تردید کی‌یف در دوراهی کریمه

پل کریمه

«اگر اوکراین موفق به پس گرفتن کریمه شود، این خود تازه شروع مشکلات است؛ چرا که حکمرانی بر جمعیت چند میلیونی این شبه‌جزیره که اکثراً خود را روس می‌دانند، کار آسانی نخواهد بود.»

به گزارش ایسنا، روزنامه ساندی تایمز در گزارشی با اشاره به راه دشوار اوکراین در پس‌گرفتن کریمه، به شرح مشکلاتی پرداخته که کی‌یف در صورت پیروزی با آن مواجه خواهد بود: میخائیلو پودولیاک، مشاور ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، اخیراً با صراحت اعلام کرد که کشورش حمله به شبه‌جزیره کریمه را تشدید خواهد کرد، زیرا آن را گامی مهم در مسیر پیروزی می‌داند. به گفته او، با سقوط کریمه «سربازان روس در خطوط مقدم وحشت کرده و لفاظی‌های سیاسی مسکو کاملاً تغییر خواهد کرد.» فارغ از این رجزخوانی‌ها، مشخص نیست که اوکراین چطور می‌خواهد کنترل این شبه‌جزیره را از روسیه پس بگیرد و آیا این اساساً تصمیم هوشمندانه‌ای است یا خیر.

در آغاز ضدحمله، مقامات اوکراین از زلنسکی گرفته تا رده‌های پایین‌تر، با اعتمادبه‌نفس فراوان از پس‌گرفتن کریمه سخن می‌گفتند. این روزها اما با وجود اظهارات اخیر پودولیاک و فرمانده اطلاعات نظامی اوکراین که گفت «آزادسازی کریمه چندان دور نیست»، کی‌یف در این زمینه احتیاط بیشتری به خرج می‌دهد.

همچنان یک طرح نظامی برای «آزادسازی» کریمه وجود دارد، اما ظاهراً کی‌یف هیچ برنامه سیاسی برای حفظ این شبه‌جزیره ندارد. حتی متحدان غربی اوکراین هم در پشت پرده به کی‌یف هشدار داده‌اند که باید راهکاری سیاسی ارائه کند که برای جمعیت دومیلیون‌نفری این شبه‌جزیره جذاب باشد؛ جمعیتی که اکثریت آن خود را روس می‌دانند. بااین‌وجود، غرب هم اذعان دارد که شاید یکی از راه‌های کلیدی پیروزی اوکراین، پس‌گرفتن شبه‌جزیره کریمه باشد.

نقشه جنگ

حمله مستقیم به کریمه بسیار دشوار خواهد بود، خصوصاً اینکه سربازان اوکراینی باید برای رسیدن به این شبه‌جزیره باید از تنگه باریک Perekop عبور کنند. به نظر می‌رسد استراتژی کی‌یف مشابه پس‌گرفتن خرسون باشد: محاصره کریمه تا وقتی که روس‌ها از حفظ مواضع خود در این شبه‌جزیره منصرف شوند.

در نتیجه اوکراین تصمیم گرفته تا با اعمال فشار در جبهه جنوب، به مواضع دفاعی روسیه در منطقه زاپوریژیا نفوذ کند. هدف دسترسی روسیه به پل کریمه است که این شبه‌جزیره را به سرزمین اصلی روسیه متصل می‌کند.

روسیه در سال ۲۰۱۴ شبه‌جزیره کریمه در جنوب اوکراین را به خاک خود ضمیمه کرد، اما هیچ راه زمینی میان سرزمین اصلی روسیه و این شبه‌جزیره وجود نداشت. از این‌ رو، مسکو به فکر ساخت پلی در تنگه کرچ افتاد. این پل در سال ۲۰۱۸ توسط شخص ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه افتتاح شد و شاهراهی برای انتقال سوخت، مواد غذایی و دیگر محصولات به ناوگان دریای سیاه نیروی دریایی روسیه در بندر سواستوپول است.

این پل همچنین یک مسیر ارتباطی حیاتی برای انتقال نیروهای روسیه در آغاز حمله به اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ بود و در تصرف مناطق خرسون و زاپوریژیا نقشی اساسی ایفا کرد.

اوکراین حملات خود علیه مواضع روسیه در این شبه‌جزیره را تشدید کرده و اخیراً با استفاده از موشک‌های انگلیسی «سایه توفان»، به کشتی‌های روس در بندر سواستوپول حمله کرد.

اوکراین می‌تواند با محاصره این منطقه و قطع دسترسی آن به سرزمین اصلی روسیه، نیروهای روس را وادار به تخلیه این شبه‌جزیره یا تسلیم کند؛ دست‌کم روی کاغذ چنین به نظر می‌رسد.

واقعیت تلخ

در عمل اما برای سربازان اوکراینی دشوار است که تا قبل از شروع فصل سرما و چیرگی خستگی بر سربازان این کشور، حتی به فاصله‌ای از خطوط تأمین ارتش روسیه برسند که بتوانند آن را با توپخانه هدف قرار دهند.

از سوی دیگر، جاده‌هایی که روسیه از آن‌ها به‌عنوان خطوط تأمین ارتش خود استفاده می‌کند، مسیرهای غیرنظامی هستند که رفت‌وآمد غیرنظامی هم در آن‌ها اتفاق می‌افتد و اوکراین نمی‌تواند چشم‌بسته به این راه‌ها حمله کرده یا آن‌ها را به‌کلی نابود کند.

همچنین اوکراین در حالی استراتژی مشابه آزادسازی خرسون را در قبال کریمه اتخاذ کرده، که خروج نیروهای روسیه از خرسون یک تصمیم کاملاً سیاسی بود. پوتین قصد نداشت یکی از اندک مناطقی که سربازانش در آن روزها تصرف کرده بودند را رها کند، اما ژنرال‌های ارتش این کشور در نهایت او را متقاعد کردند که ماندن در خرسون تصمیم خوبی نیست.

اما بحث کریمه کاملاً متفاوت است. اکثر روس‌ها واقعاً باور دارند که کریمه بخشی از خاک روسیه است و ارزش تمامی دیگر مناطق اوکراین برای روس‌ها نسبت به این منطقه هیچ است!

حمله همه‌جانبه اوکراین به کریمه، ممکن است واکنش غیر قابل انتظاری از سوی روسیه در پی داشته باشد. شاید مسکو برای دفاع از مواضع خود در این شبه‌جزیره به استفاده سلاح هسته‌ای دست نبرد، اما ممکن است بسیج عمومی گسترده‌ای اعلام کند و یا خطوط تأمین تسلیحاتی اوکراین در اروپا را هدف قرار دهد؛ هر چند که خطر تقابل مستقیم روسیه و ناتو افزایش یابد.

تردیدها در اوکراین

بسیاری در کی‌یف و کشورهای حامی اوکراین از تأثیرپذیری از گام‌های بازدارنده روسیه انتقاد می‌کنند، اما در خود کی‌یف کسانی هستند که به عقلانیت و احتمال موفقیت حمله به کریمه شک دارند.

اما فارغ از این پیچیدگی‌های نظامی، تحمیل حکومت اوکراین بر مردم شبه‌جزیره کریمه بسیار دشوار خواهد بود. برخی در کی‌یف از گفتگو و آشتی سخن می‌گویند، اما چهره‌هایی مانند پودولیاک یا اولکسی دانیلوف، دبیر شورای دفاع و امنیت ملی اوکراین می‌گویند که باید «هرچیز روسی را از بین برد» و «نمی‌شود با لبخند» این کار را انجام داد. دانیلوف پیشنهاد داده تا نام سواستوپول تغییر پیدا کرده و حتی برخی شهروندان از حق رأی محروم شوند!

همچنین شکی نیست که در صورت سلطه یافتن اوکراین بر کریمه، بسیاری از این شبه‌جزیره خواهند گریخت، از جمله ۵۰۰ هزار تا یک میلیون تنی که از ۲۰۱۴ تا امروز از روسیه به این جزیره نقل‌مکان کرده‌اند. هرچه افراد بیشتری این شبه‌جزیره را ترک کنند، اداره نهادهای دولتی و خدمات اجتماعی دشوارتر خواهد شد.

طرح‌هایی مطرح شده مبنی بر اینکه ۵۰ هزار نیروی خدمات عمومی و ۹۰۰۰ افسر پلیس از اوکراین به این شبه‌جزیره منتقل شوند، اما این روند انجام امور در سرزمین اصلی اوکراین را مختل خواهد کرد. علاوه بر این، نشاندن یک دولت بسته‌بندی‌شده از بیرون در کریمه، باعث می‌شود که نه‌تنها شهروندان این منطقه احساس «آزادشدن» نداشته باشند، بلکه احساس کنند که زیر یوغ رفته‌اند.

روی‌هم‌رفته، توانایی اوکراین در پیروزی در جنگ و توان این کشور برای تحقق یک صلح پایدار موضوعات متفاوتی هستند. از این رو، زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد که شاید بهتر است کی‌یف به جای پس گرفتن کریمه، از آن به عنوان یک مهره قدرتمند در مذاکرات صلح با روسیه استفاده کند.

انتهای پیام