دو دانشمند مجاری و آمریکایی به‌خاطر کمک به کشف واکسن کووید-۱۹ برنده نوبل پزشکی شدند

یک دانشمند مجارستانی به نام کاتالین کاریکو و همکار آمریکایی او، درو وایسمن، که به‌طور اتفاقی در محیط کار با هم آشنا شده بودند به‌خاطر کشف مولکول‌های «آر ‌ان‌ای پیام‌رسان» که زمینه تولید نوعی از واکسن کووید-۱۹ را فراهم کرد جایزه نوبل پزشکی سال ۲۰۲۳ را بردند.

کمیته سوئدی اعطا کننده جوایز نوبل در قدردانی از دستاورد این دو دانشمند گفت: «برندگان این جایزه در تولید بی‌سابقه واکسن برای مقابله با یکی از بزرگترین تهدیدها علیه بشریت در دوران مدرن نقش مهمی ایفا کرده‌اند.»

برندگان جایزه نوبل پزشکی که از جمله مهمترین جوایز علمی جهان است توسط هیئت داوران کمیته نوبل در بخش پزشکی دانشگاه کارولینسکای سوئد انتخاب می‌شوند و جایزه نقدی آن حدود یک میلیون دلار است که بین دو برنده تقسیم می‌شود.

کاتالین کاریکو، نایب رئیس و رئيس سابق بخش جایگزینی پروتئین «آر ‌ان‌ای» در شرکت داروسازی آلمانی «بیو ان‌تک» بود و اکنون استاد دانشگاه سزگر در مجارستان و استاد مهمان در دانشگاه پنسیلوانیا است.

بیشتر در این باره:

جایزه نوبل پزشکی برای پژوهش در زمینه تکامل به یک دانشمند سوئدی رسید

خانم کاریکو، ۶۸ ساله، پس از اعلام نامش به عنوان یکی از برندگان جایزه نوبل پزشکی در مصاحبه‌ای گفت: «مادرم هر سال می‌گفت شاید این بار جایزه را به تو بدهند و من هر بار به او یادآوری می‌کردم که من حتی نمی‌توانم برای تحقیقات بودجه بگیرم. مادرم می‌گفت ولی تو خیلی زیاد کار می‌کنی و در جوابش توضیح می‌دادم که تعداد کثيری از دانشمندان و پژوهشگران خیلی زیاد کار می‌کنند.»

برنده دیگر این جایزه درو وایسمن استاد رشته تحقیقات واکسن در دانشگاه پنسیلوانیای آمریکاست.

او پس از اطلاع از انتخاب امسال کمیته نوبل گفت: «برای ما افتخار بزرگی است. بدون همکاری و مشارکت هر دو در این تحقیقات نمی‌توانستیم به نتیجه برسیم.»

خانم کاریکو و آقای وایسمن از اواسط دهه ۹۰ میلادی تحقیقات مشترک خود را در مورد «آر ان‌ای پیام رسان» آغاز کردند و در سال ۲۰۰۵ با دستکاری نوکلئوزید پایه آن توانستند از تهاجم سیستم ایمنی بدن به اين نوع داروها جلوگیری کنند که مانع اصلی کاربرد آن در درمان تلقی می‌شد.

شرکت آلمانی بیو ان‌تک در ژوئیه ۲۰۲۳ اعلام کرد که حدود ۱.۵ میلیارد نفر از جمعیت جهان در مقابله با شیوع کووید-۱۹ واکسن‌های «آر ان‌ای پیام‌رسان» محصول این شرکت را که در همکاری با شرکت داروسازی فایزر تولید شده است دریافت کرده‌اند. این واکسن پر‌استفاده‌ترین مورد از واکسن‌های کووید-۱۹ در کشورهای غربی بوده است.

یکی از اعضای کمیته اهدا کننده جایزه نوبل پزشکی در مورد برندگان امسال گفت: «آن‌ها جان میلیون‌ها نفر را نجات داده‌اند، از ابتلای مردم به کووید شدید پیشگیری کرده، از بار سنگین شیوع این بیماری کاستند و به جوامع در سراسر دنیا امکان دادند که قرنطینه را بردارند.»

خانم کاریکو پس از پایان تحصیلات در مقطع دکترای شیمی در سال ۱۹۸۵ همراه با همسر و دخترش به آمریکا مهاجرت کرد. تحقیقات او تا پایان دهه ۹۰ به جایی نرسید و خانم کاریکو می‌گوید سماجت او در ادامه دادن به تحقیقات در مورد «آر ان‌ای پیام‌رسان» مورد تمسخر برخی از همکاران قرار می‌گرفت.

«آر ان‌ای پیام‌رسان» در سال ۱۹۶۱ به عنوان یک مولکول طبیعی که در تولید پروتئین در بدن فعال است کشف شده بود. ولی استفاده از یک مولکول «آر ان‌ای» ساخته دست بشر که بتواند به بدن فرمان دهد پروتئین‌های درمانی بسازد سال‌ها یک کار غیرممکن تلقی می‌شد و بالاخره در دوران همه‌گیری کووید -۱۹ توسط شرکت بیو ان‌تک در همکاری با فایزر و همین‌طور شرکت داروسازی مُدرنا به یکی از روش‌های اصلی تولید واکسن بدل شد.

اعطای جوایز سالانه نوبل در رشته‌های گوناگون از سال ۱۹۰۱ آغاز شد.

جایزه نوبل پزشکی سال گذشته به یک دانشمند سوئدی به نام سوانته پابو برای تکمیل کردن ژنوم‌های گونه انسانی نئاندرتال اعطا شد.

الکساندر فلمینگ، کاشف پنی‌سیلین، در سال ۱۹۴۵ و کارل لنداشتاینر در سال ۱۹۳۰ برای کشف گروه‌های خونی انسان این جایزه را دریافت کرده‌اند.

بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز/ش.ر/ک.ر