبود تجهیزات و ... است، جبران شود.

وی با اشاره به ضعف آزمایشگاه‌های موجود در حوزه کوانتوم در کشور، گفت: سعی داریم معدود آزمایشگاه‌های مناسب در سه، چهار دانشگاه کشور را برای برگزاری دوره‌های آموزشی تجهیز کنیم.

اسفندیار تصریح کرد: ستاد در حوزه ترویج، برگزاری نمایشگاه و رویدادهای ملی و بین‌المللی و شبکه‌سازی بین دانشجویان و اساتید و در حوزه بین‌الملل، اجرای طرح‌های پژوهشی بین‌المللی، اعزام دانشجو، ارتباط و شبکه‌سازی بین متخصصان داخلی و خارجی و حمایت از حضور اساتید و محققان کوانتوم کشور در رویدادهای بین المللی را در دستور کار دارد.

شقایق حق جوی جوانمرد، رئیس مرکز فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری نیز در سخنانی کوتاه با تاکید بر حمایت ویژه معاونت علمی از توسعه فناوری‌های کوانتوم در کشور، گفت: دانش کوانتوم نه تنها فرصت‌های تازه‌ای ایجاد می‌کند بلکه می‌تواند اساسا زمین بازی را هم تغییر دهد. بر این اساس معاونت علمی آمادگی دارد از فعالیت‌ها و طرح‌های پژوهشی این حوزه که پیشران اصلی آنها در کشور، دانشگاهیان هستند، حمایت کند.

در ادامه این نشست، نسب، دبیر شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی نیز با ارائه توضیحاتی در خصوص تاریخچه و فعالیت‌های شبکه، حمایتهایی را که در قالب این شبکه از آزمایشگاه‌های کشور می‌شود، تشریح کرد.

به گفته وی، در حال حاضر بیش از ۱۱ هزار آزمایشگاه از هزار و ۶۰۰ مجموعه آزمایشگاهی مختلف در شبکه عضویت دارند که با بهره‌گیری از ۳۱ هزار دستگاه مختلف، امکان ۱۲ هزار نوع آزمون را فراهم کرده‌اند.

نسب افزود: این شبکه که به جز آزمایشگاه‌های بالینی و تشخیص طبی، تمام آزمایشگاه‌های پژوهشی و خدماتی (خدمت به صنایع) را شامل می‌شود، از یک سو به آزمایشگاه‌ها و از سوی دیگر به شبکه گسترده مشتریان آزمایشگاه‌ها ارائه خدمت می‌کند. شبکه علاوه بر تبلیغات و اطلاع‌رسانی درباره خدمات آزمایشگاه‌ها به منظور جذب اعتبارات پژوهشی به فعالیت‌های آزمایشگاهی واقعی، بودجه‌ها و یارانه‌هایی را نیز در اختیار باشگاه مشتریان شبکه – که بالغ بر ۱۶۰ هزار عضو دارد – قرار می‌دهد.

در ادامه این نشست، جمعی از اساتید، متخصصان و محققان حوزه فناوری‌های کوانتومی به بیان دیدگاه‌ها و نقطه نظرات خود پرداختند.

جواد صالحی، استاد دانشگاه صنعتی شریف طی سخنانی در این نشست با تاکید بر این که در کنار حمایت از فناوری‌های کوانتومی باید زمینه را برای فعالیت گروهی بسیار نخبه که در مرزهای دانش کوانتوم تحقیق کنند، فراهم کرد، افزود: زمینه‌ها و کاربردهای مختلفی در حوزه کوانتوم وجود دارد که در حال حاضر چندان مورد توجه قرار ندارند، ولی ممکن است طی چند سال آینده به شدت مورد توجه قرار بگیرند. از این لحاظ لازم است که گروهی نخبه از محققان کوانتوم کشور در مرزهای دانش و زمینه‌های جدید این علم کار کنند تا از حوزه‌هایی که در آینده توسعه خواهند یافت هم بی اطلاع نباشیم.

وی گفت: حوزه کوانتوم در دنیا تا حدی توسعه پیدا کرده که تنها ذیل دانشکده‌های فیزیک فعالیت ندارد، بلکه به تدریج شاهد ایجاد دانشکده‌های مستقل مهندسی کوانتوم هستیم. برخی کشورهای پیشرو با پیش‌بینی نیاز به صدها مهندس کوانتوم در حوزه‌های مختلف، دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد مهندسی کوانتوم را راه‌اندازی کرده‌اند و لازم است ما هم سرمایه‌گذاری مناسبی در این حوزه بسیار مهم داشته باشیم.  

انتهای پیام