باز هم غافلگیر شدیم و باز هم آدرس غلطی برای غافلگیر شدن دادیم!

«رونالدو» برای انجام رقابتی ورزشی به کشورمان آمد و رفت تا اتفاقاتی را شاهد باشیم که بسیاری‌مان را غافلگیر کرد؛ غافلگیری‌ای تکراری که بار‌ها در بستر‌های مختلف رقم خورده و کمتر درباره اش تامل کرده ایم.

به گزارش «تابناک»، از استوری راننده اتوبوسی که جابجایی کاروان تیم النصر عربستان از فرودگاه به هتل و بعد به ورزشگاه آزادی را عهده دار شده بود و به مدد این استوری، اسم و رسم یافت و با سرعت نجومی بر تعداد دنبال کنندگانش در فلان شبکه اجتماعی افزوده شد تا سیل مردمی که برای دیدن فوق ستاره پرتغالی دنیای فوتبال به دنبال اتوبوس حامل وی می‌دویدند یا به سختی و نفس نفس زنان از تپه مشرف به هتل محل اقامت وی صعود می‌کردند یا با هجوم به در هتل، موفق به فتح لابی این مجموعه شدند، چند روز قبل شاهد رقم خوردن اتفاقاتی در کشورمان بودیم که قابل تامل به نظر می‌رسد.

مجموعه رویداد‌های مختلف و پرشماری که نتیجه اش غافلگیری شدیدی بود که تفسیر‌های متفاوتی از این ماجرا به دنبال داشت؛ از تاکید برخی بر رقم خوردن آبروریزی در ابعاد ملی تا کوشش بعضی دیگر برای عادی نشان دادن اتفاقات رقم خورده و حتی حاکم شدن نگاه انتقاد به مسائل ریز و درشت پیرامون این مسابقه ورزشی و استقبال از کاروان ورزشی‌ای که یکی از اعضایش، فوق ستاره دنیای فوتبال جهان بود که ترجیح داده روز‌های آخر فوتبالش پیش از بازنشستگی را در کشوری آن سوی خلیج فارس سپری نماید و در این مسیر، به رقیبی برای باشگاه‌های فوتبال در کشورمان تبدیل شود.

البته درباره حضور رونالدو در کشورمان بسیار گفته و نوشته شده و ورای آن، به روایت ویدئو بسیاری از اتفاقات رقم خورده در حاشیه این حضور کوتاه مدت، به رویت ایرانیان رسیده و مرز‌های جغرافیایی را هم طی کرده و بازتاب جهانی هم یافته است، اما آنچه مغفول مانده، تکراری بودن غافلگیری رقم خورده در کشورمان است. رویدادی که شاید بشود الگویی تکرار شونده در کشورمان نامید که هر بار به وقوع می‌پیوندد، تا مدتی همه را به فکر فرو می‌برد و واکنش‌هایی متفاوت به دنبال دارد و بعد به سرعت به بوته فراموشی سپرده می‌شود تا مقدمه شگفت زدگی و غافلگیری بعدی فراهم آید.

به عنوان مثال می‌شود به واکنش‌های شکل گرفته به فوت مرتضی پاشایی در پاییز سال ۱۳۹۳ اشاره کرد که به شکل گیری تجمع‌های بزرگ در تهران و چندین شهر دیگر کشورمان منجر شد و در آن مقطع، حکم رقم خوردن اتفاقی شوک آور را داشت که کمتر کسی انتظارش را می‌کشید. غافلگیری‌ای که حتی جامعه علمی را بر آن داشت که ریشه یابی ماجرا را در دستور کار قرار دهند و البته تهیه کننده آثار وی را به انتشار آلبومی تازه از آثار منتشر نشده وی ترغیب کرد که در نوع خود اتفاقی عجیب بود.

غافلگیری‌ای که تجربه نشان داده حتی وقتی انتظار رقم خوردن یک رویداد را هم داریم، ممکن است رقم بخورد. درست مانند آنچه در تشییع باشکوه حاج قاسم در کرمان شاهدش بودیم. مراسمی که بعد از تشییع پرازدحام پیکر این شهید گرانقدر در اهواز و مشهد، در استان زادگاه وی یعنی کرمان تدارک دیده شده بود، اما عدم پیش بینی درست و غافلگیری دست اندرکاران برگزاری این مراسم موجب شد حوادث تلخ و ناگواری هم به وقوع بپیوندد.

نمونه متفاوت این غافلگیری را می‌توان در تجمع‌هایی سراغ گرفت که به اصطلاح امروزی، نسل زد رقم زده اند و بسیاری را انگشت به دهان گذاشته‌اند؛ از تجمع برای آب بازی در فلان بوستان در پایتخت یا قاشق زنی در بهمان محله تا گردهم آیی در مجتمع بزرگ تجاری در شمال تهران به بهانه جشن گرفتن پایان امتحانات سالانه مدارس که حواشی زیادی به دنبال داشت و به معنای واقعی کلمه، بسیاری از مسئولان و حتی مردم را غافلگیر کرد. رویداد‌هایی مشابه آنچه با حضور رونالدو در کشورمان شاهد وقوعشان بودیم.

نکته تامل برانگیز این غافلگیری‌های پرشمار، تفسیر‌های نادرستی است که به دنبال دارند؛ تفسیر‌هایی که برخی به سرعت شکل می‌گیرند و مثلا دستاویزی برای متفرق کردن تجمع کنندگان در مراسم تشییع فلان خواننده یا نسل زدی‌های گردهم آمده در پاساژ قرار می‌گیرند و گاه به مرور زمان بروز و نمود می‌یابند و رهاورد آن، مثلا بستن جاده‌های منتهی به پاسارگاد در روز موسوم به روز کوروش کبیر، پادشاه هخامنشی است. تدابیری که هدف از اتخاذشان، پاک کردن صورت مساله است نه یافتن پاسخ این سوال که چه شده درپیش بینی این وقایع اینقدر ناموفق بوده ایم که مدام غافلگیر می‌شویم؟

لذا دستگاهها و نهاد‌های مسئول می‌بایست این ترتیب توالی را در مواجهه با حوادث و وقایع طی کنند که موجب برگزاری صحیح و مدیریت شده برنامه یا عدم برگزاری گردد:

۱- پیش‌بینی (که باید کاملا واقع بینانه و به دور از تعصبات باشد)،

۲- پیشگیری (در موارد حوادث طبیعی، ممنوعه، خطرآفرین و خلاف قانون تدابیر لازم برای پیشگیری از وقوع یا تدبیر و آمادگی برای حداقلی کردن آسیب‌ها و تلفات و خسارات و در موارد مجاز برای برگزاری هرچه بهتر و بدون حوادث آنها)،

۳- مقابله (مدیریت صحیح رویداد و اتخاذ تدابیر سیاست گذاری شده یا قانونی یا مصوب در زمان اجرا که در موارد خلاف قانون، کنترل و برخورد با قانون شکنان و در موارد مجاز و امدادی، تامین امنیت و نظم و کنترل حوادث احتمالی و از این قبیل خواهد بود).