شیوع ویروس نادر، اما کشنده در هند/ دوباره پای خفاش‌ها در میان است

به نقل از رویترز، ویروسی که به تازگی در هند شیوع یافته مانند ابولا، زیکا و کووید-۱۹ توسط سازمان بهداشت جهانی به عنوان یکی از بیماری‌های مستحق تحقیقات اولویت‌دار جهت داشتن پتانسیل منجر شدن به اپیدمی جهانی، فهرست شده است.

این کشور در حال حاضر با شیوع نادر ویروس نیپا دست و پنجه نرم می‌کند، بیماری خطرناکی که میزان مرگ و میر بالایی دارد. متأسفانه در حال حاضر هیچ واکسنی برای آن موجود نیست و سازمان جهانی بهداشت گزارش می‌دهد که میزان مرگ و میر این ویروس از ۴۰ تا ۷۵ درصد متغیر است.

شیوع نیپا چهارمین مورد در ایالت کرالا هند طی ۵ سال گذشته است که آخرین مورد در سال ۲۰۲۱ بود. اگرچه چنین شیوعی معمولاً یک منطقه جغرافیایی نسبتاً کوچک را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما می‌تواند کشنده باشد و برخی از دانشمندان نگران هستند که افزایش شیوع در بین مردم منجر به همه گیری این بیماری شود.

مقامات ایالت جنوبی کرالا با انجام اقدامات پیشگیرانه در برابر این تهدید، برخی از مدارس و دفاتر را برای جلوگیری از انتشار ویروس تعطیل کردند.

ویروس نیپا چیست؟

این ویروس ماهیت مشترک بین انسان و دام دارد، به این معنی که می‌تواند از حیوانات به انسان منتقل شود. نیپا معمولاً از مایعات بدن حیوانات (خفاش‌ها و خوک‌های آلوده) یا از طریق غذای آلوده به انسان منتقل می‌شود، اما می‌تواند مستقیماً بین افراد نیز سرایت کند.

این ویروس باعث ایجاد تب شدید و اغلب منجر به مرگ و میر بالا می‌شود. نام این ویروس از روستایی که در آن کشف شد گرفته شده است.

در حالی که شیوع نیپا نسبتاً نادر است، طبق گزارش خبرگزاری فرانسه، نیپا در کنار ابولا، زیکا و کووید-۱۹ توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) به عنوان یکی از بیماری‌های اولویت دار جهت تحقیقات برای پتانسیل همه گیری فهرست شده است.

علائم و درمان نیپا

طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، علائم ویروس نیپا شامل تب بالا، سردرد، استفراغ و مشکلات تنفسی است. در موارد شدید، تشنج و التهاب مغز می‌تواند منجر به کما شود.

متأسفانه در حال حاضر هیچ واکسنی برای نیپا موجود نیست و سازمان جهانی بهداشت گزارش می‌دهد که میزان مرگ و میر این ویروس از ۴۰ تا ۷۵ درصد متغیر است.

به گفته راجیو باهل، مدیر کل سازمان تحقیقات زیست پزشکی هند، میزان مرگ و میر نیپا بسیار بیشتر از کووید-۱۹ است و مرگ و میر در میان افراد آلوده به ویروس نیپا بسیار بالا است؛ بین ۴۰ تا ۷۰ درصد در مقایسه با کووید که حدود ۲ تا ۳ درصد بود.

هند برای مبارزه با شیوع فعلی، با تهیه ۲۰ دوز آنتی بادی مونوکلونال از استرالیا گام مهمی برداشته است. این آنتی بادی‌ها، برای درمان عفونت‌های ویروس نیپا، حیاتی هستند. آنتی بادی‌های مونوکلونال پروتئین‌های مصنوعی هستند که توانایی سیستم ایمنی را برای مبارزه با پاتوژن‌های مضر تقلید می‌کنند.

باهل گفت: «این دارو باید در مراحل اولیه عفونت تجویز شود و در صورت عدم وجود دارو‌های مجاز و رضایت بخش استفاده می‌شود.»

آنتی بادی‌های مونوکلونال برای درمان موفقیت آمیز ۱۴ بیمار آلوده به ویروس نیپا در خارج از هند مورد استفاده قرار گرفته است.

شیوع‌های قبلی

اولین شیوع نیپا در مالزی منجر به مرگ بیش از ۱۰۰ نفر شد. در آن زمان، تلاش برای جلوگیری از گسترش ویروس، به معدوم کردن یک میلیون خوک منجر شد.

این بیماری همچنین به سنگاپور سرایت کرد و باعث بیماری و یک مرگ در میان کارگران کشتارگاه شد که با خوک‌های مالزی در تماس بودند.

«استفان لوبی» اپیدمیولوژیست در دانشگاه استنفورد کالیفرنیا، اظهار کرد سویه‌ای که در هند و بنگلادش در حال گردش است با گونه‌ای که در مالزی ظاهر شده متفاوت است. در حالی که سویه مالزی از حیوانات به انسان سرایت کرد، انتقال کمی بین انسان‌ها وجود داشت. اما نسخه‌ای که پشت آخرین شیوع در کرالا است، می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود و بسیار کشنده‌تر است. لوبی می‌گوید: «این نشان می‌دهد که نیپا ویروس خوبی نیست.»

متعاقباً، اکثر موارد در بنگلادش و هند ثبت شده است و هر دو کشور شیوع اولیه خود را در سال ۲۰۰۱ تجربه کردند.

بنگلادش در سال‌های اخیر بار سنگین نیپا را متحمل شده و از سال ۲۰۰۱ تاکنون بیش از ۱۰۰ کشته برجای گذاشته است.

از سوی دیگر، هند با ۲ شیوع اولیه دست و پنجه نرم کرد که قبل از مهار، بیش از ۵۰ قربانی گرفت. اخیراً، ایالت کرالا در هند درگیر شده که چهارمین شیوع آن در ۵ سال گذشته است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، نیپا در سال ۲۰۱۸ جان ۱۷ نفر را در کرالا گرفت. شیوع‌های قبلی در آنجا با موفقیت در طی چند هفته از طریق آزمایش‌های گسترده و ایزوله کردن افرادی که در تماس با بیماران بودند، مهار شد.

باهل، در پاسخ به سوالی در مورد ظهور مجدد ویروس در کرالا گفت: در سال ۲۰۱۸ متوجه شدیم که شیوع در کرالا مربوط به خفاش‌ها است. ما مطمئن نیستیم که چگونه عفونت از خفاش‌ها به انسان منتقل شده است. باز هم این بار در حال تلاش برای یافتن علت هستیم.

«دنیل اندرسون» ویروس شناس در بیمارستان سلطنتی ملبورن استرالیا، می‌گوید، ویروس نیپا علیرغم پتانسیل مرگ و میر، مانند عفونت‌های منتقله از طریق حیوانات به راحتی گسترش پیدا نمی‌کند و این احتمال انتشار آن به خارج از مرز‌های یک کشور را کاهش می‌دهد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۹ روی نزدیک به ۲۵۰ مورد ویروس نیپا در بنگلادش طی ۱۴ سال نشان داد که تقریباً یک سوم عفونت‌های انسانی به شخص دیگری منتقل می‌شود. اندرسون می‌گوید که انتظار ندارد این بیماری در سطح جهانی گسترش یابد.

«کریستوفر برودر» متخصص بیماری‌های عفونی نوظهور در دانشکده پزشکی مریلند، می‌گوید که نرخ بالای مرگ‌ومیر ویروس فرصت کمتری برای انتشار سریع در میان جمعیت‌ها به آن می‌دهد و این به نفع ویروس نیست که همه افرادی را که آلوده می‌کند، بکشد. او می‌افزاید که سویه‌ای که در کرالا در گردش است، از زمانی که برای اولین بار بیش از ۲ دهه پیش در بنگلادش ظاهر شد، تغییر چندانی نکرده است، اگرچه شیوع‌های آتی در صورت جهش به سویه‌های خفیف‌تر، اما مسری‌تر می‌توانند بزرگ‌تر باشند. برودر می‌گوید احتمالاً انواعی نیز وجود دارد که در حال حاضر در گردش هستند و هنوز شناسایی نشده‌اند.

مدیریت خفاش‌ها

«اندرو برید» اپیدمیولوژیست دامپزشکی دانشگاه کوئینزلند، می‌گوید گام کلیدی در جلوگیری از شیوع نیپا و سایر ویروس‌های منتقله از خفاش، ایجاد راه‌های بهتر برای مدیریت حیات وحشی است که نزدیک به جوامع زندگی می‌کنند. مطالعات روی ویروس هندرا (یکی دیگر از پاتوژن‌های منتقله از خفاش که ارتباط نزدیکی با نیپا دارد) نشان می‌دهد که خفاش‌های آلوده در هنگام استرس، ذرات ویروس بیشتری گسترش می‌دهند. برید می‌گوید یکی از روش‌هایی که می‌تواند راه طولانی برای جلوگیری از شیوع بیماری‌های آینده داشته باشد، احیای مناطق جنگلی برای بهبود زیستگاه خفاش‌ها است که منبع غذایی قابل اعتماد بیشتری برای آن‌ها فراهم می‌کند.

«رجب اسلام» دامپزشک می‌گوید یکی دیگر از راه‌های کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های منتقله از طریق خفاش به انسان، کاشت درختان بیشتری است تا میوه‌هایی تولید کنند که برای خفاش‌ها اشتها آور، اما برای انسان اینگونه نیست. این می‌تواند به جلوگیری از آلوده شدن غذا خفاش‌های آلوده کمک کند.

منبع: فارس

باشگاه خبرنگاران جوان علمی پزشکی کلينيک