سکولاریزم سیاسی، راهی برای صلح بین مسیحیان و هندوها در نپال

به گزارش «مبلغ»- نپال از دیرباز کشوری با اکثریت هندو بوده است. بیش از ۸۰ درصد جمعیت هندو هستند و ۱۰ درصد دیگر بودایی هستند. اما تنش های مذهبی موجود در نپال یک پدیده نسبتاً جدید است.

در ۲۰ اوت، دو نفر از مردم محلی از دهران، شهری در شرق نپال، جشنی را به صورت زنده پخش کردند که در آن در حال خوردن گوشت گاو بودند. این جشن که برای آزادی آنها از بازداشت پلیس به دلیل ذبح گاو بود، جنجال آفرین شد.

تنها یک ماه قبل، پس از ساخت کلیسایی در نزدیکی معبد هندوها در شهر، اعتراضاتی از سوی هندوها صورت گرفت. هندوها از مردم خواستند در ۲۶ اوت در دهران تجمع کنند تا علیه کشتار گاو اعتراض کنند.

چگونه نپال به یک کشور سکولار تبدیل شد

تبعیض قومی و طبقاتی یکی از محورهای اصلی جذب شورشیان در طول یک دهه شورش مائوئیست در نپال از ۱۹۹۶-۲۰۰۶ بود. این شورش با امضای توافقنامه صلح جامع بین مائوئیست‌ها و هفت حزب سیاسی اصلی در سال ۲۰۰۶ به پایان رسید که راه را به سوی سکولاریسم نپال هموار کرد.

در این توافقنامه آمده است: «هر دو طرف باید به حساسیت‌های اجتماعی، فرهنگی، مذهبی، اماکن مذهبی و ایمان مذهبی افراد بر اساس هنجارها و ارزش‌های سکولاریسم احترام بگذارند». همچنین آینده سلطنت را به اکثریت اولین جلسه مجلس موسسان واگذار کرد.

بر این اساس، قانون اساسی موقت نپال، نپال را یک دولت سکولار اعلام کرد که در اولین جلسه مجلس موسسان در سال ۲۰۰۸ رسمیت یافت.

با این حال، با گذشت سالها، رای دهندگان و برخی از رهبران سیاسی شروع به احیای مجدد ایده یک کشور هندو کردند.

ماده ۴ قانون اساسی ۲۰۱۵ نپال، «سکولار» را به معنای «آزادی‌های مذهبی، فرهنگی، از جمله حفاظت از دین و فرهنگ که از زمان‌های بسیار قدیم به دست آمده است» تعریف می‌کند.

رقابت اولیه در نپال مدت‌هاست که قومی بوده است تا مذهبی، بسیاری از گروه‌های قومی به حاشیه رانده شده‌اند و افراد مورد تبعیض قرار گرفته‌اند.

«خادگا پراساد شرما اولی» نخست وزیر سابق نپال علناً طرفدار «آزادی مذهبی» بود، نه سکولاریسم. با این حال، او و بسیاری دیگر از احزاب جریان اصلی، زمانی که قانون اساسی را در سال ۲۰۱۵ به تصویب رساندند، به تبدیل نپال به کشوری «سکولار» رأی دادند. این امر موجب اعتراضات خشونت آمیز هندوها در خیابان‌ها شد.

بعلاوه، این تصور گسترده در میان عموم مردم و کادرهای سیاسی مردمی وجود دارد که سکولاریسم یک برنامه غربی بود که به نپال تحمیل شد.

رانجیت رائه، سفیر سابق هند، مجدداً تأیید کرد که سکولاریسم در نپال ایده‌ای از سوی کشورهای غربی بود که از آن حمایت کردند. رائه گفت که در طول جلسات هیئت دیپلماتیک، سفیر ایالات متحده آزادی مذهب و سکولاریسم را در قانون اساسی جدید نپال در اولویت قرار داده است.

سیاست ناسیونالیسم هندو

«خادگا پراساد شرما اولی» در آخرین دوره تصدی خود، احساسات ناسیونالیستی هندو را تحریک کرد. او اولین نخست وزیر کمونیستی شد که در معبد پاشوپاتینات در کاتماندو، در میان مقدس‌ترین مکان‌های هندو، عبادت کرد و ۲.۵ میلیون دلار از بودجه دولتی را به معبد اهدا کرد.

در سال ۲۰۱۰، راجنات سینگ، وزیر دفاع کنونی هند و رئیس سابق «بهاراتیا جناتا پارتی»، گفت زمانی که نپال دوباره به یک کشور هندو تبدیل شود، خوشحال خواهد شد.

به همین ترتیب، یوگی آدیتیانات، وزیر آتش نشان ایالت اوتار پرادش، نامه‌ای به نخست وزیر نپال در سال ۲۰۱۵ نوشت و از او خواست که نپال را یک کشور هندو اعلام کند.

برخی کارشناسان معتقدند ناسیونالیسم هندو از زمان به قدرت رسیدن مودی به دستور کار اصلی دولت هند در نپال تبدیل شده است. برخی از رهبران سیاسی در نپال ادعا می‌کنند که سازمان «راشتریه سوایمسیوک سنگ» یا (RSS) از نفوذ فزاینده‌ای در سیاست، از جمله در عملکرد سفارت هند در نپال برخوردار است.

گزارش اخیر وزارت امور خارجه ایالات متحده نشان می‌دهد که گروه‌های مذهبی دست راستی مرتبط با حزب «بهاراتیا جناتا پارتی» یا (BJP) به سیاستمداران بانفوذ همه احزاب در نپال کمک مالی کرده‌اند تا به نفع ملت هندو صحبت کنند.

با این حال، چند تفاوت اساسی در ناسیونالیسم هندو در هند و نپال وجود دارد. در هند، اقلیت مسلمان رقیب طبیعی ملی گرایان هندو است. بنابراین نفرت دینی متوجه جامعه مسلمانان است. در نپال، این مسیحیان و مبلغان مسیحی هستند که هدف ناسیونالیست‌های هندو هستند.

نپال دارای سریع‌ترین رشد جمعیت مسیحی در جهان است. کلیساها در مراکز شهری به شکل قارچ رشد کرده‌اند. این امر باعث ایجاد ناراحتی در میان جمعیت عمدتاً هندو شده است.

علاوه بر این، با وجود تأثیر BJP و RSS بر جنبش هندوتوا در نپال، ملی‌گرایی نپال عمدتاً ضد هندی است. نپالی‌ها به دنبال هویت مستقل از هند هستند.

رقابتی برای نفوذ بین BJP و RSS هند، که می‌خواهند نپال یک کشور هندو باشد، و قدرت‌های غربی که دولتی سکولار با محدودیت‌های کمتر در تبلیغ دینی را ترجیح می‌دهند، وجود دارد.

جهت‌گیری این جنبش می‌تواند آینده سیاست و رهبران سیاسی نپال را برای چندین دهه شکل دهد.