فردوس کاویانی: می‌خواستم دل یک ملت را شاد کنم

خیلی‌ها از شنیدن خبر درگذشت فردوس کاویانی که شب گذشته، نهم مهرماه و پنج روز پس از سالروز تولد ۸۲ سالگی‌اش از دنیا رفت، غمگین شدند بخصوص آنکه در پنج، شش سال گذشته به توصیه پزشکان حتی امکان برقراری تماس تلفنی یا دیدار حضوری برای همکارانش مهیا نمی‌شد چرا که برای بهبود حالش بهتر بود از هر هیجانی دور باشد.

تا پیش از سال ۱۳۹۶ و مراسم «شب بازیگر» ، فردوس کاویانی در ذهن خیلی از همکاران و دوستدارانش بازیگری بود که صرفا از عرصه بازیگری دور شده اما در آن شب اردیبهشتی کاهش وزن قابل توجه و ضعف جسمانی چهره دیگری از زندگی آن روزهای او را نشان داد. کاویانی در آن مراسم نتوانست صحبت کند و فقط در یک جمله کوتاه گفت: «امروز خیلی خوشحالم.»

یک سال بعد در جشن نوروزگان خانه تئاتر ۱۲ هنرمند باسابقه همچون همچون فردوس کاویانی، صدیقه کیان‌فر، ژاله علو، شمسی فضل‌اللهی، داریوش اسدزاده، پری صابری، سعید پورصمیمی، توران مهرزاد، اسماعیل خلج، شهلا ریاحی و آزیتا لاچینی تقدیر شدند ولی کاویانی دیگر شرایط مساعدی برای حضور نداشت. حتی در سال ۱۳۹۸ هم که مراسم دیگری این بار در خانه سینما برای تقدیر از او برگزار شد فردوس کاویانی به دلیل شرایط خاص‌اش نتوانست به سالن مملو از جمعیت «سیف‌الله داد» خانه سینما برود. در آن شب هنرمندانی همچون مسعود جعفری‌جوزانی، حمید جبلی، حسن فتحی، علیرضا خمسه، فاطمه معتمد آریا، صدرالدین زاهد، مهرانه مهین‌ترابی و نیز داریوش مهرجویی (ویدیویی) درباره این بازیگر صحبت کردند.

و به این ترتیب بجز چند پیام تصویری کوتاه که در همان خانه سینما یا یک برنامه تلویزیونی از کاویانی پخش شد، دیگر از این بازیگر خبر چندانی نبود؛ در صورتی که او پیش از حاد شدن حال و احوالش - در یکی دو سال اخیر - به مطالعه و روخوانی دوباره سناریوهای قدیمی مشغول بود و دوست داشت شرایطی هم برای کار داشته باشد اما بیماری فرصتی به او نداد.

در این زمینه بخوانید:

ناگفته‌های فردوس کاویانی / راز محبوبیت «آژانس دوستی» چه بود؟

حال بازیگر «آژانس دوستی» و «همسران» چطور است؟

فردوس کاویانی در طول بیش از نیم قرن فعالیت هنری آثاری به‌یادماندنی را در تئاتر، سینما و تلویزیون به یادگار گذاشته است.

او سال‌ها قبل در گفت‌وگویی که در آرشیو موزه سینما نگه‌داری می‌شود درباره شروع کارش گفته بود، وقتی ششم دبستان بود با تئاترهایی که گاهی در مدرسه می‌دید به تئاتر علاقه‌مند شد و شوق تئاتر او را به تهران کشاند.

او تعریف کرده بود:‌ «کلاس پنجم دبستان که بودم (گروه) تئاتری از تهران به مدرسه ما آمده بود و آنجا اجرا می‌کردند. من آنقدر دوست داشتم این کار را ببینم که به فرّاش مدرسه گفتم هر شب می‌خواهم تئاتر را ببینم. او هم گفت که به جای آن هر شب باید سالن را جارو کنم. قبول کردم و ۱۳ شب تئاتر می‌دیدم و فردا صبحش سالن را جارو می‌کردم. عجیب آنجا بود که من این نمایش را کامل حفظ شدم و بعدها آن را کارگردانی کردم. در واقع این نقطه شروع من برای علاقه به بازیگری و تئاتر بود.»

کاویانی که با دو سریال «همسران» و «آژانس دوستی» شهرت زیادی میان قشر زیادی از مردم پیدا کرد، اولین کار جدی خود را در سینما «چوپانان کویر» به کارگردانی حسین محجوب معرفی می‌کرد. حضور او در سینما تا ابتدای دهه ۹۰ با بازی در بیش از ۲۵ فیلم سینمایی ادامه پیدا کرد.

وی که در چند فیلم با داریوش مهرجویی همکاری کرده بود، می‌گفت: «داریوش مهرجویی که توانست فیلمی همچون «اجاره نشین‌ها» را بسازد حتماً می‌توانست کارهای کمیک دیگری را هم بسازد اما نمی‌دانم به چه دلیل تکرار نشد. شاید جایی دلخوری‌هایی پیش آمد چون کار طنز در سینما، تئاتر و تلویزیون از بقیه ژانرها سخت‌تر است.»

فردوس کاویانی در دوران بازیگری‌اش در سینما آنطور که خودش تاکید می‌کرد، نقش‌های مکمل ظریف را به نقش‌های اول به درد نخور ترجیح می‌داد؛ برخلاف تئاتر که در آنجا بیشتر نقش اول بازی کرد. او می‌گفت: «به نظرم در سینما نقش‌های مکمل، گویاتر از نقش‌های اول بودند و تمام سعی‌ام بر این بود که یک ملت را شاد کنم.»

۵۷۵۷