سفر پاییزه ارکستر سمفونیک تهران به سمنگان!

ارکستر سمفونیک تهران زیرمجموعه بنیاد رودکی طی ماه‌های اخیر با چالش‌های متعددی از جمله انتخاب رهبر ارکستر و چگونگی حضور نوازندگان در این ارکستر مواجه بود اما شب گذشته (پنجم مهرماه) با رهبری منوچهر صهبائی و حضور نوازندگان پیشکسوت و جوان در نخستین اجرای پاییزه خود به روی صحنه رفت.

این ارکستر در نخستین اجرای خود، رپرتوار قابل توجهی از آثار آهنگسازان کلاسیک و بنام جهان؛ لوودیک فان بتهوون موسیقیدان و آهنگساز آلمانی، یوهانِس برامس پیانست، رهبر ارکستر و آهنگساز آلمانی و حسین ناصحی آهنگساز و موسیقیدان فقید ایرانی را اختصاص داده بود.

در این کنسرت، پس از حضور نوازندگان در صحنه، منوچهر صهبائی نیز در صحنه حاضر شد و در ابتدا ضمن قدردانی از حضور مخاطبان درباره قطعه‌هایی که قرار است توسط ارکستر سمفونیک تهران اجرا شود، توضیحاتی ارائه داد و گفت: ابتدا سمفونی شماره هفت بتهوون اجرا خواهد شد و پس از آن به مدت ۲۰ دقیقه آنتراکت خواهیم داشت.

وی افزود: پس از آنتراکت، قطعه «رقص دربارگاه شاه سمنگان» اثر حسین ناصحی و رقص‌های مجار شماره یک، چهار و پنج و قسمت اول سمفونی شماره چهار برامس نواخته می‌شوند.

صهبائی با اشاره به اجرای قطعه‌ای از حسین ناصحی اظهارداشت: این قطعه بدون اینکه در نظر داشته باشیم فردا سالروز درگذشت حسین ناصحی است، در رپرتوار قرار داده شده است و بعد اطلاع پیدا کردیم و متوجه شدیم که ایشان ششم مهرماه سال ۱۳۵۶ فوت کردند و این یک اتفاق بود که چنین همزمانی و انتخابی صورت گرفت و براین اساس یاد و خاطره این استاد موسیقی را گرامی می‌داریم.

پس از سخنان صهبائی، «سمفونی شماره هفت بتهوون در لاماژور اوپوس ۹۲» متشکل از چهار موومان؛ «پوکوسوستنوتو- ویواچه»، «آلگرتو»، «پِرِستو»، «آلگرو کن بریو» به مدت زمان حدود ۳۸ دقیقه نواخته شد، این در حالی بود که مخاطبان پس از اتمام هر موومان، ارکستر و نوازندگان را تشویق می‌کردند.

بتهوون سمفونی شماره هفت را سال ۱۸۱۲ به اتمام رساند، این سمفونی به یکی از حامیان هنردوست به نام کنت موریس فون فریس تقدیم شده است. نخستین اجرای این اثر سال ۱۸۱۳ در شهر وین در کنسرتی خیریه به نفع سربازان انجام شده است. جریان ریتمیک بسیار خاص این اثر، تاثیر زیادی بر موسقیدانان نسل‌های بعدی گذاشته است که این اثر در نخستین کنسرت پاییزه ارکستر سمفونیک تهران نیز اجرا شد.

پس از آنتراکت و استراحت ۲۰ دقیقه‌ای، نوازندگان پس از ورود به صحنه، هر یک در جایگاه خود نشستند و رهبر ارکستر نیز در صحنه حضور پیدا کرد که مخاطبان ایستادند و آنان را تشویق کردند، سپس نوازندگان نیز به احترام مخاطبان ایستادند و به آنان ادای احترام کردند.

سپس ارکستر سمفونیک تهران قطعه «رقص دربارگاه شاه سمنگان» اثر حسین ناصحی از مهمترین آهنگسازان موسیقی هنری ایران را اجرا کرد، این قطعه از آثار شاخص ناصحی است که با بازنویسی منوچهر صهبایی ضبط و اجرا شده است، اجرای این قطعه نیز یادآور آثار موسیقی شرقی بود که مورد توجه مخاطبان قرار گرفت.

زنده‌یاد ناصحی تحصیلات خود را سال ۱۳۱۸ و در هنرستان عالی موسیقی با ساز ترومبون آغاز کرد. وی بعدها به آنکارا رفت و در کنسرواتوار آنکارا رشته آهنگسازی را نزد موسیقدانانی مانند کاظم آکسس آموخت. توجه و علاقه ناصحی به آثار آهنگسازانی نظیر باخ، اسکریابین و گابریل فوره و از طرفی علاقه‌مندیش به موسیقی ملی و فولک ایران تا حدی است که تاثیر آن در بیشتر آثارش محسوس است. ناصحی تا زمان حیات، تدریس دروس تخصصی آهنگسازی را در مراکز آموزش عالی برعهده داشت. از آثار او می‌توان به «کوارتت زهی در می مینور» و «ملودرام رستم و سهراب» اشاره کرد.

پس از قطعه «رقص در بارگاه شاه سمنگان»، ارکستر سمفونیک تهران قطعه‌های «رقص‌های مجار شماره یک، چهار و پنج» و «سمفونی شماره چهار در می مینور اوپوس ۹۸- موومان اول» اثر یوهانس برامِس را اجرا کرد.

صهبائی قبل از اجرای «موومان اول سمفونی شماره چهار» برامس بیان کرد: امشب ما برنامه‌مان را بدون هیچ گونه تقویت صدا و میکروفون و بلندگو اجرا کردیم، صدایی که شما می‌شنوید صدای کامل و طبیعی ارکستر است و این معمول همه جای دنیاست و ارکستر سمفونیک‌ها معمولا بدون میکروفون و تقویت صدا روی صحنه می‌روند و صدایشان بسیار زیباست. سپس مخاطبان ارکستر را تشویق کردند و قطعه پایانی کنسرت اجرا شد.

یوهانس برامس موسیقیدان آلمانی دوره رمانتیک بود، شهرت و مقام برامس به حدی است که گاهی اوقات او را با یوهان سباستین باخ و بتهوون به عنوان سه آهنگساز بزرگ، گروه‌بندی می‌کنند.

برامس مجموعه «۲۱ رقص مجاز» را سال‌های ۱۸۶۹ تا ۱۸۷۹ نوشته است. این آثار ابتدا برای پیانوی چهاردستی نوشته شد. آهنگسازان زیادی برای پیانو چهاردست موسیقی نوشتند که هنوز مشهورترین آنها همین رقص‌های مجار است. این آثار توسط برامس و برخی اشخاص دیگر برای ارکستر هم تنظیم شد و بین عموم مردم از شناخته شده‌ترین آثار برامس هستند.

برامس سمفونی چهار را در سال‌های ۱۸۸۲ تا ۱۸۸۴ به اتمام رساند. سمفونی «شماره چهار در می مینور» آخرین سمفونی برامس است. در میان موومان‌های این سمفونی، موومان اول به دلیل گسترش بی‌نظیر و بسیار دراماتیک آن شهرت بیشتری دارد. این موومان با فرم سونات، ادای دینی به بتهوون است که برامس همیشه او را ستایش می‌کرد. آغاز جذاب این سمفونی با آن «موتیف» دو نتی همیشه الهام‌بخش آهنگسازان نسل‌های بعدی بوده است.

تشویق‌های مکرر و اجرای قطعه‌ها

پس از اتمام اجرای قطعه «موومان اول سمفونی شماره چهار» برامس، مخاطبان رهبر و نوازندگان ارکستر را بسیار تشویق کردند و رهبر ارکستر صحنه را ترک کرد اما بار دیگر به صحنه بازگشت و ارکستر قطعه‌ای را اجرا کردند، این تشویق‌ها، ترک کردن صحنه توسط رهبر ارکستر و بازگشت او چندین بار تکرار شد و بعضی از قطعه‌ها نیز چندین بار اجرا شد و در آخر ارکستر سمفونیک تهران قطعه «رقص در بارگاه شاه سمنگان» را اجرا کرد و برنامه با تشویق‌های مخاطبان به پایان رسید.

محمدرضا کریمی (کنسرت مایستر)، امیرمینوسپهر (کنسرت مایستر دوم)، فرزاد صیدی، نگین حاتمی، سینا صالحی، هورام ترابی، فرید ذاکری، حسن ملکی، سار قاسمی، سجاد صالح‌ آبادی، بهروز گلکار، درسا میناسازی (ویولن یک)، دانیال جورابچی، مهوش عسگری، سارا بیرامزادگان، علیرضا گلستانه، حمید خدایی، رادمان راستی، فرناز زندیه، عرفان جاویدنیا، امیرمهزیار قاسمی و مهتاب حسن‌خانی (ویولن دو)، کاوه تسعیری، آتنا زنگنه، مسعود پوربخت، آریان زمانی، جاوید پناهی، امیرحسین طائی، روشا گواهی، دنیا حاجی وندی، ویولنسل؛ مجید اسماعیلی،هلیا پورکریمی، هامون قادری، روژان بردبار، عرفان فیجان و هستی علیزاده (ویولا)، حسین (پرویز) بیات، سپیده خداوردی، سروش کاکاوند (کنترباس) گروه نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران را در این اجرا تشکیل می‌دادند.

همچنین فلوت؛ آرمین قیطاسی، فرزانه اسدی، فرزانه فراست‌ پور (فلوت)، آرین قیطاسی، کیمیا شعربافیان (اُبوا)، پگاه ولی خانی، گلرخ رجایی (کلارینت)، علیرضا متوسلی داراب و فرشاد محمدی (فاگوت)، هومان باقی، ریحانه رفیعی، پارمیدا بهادران، روژینا صادقی و امیرحسین گرگین (هورن)، مصطفی بیات، امیررضا صالحی، آرمان فتاحی (ترومپت)، افشار حشمتیان، آرین خدایار و مانی داوری (ترومبون)، محمود منتظم صدیقی (تیمپانی)، مهیار منتظم صدیقی (پرکاشن) و دیبا والی (هارپ) از دیگر نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران در اجرای شب گذشته بودند.

با توجه به حاشیه‌ها و مشکلاتی که در چند ماه اخیر برای ارکستر سمفونیک تهران ایجاد شده بود، این ارکستر شب گذشته توانست با اجرای با کیفیت قطعه‌های شاخص از آهنگسازان بنام رضایت مخاطبان را جلب کند و فعالیت دوباره و ادامه مسیر خود را اعلام کند.

با توجه به استقبال مخاطبان، اجرای پاییزه ارکستر سمفونیک تهران برای سومین بار تمدید شده است و تالار وحدت ششم، ۱۳ و ۱۴ مهرماه نیز از ساعت ۲۱:۳۰ میزبان مخاطبان این کنسرت است.

۵۷۵۷