چرا روابط دیپلماتیک کانادا و هند تیره شد؟

جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا اعلام کرد که سازمان اطلاعاتی این کشور به «شواهد معتبری» دست یافته‌  که نشان می‌دهد هند در قتل آقای «هاردیپ سینگ نجار» ۴۵ ساله دست داشته است.

آقای ترودو روز سه‌شنبه گفت که کانادا در تلاش برای «تحریک کردن» هند یا «تشدید» تنش‌ها نیست، بلکه «صرفا واقعیت‌ها را بیان می‌کند.» او تاکید کرد که اتاوا «شواهد را دنبال خواهد کرد و قول می‌دهد که تا زمان پاسخگو کردن [مسببان]، به پیگیری خود ادامه دهد.»

هند هرگونه دست داشتن در قتل رهبر برجسته سیک‌ها در کانادا را به شدت تکذیب کرده و آن را «پوچ و مغرضانه» خواند. 

در عین حال، دولت هند روز چهارشنبه، توصیه‌نامه مسافرتی تازه‌ای صادر کرد و به اتباع هندی مقیم کانادا یا کسانی که قصد سفر به کانادا را دارند نسبت به «فعالیت‌های فزاینده ضد هندی و جنایات ناشی از نفرت و خشونت» هشدار داد.

چرا روابط هند و کانادا به تنش گراییده است؟

آقای نجار، یک شهروند سیک کانادایی بود که در ماه ژوئن سال جاری میلادی توسط مردان نقابدار به ضرب گلوله کشته شد.

متعاقب کشته شدن هاردیپ سینگ نجار، خانم ملانی جولی، وزیر امور خارجه کانادا اعلام کرد که اتاوا یک دیپلمات هندی را که از او به عنوان رئیس سازمان اطلاعات هند در این کشور یاد می‌شد را اخراج کرده است.

هند ساعاتی بعد کانادا را به پناه دادن به تروریست‌ها متهم کرد و مدعی شد که انفعال این کشور در برابر افراط گرایان یکی از نگرانی‌های «دیرینه» دهلی‌نو بوده است. هند هم در یک اقدام متقابل، یکی از دیپلمات‌های ارشد کانادایی را از این کشور اخراج کرد.

مرگ نجار سبب شد تا جامعه سیک‌ها در کانادا، که با بیش از ۷۷۰ هزار عضو یکی از بزرگترین جوامع خارج از هند  است را تشکیل می‌دهد در شوک فرو ببرد. 

به دنبال اظهارات آقای ترودو، دو گروه از جامعه سیک‌های مقیم کانادا از دولت این کشور خواسته‌اند تا «فورا کلیه همکاری‌های اطلاعاتی، تحقیقاتی و قضایی با هند را متوقف کند.»

ارتباط  این موضوع به جنبش خالصتان چیست؟

نجار یکی از حامیان صریح ایجاد سرزمینی مختص سیک‌ها به نام «خالصتان» بود که بخش‌هایی از ایالت پنجاب هند را در بر می‌گرفت.

فعالیت جنبش خالصتان در هند غیرقانونی است و دولت این کشور آن را تهدیدی برای امنیت ملی خود می‌داند. تعدادی از گروه‌های مرتبط با این جنبش، تحت عنوان «سازمان‌های تروریستی» طبقه‌بندی شده‌اند و نام آقای نجار نیز از سال ۲۰۲۰ به فهرست افراد مرتبط با اعمال تروریستی در هند اضافه شد.

آژانس تحقیقات ملی هند هاردیپ سینگ نجار را به «تلاش برای رادیکال کردن جامعه سیک‌ها در سراسر جهان برای ایجاد خالصتان» و فعالیت‌های خشونت آمیز متهم می‌کرد.

گفته می‌شود مقامات کانادایی از جمله پلیس سواره سلطنتی کانادا دست‌کم سه بار به آقای نجار در مورد تهدیدات جانی علیه وی هشدار داده‌اند.

پلیس کانادا کسی را در ارتباط با قتل نجار دستگیر نکرده است. اما پلیس در ماه اوت گفت که در حال تحقیق از سه فرد مظنون است.

آیا روابط بین هند و کانادا قابل ترمیم است؟

چندین سال است که روابط دو کشور ضعیف بوده است. وزیر بازرگانی هند اعلام کرد که مذاکرات برای رسیدن به توافق تجاری بین کشورها به دلیل «یک موضوع نگران‌کننده جدی» متوقف شده است.

ادعاهای کانادا چند روز پس از آن مطرح می شود که مودی میزبان رهبران جهان از جمله جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا و آنتونی آلبانیزی،‌نخست‌وزیر استرالیا برای اجلاس گروه بیست در دهلی‌نو بود. 

هر یک از این کشورها جمعیت قابل توجهی سیک را در خود جای داده‌اند و مشتاق حفظ روابط گرم با دهلی نو هستند، که البته به نوعی به عنوان پشتوانه‌ای در برابر قدرت‌نمایی فزاینده چین تعبیر می‌شود.

در عین حال، نارندا مودی در این اجلاس با ترودو رو در رو نشد و تنها در حاشیه اجلاس با یکدیگر دیدار کردند. دولت هند در بیانیه روز سه‌شنبه خود اعلام کرد که «اینکه شخصیت‌های سیاسی کانادا آشکارا با چنین عناصری ابراز همدردی کرده‌اند، مایه نگرانی عمیق است.»

با این حال، سه متحد کلیدی کانادا یعنی واشنگتن، لندن و کانبرا بیانیه‌هایی صادر کردند که حاکی از حمایت از تصمیم ترودو برای علنی کردن نگرانی‌هایش بود.

به توییتر یورونیوز فارسی بپیوندید

سیک‌ها یک اقلیت مذهبی در هند هستند. سیک ها حدود ۲% از جمعیت هند را در مقایسه با ۸۰% از هندوها تشکیل می‌دهند. بیشتر سیک‌ها در ایالت شمالی پنجاب زندگی می کنند.