امیدداران دریافت جوایز نوبل ۲۰۲۳: از زنان ایران، مسیح علینژاد و نرگس محمدی تا سلمان رشدی

آکادمی نوبل از دوشنبه هفته آینده (۲ اکتبر/۱۰ مهر) انتشار اسامی برندگان جوایز نوبل در سال ۲۰۲۳ را آغاز می‌کند. یک هفته بعد و با اعلام برنده یا برندگان جایزه اقتصاد در نهم اکتبر (۱۷ مهر) تکلیف جوایز امسال به طور کامل روشن می‌شود.

برنده یا برندگان جایزه صلح در تاریخ ۶ اکتبر (۱۴ مهر) در اسلو اعلام خواهد شد؛ آن هم در شرایطی که جنگ اوکراین در دومین سال خود با شدت بیشتری ادامه دارد، کودتای پیاپی نظامیان در آفریقا، رشد تحرکات داعش در افغانستانِ تحت سلطه طالبان و افزایش تنش اروپا و آمریکا با چین، روسیه و ایران نیز صلح جهانی را با بیشترین مخاطره در سال‌های اخیر مواجه کرده است.

بر همین اساس، پیتر والنستین، استاد سوئدیِ روابط بین‌الملل، به خبرگزاری فرانسه گفت: «از بسیاری جهات بهتر است که کمیته نوبل امسال هیچ جایزه‌ای را با عنوان صلح اعطا نکند. به نظر من این راه خوبی برای نشان دادن وضعیت وخیم صلح جهانی است.»

پیشنهاد این استاد سوئدی، آخرین بار نیم قرن پیش، در سال ۱۹۷۲ و در بحبوحه جنگ ویتنام عملی شد. آن زمان هم مثل این روزها یافتن نامزدی برای اعطای جایزه صلح موجب سرافکندگی بود. 

• جایزه نوبل صلح ۲۰۲۲ مشترکا به دو گروه روسی و اوکراینی و یک فعال حقوق بشر بلاروسی تعلق گرفت
• سلمان رشدی: در واقع هیچ خدایی وجود ندارد

اما اولاو نجولستاد، دبیر کمیته نروژی نوبل، معتقد است: «جهان واقعا محتاج نماد و الگویی است که به یک مسیر خوب و امیدوارکننده اشاره داشته باشد. به همین دلیل، حتی همین امسال هم نیاز به اهدای جایزه نوبل صلح کاملا احساس می‌شود.»

فهرست امسال نامزدهای دریافت جایزه نوبل صلح شامل ۳۵۱ فرد و نهاد است که همانند گذشته محرمانه محسوب می‌شود. با این حال، برخی ناظران آگاه به نحوه انتخاب برندگان جوایز نوبل به خبرگزاری فرانسه گفته‌اند که زنان ایرانیِ معترض به حجاب اجباری و جان‌باختن مهسا امینی در جریان بازداشت از سوی پلیس، از امیدداران کسب جایزه صلح به حساب می‌آیند. آنها از نرگس محمدی، مسیح علینژاد و ائتلاف برای دموکراسی و آزادی در ایران نیز به عنوان برندگان بالقوه جایزه صلح یاد کرده‌اند. 

گروهی دیگر از ناظران نیز سازمان‌هایی که جنایات جنگی در اوکراین را مستند می‌کنند و نیز فعالان حوزه محیط زیست را از شانس بالایی برای دریافت این جایزه برخوردار می‌دانند. 

این جایزه، سال گذشته، به گروه حقوق بشر روسیِ «مموریال»، مرکز آزادی‌های مدنی اوکراین و الس بیالیاتسکی، مدافع بلاروسی حقوق بشر اهدا شد.

به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید 

در همین حال، آکادمی سوئد قرار است انتخاب خود را برای جایزه ادبیات در ۵ اکتبر (۱۳ مهر) در استکهلم اعلام کند. از جمله نام‌هایی که در محافل ادبی مطرح شده‌اند می‌توان به لیودمیلا اولیتسکایا، نویسنده روسی و منتقد صریح پوتین، کن زو، نویسنده آوانگارد چینی، سلمان رشدی، نویسنده بریتانیایی، جامِیکا کینکید، نویسنده آمریکایی کارائیبی-تبار و جان فوسه، نمایشنامه نویس نروژی اشاره کرد.

اعلام برندگان جوایز نوبل امسال، روز دوشنبه و با انتشار اسامی برندگان جایزه پزشکی که احتمالا به محققانی در حوزه درمان سرطان با سلول‌های T، میکروبیوم انسانی و نارکولپسی اختصاص خواهد داشت، آغاز می‌‌شود. 

مراسم اعلام برندگان جوایز فیزیک روز سه‌شنبه و شیمی روز چهارشنبه برگزار می‌شود. جایزه اقتصاد هم که خارج از وصیت‌نامه آلفرد نوبل، مخترع سوئدی تعریف شده و توسط بانک مرکزی سوئد اهدا می‌شود، ۹ اکتبر تعیین تکلیف می‌شود.