موانع توسعه و رشد دانش‌بنیان‌ها چیست؟

مدیرکل دفتر فناوری وزارت صمت ضمن تشریح برنامه و اهداف برگزاری از رویداد ملی صنعت دانش‌بنیان، مشکلات تامین ارزی و مواد اولیه، تعرفه پایین واردات محصولات دانش‌بنیان مشابه و رفع تعهدات ارزی صادرکنندگان را از مهم‌ترین موانع و مشکلات شرکت‌های دانش‌بنیان در رشد ‌و توسعه عنوان کرد.

به گزارش ایسنا، علی بابایی در نشست خبری رویداد ملی صنعت دانش بنیان که برای اولین بار برگزار خواهد شد، اظهار کرد: وزیر صنعت، معدن و تجارت با توجه به سبقه‌ای که داشته و پیشگام در فناوری و دانش‌بنیان بوده‌اند و همچنین مدیریت مجموعه بزرگ فناوری را بر عهده داشته است، رویکرد توجه به دانش‌بنیان‌ها و توسعه آن‌ها را دنبال می‌کند.

مدیرکل دفتر فناوری و نوآوری وزارت صمت، ادامه داد: از همین روی با تاکید ایشان (وزیر صنعت، معدن و تجارت) مقرر شد که اولین رویداد ملی صنعت دانش‌بنیان با متولی‌گری وزارت صمت و در همکاری با وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت علوم و تحقیقات و فناوری اطلاعات و معاونت فناوری ریاست جمهوری برگزار می‌شود. در این رویداد که پنجشنبه هفته جاری (۶ مهر مهر ماه) برگزار خواهد شد از ١۵٠ شرکت دانش‌بنیان دعوت شده و شرکت‌های بزرگ معدنی، صنایع معدنی و شرکت‌های خودروسازی بزرگ حضور دارند؛ در این رویداد که اولین‌بار است، بر این سه حوزه شرکت‌های بزرگ تمرکز شده است اما در رویدادهای بعدی می‌توان بر حضور شرکت‌های بزرگ دیگر صنایع همچون لوازم خانگی و... تمرکز داشت.

وی افزود: در این رویداد از بسته اعتبارات و مشوق‌های حمایتی از شرکت‌های دانش بنیان نیز رونمایی خواهد شد. با همکاری سه وزارتخانه مذکور و  معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، سازوکارهایی جدید با هدف رفع موانع شرکت‌های دانش بنیان، تعریف خواهد شد.  

این مقام مسئول در وزارت صمت، خاطرنشان کرد: پس از تصویب اولین نسخه‌ی قانون شرکت‌های دانش‌بنیان مصوب سال ۱۳۸۹ تاکنون، تقریبا دو دهه است که گذشته اما همچنان از منظر مقام معظم رهبری، با اقتصاد دانش بنیان به‌ معنای واقعی، به سه دلیل فاصله بسیاری داریم. در وهله اول، باید گفت که طی دو دهه اخیر بیشتر تمرکز بر کمیت بوده و سیاست‌گذاران بر این تمرکز و تاکید داشته که تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان را افزایش دهیم، گفتمان‌هایی فراهم شود که دانشگاه‌ها، شرکت‌های زایشی تاسیس کنند و هدف چندان بر این نبود که بخشی از این شرکت‌ها رشد پیدا کنند و در جایگاه شرکت‌های بزرگ صادراتی قرار گیرند. چندان به دنبال این نبوده‌ایم که این شرکت‌ها توسعه پیدا کرده و بین‌المللی شوند تا بتوانند صنعت‌سازی کنند.

دبیر رویداد ملی صنعت دانش‌بنیان، اظهار کرد: در حال حاضر از مجموع ۸۹۹۵ شرکت دانش‌بنیان کشور، شرکت‌هایی که تماماً خصوصی، تولیدی و بیش از پنج میلیون یورو یا بیش از ۱۰۰ نفر پرسنل داشته باشند، کمتر از ۷۰ شرکت معادل کمتر از  یک درصد از کل شرکت‌های دانش‌بنیان، هستند که حدوداً ۲۵۰ میلیارد دلار فروش دارند؛ در مقایسه با فروش بالغ بر ۳۵۰ هزار میلیارد تومان شرکت‌های بزرگ معدنی، شرکت دانش بنیان با این ویژگی کمتر از ۷۰ شرکت داریم.

بابایی افزود: حتی با احتساب سهامداران غیرخصوصی (برخی شرکت‌ها سهام غیرخصوصی دارند)، باز هم زیر ۱۰۰ شرکت با ویژگی‌های فوق هستند؛ بنابراین تمرکز سیاست‌گذار بر کمیت شرکت‌ها مشهود است. البته ناگفته نماند که همین گفتمان‌هایی که در راستای شرکت‌های دانش‌بنیان انجام شد تا این قریب به ۹۰۰۰ شرکت ایجاد شوند، حاصل ۱۴-۱۵ سال گفتمان‌سازی مقام معظم رهبری و تلاش معاونت‌های علمی فناوری و... بوده است، اما هنوز با مدنظر مقام معظم رهبری فاصله داریم.

برای توسعه و رشد شرکت‌های دانش‌بنیان چه باید کرد؟

وی تصریح کرد: در مصاحبت با شرکت‌های دانش‌بنیان، شاهد هستیم که موانعی دارند و خواستار حمایت‌هایی هستند که دیگر در حطیه معاونت علمی و فناوری و تامین منابع مالی، به‌تنهایی نیست؛ بایستی وزارت صمت، وزارت اقتصاد، وزارت علوم هم بایستی درگیر شوند.

مدیرکل دفتر فناوری و نوآوری وزارت صمت خاطر نشان کرد: اولین مشکلی که اکثر این شرکت‌ها به عنوان یکی از موانع اعلام می‌کنند، بحث تعرفه واردات محصولات مشابه است؛ به طور مثال خیلی از محصولات دانش‌بنیان، تعرفه یک درصدی دارند که فاجعه است و به‌نفع صادرکننده خارجی است.

بابایی ادامه داد: بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان، مشکل تامین ارز دارند و تخصیص ارز به آن‌ها صورت نمی‌گیرد، بسیاری از مواقع ثبت سفارش واردات مواد دچار مشکل است و این اطمینان را ندارند که وارد این فضا شده به طور مثال تا پنج سال آینده مشکل تامین مواداولیه و قطعات حداقلی دارند. در بحث صادرات محصولات، در اکثر مواقع در تبادل ارز دچار مشکلات جدی هستند. برای این‌ها بایستی یک بسته ویژه حمایتی در نظر گرفت.

وی خاطرنشان کرد: از دیگر موانع، بحث توزیع مواداولیه این شرکت‌هاست. بسیاری از مواقع شرکت‌ها بایستی از بورس کالا تهیه کنند، بورس کالا سهیمه‌ای خاص به آن‌ها تخصیص می‌دهد و بعد از آن، ماده اولیه‌ای ندارند. از دیگر موارد بحث تامین مالی متوسط مقیاس است؛ در کشور برای شرکت‌های دانش‌بنیان به طور مثال صندوق‌های نوآوری و شکوفایی تامین مالی می‌کنند، رقم‌های تامین مالی حدود پنج تا نهایت ۵۰ میلیارد تومان است که در مقایسه با مثلا شرکت‌های حمل‌ونقل هوایی در کشور خارجی که تنها یک میلیارد دلار صرف تحقیق و توسعه می‌کند.        

مدیرکل دفتر فناوری و نوآوری وزارت صمت خاطرنشان کرد: این شرکت‌ها برای آنکه عموما رشد کنند، منابع داخلی، کفاف‌شان را نخواهد داد، بنابراین بایستی ابزارهای مالی دیگری را برایشان در نظر بگیریم. از سوی دیگر یکی از مشکلات این شرکت‌ها، بحث تقاضا است؛ بسیاری از مواقع شرکت‌های دانش‌بنیان در ایران به دلایل مختلف، تقاضای متفاوتی ندارند و بازار تثبیت شده است؛ یک محصول تولید می‌شود، رقابت هم وجود ندارد و بنابراین به‌دنبال به‌روزآوری نیستند. همانند مشکلی که در حال حاضر در پتروشیمی به آن برخورده‌ایم که به سبب فناوری شرکت‌ پتروشیمی است.

بابایی تصریح کرد: چنانچه بخواهیم بر روی رشد شرکت‌های دانش‌بنیان تمرکز کنیم تا این شرکت‌های کوچک به شرکت‌های متوسط و سپس به شرکت‌های بزرگ تبدیل شوند، چند دستگاه مختلف بایستی پای کار بیایند و هماهنگ با هم، دستورها را تعریف کنند. وزارت صمت به‌ نوبه خود آمادگی دارد تا از هر شرکت دانش‌بنیان حمایت ویژه داشته باشد.

دبیر رویداد ملی صنعت دانش‌بنیان اظهار کرد: از مهمترین اهداف برگزاری این رویداد ملی صنعت دانش‌بنیان، هم‌اندیشی و هم‌افزایی برای رفع موانع و ایجاد بازار رقابتی و صادراتی برای تولید محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان است. ضمن اینکه دبیرخانه راهبری نیز در این رویداد تشکیل می شود تا با تشکیل کمیته‌ها، مسائل شرکت‌های دانش‌بنیان بررسی می‌شود.

انتهای پیام