تقدیر از تدوین‌کنندگان پرونده کاروانسرا‌ها

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، مراسم نکوداشت ثبت کاروانسرا‌های ایرانی در میراث جهانی یونسکو در مرکز همایش‌های دانشگاه هنر و معماری پارس برگزار شد.

در این مراسم محمود گلابچی، صاحب کرسی یونسکو در معماری اسلامی و بنیان‌گذار دانشگاه معماری و هنر پارس، علی دارابی، معاونت میراث فرهنگی و قائم مقام وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، سید محمد بهشتی ریاست سابق سازمان میراث فرهنگی، محمد حسن طالبیان معاونت پیشین وزارت میراث فرهنگی در دولت دوازدهم، پیروز حناچی شهردار پیشین تهران، محمد منصور فلامکی چهره شناخته شده معماری کشور، رسول وطن دوست ریاست گروه حفاظت یکم ایران، علیرضا قهاری ریاست انجمن مفاخر معماری ایران، محمد سعید ایزدی، مصطفی پورعلی، علیرضا ایزدی، مدیرکل ثبت آثار و حفظ و احیا میراث معنوی و طبیعی، و اساتید، مسئولان و فعالان میراث فرهنگی کشور حضور داشتند.

در این مراسم محمود گلابچی، چهره ماندگار در معماری ایران و مهندسی راه و ساختمان ایران گفت: ثبت جهانی کاروانسرا‌های ایران نشان از فرهنگ پرشکوه و تمدن پرافتخار سرزمین ماست ۵۴ کاروانسرای ایران به ثبت میراث جهانی رسید و این بخشی است از تأیید جهان متمدن بر تاریخ پرشکوه سرزمین ما و نشانی است از عظمت مردم و کشور ما.

وی گفت: در دهکده جهانی، منزلت کشور‌ها و جایگاه و موقعیت آن‌ها در کنوانسیون‌های بین‌المللی به میزان نقش آن کشور در ساختن تمدن بشری تعریف می‌شود.

گلابچی خاطر نشان کرد: ما باید با حفظ، صیانت و حفاظت از این آثار و شناساندن آن‌ها به جهان امروز و حتی به مردم سرزمین خودمان، نشان بدهیم که چگونه ایران بزرگ در ساختن تمدن بشر نقش داشته است و این بخشی از وظیفه ملی و هویت ماست که تاریخ این سرزمین و افتخارات آن و نقش آن در ساختن تمدن بشر را به جهانیان ثابت کنیم تا بدانند ایران چگونه یکی از پنج تمدن بزرگ تاریخ بشر بوده است و ما در ایران دانشمندان بسیاری داشتیم. آثار معماری ما که در آن هم هندسه، هم خلاقیت، هم ریاضیات، هم هنر و تکنیک و شناخت مصالح و نوآوری تأثیر داشته است، نشان می‌دهد که چگونه کشور هوشمندی در تاریخ تمدن بشری بوده ایم.

این پژوهشگر برجسته کشور در ادامه به اهمیت حفظ میراث فرهنگی اشاره کرد و گفت: پرداختن به میراث فرهنگی که در واقع ثروت فرهنگی ما هست یکی از وظایف مهم ملی ماست، برای شناخت امروز و ساختن آینده این سرزمین و حفظ هویت مردم ما و در جامعه جهانی.

علی دارابی معاون میراث فرهنگی هم با اشاره به ثبت جهانی کاروانسرا‌ها اظهارداشت: ایرانیان به دلیل قرارگیری شهر‌ها و مراکز جمعیتی در مسیر تجاری، زیارتی، بازرگانی از دیرباز بوده اند. طراحی و ساخت مکانی برای جان پناه آسایش، امنیت، داد و ستد و نیز اطلاع رسانی، بنیاد کاروانسرا‌ها را در فکر و اندیشه نیاکان ما بوجود آورد. برخی از صاحب نظران، چون آرتور پوپ، ایران شناس معروف بر این باورند که بنیاد کاروانسرا‌ها در ایران پیروزی بزرگی برای معماری ایران بوده است.

وی ادامه داد: «ژان شاردن» جهانگرد معروف فرانسوی می‌گوید هیچ چیز نمی‌تواند با کاروانسرا‌های ایران که توسط شاهان صفوی برای آسایش کاروانیان و جهانگردان ساخته شده است قابل مقایسه باشد.

سپس سید محمد بهشتی ریاست سابق سازمان میراث فرهنگی گفت: راه در ایران دارای اهمیت بسیاری است و یک اندام زنده است. الگوی سفر به گونه‌ای است که نمی‌توان بدون در نظر گرفتن ایستگاه‌ها مسیر را طی کرد. کاروانسرا‌ها به مثابه مفصل‌هایی در مسیر عمل می‌کنند و مسیرها، بردار‌های حرکتی راه و بخش‌های مختلف زیستی را به یکدیگر متصل و ظرفیت جدیدی را ایجاد می‌کنند.

در ادامه سخنرانی‌ها، رسول وطن‌دوست، ریاست گروه حفاظت ایکوم ایران گفت: در اجلاس ریاض بسیار موفق بودیم، یعنی هم دو پرونده‌ای که قبلاً تهیه شده بود در شرایطی بود که می‌شد از آن‌ها دفاع کرد و هم هیئتی که در ریاض بودند بسیار موفق عمل کردند. من شخصاً اعتقادم این است که آنچه که در منظر فرهنگی ماسوله اتفاق افتاد موفق‌تر از کاروانسرا‌های ایران بود و زحمتی که بابت منظر فرهنگی ماسوله کشیده شد هم در گفتگو‌هایی که ما در پاریس داشتیم و هم در ریاض، زحمت و وقت و انرژی بیشتری برد و نتیجه‌اش هم خیلی خوب بود؛ درست است که در این روز‌ها صحبت راجع به ثبت کاروانسرا‌ها زیاد است که البته بسیار هم خوب و درست است، اما آنچه که در مورد ماسوله اتفاق افتاد شگفت‌انگیز بود.

سخنران دیگر مراسم، معاونت پیشین وزارت میراث فرهنگی در دولت دوازدهم، محمدحسن طالبیان بود که به جایگاه ایران در زمینه ثبت جهانی اشاره کرد و گفت: ایران در زمینه ثبت جهانی هم در حوزه نظری و هم در بخش‌های دیگرش در تمام دوره‌ها و الان پیشگام است. بحث ثبت جهانی پیشران توسعه یک کشور است.

پیروز حناچی شهردار پیشین تهران که خود استاد دانشگاه در زمینه مرمت آثار تاریخی است به نقش ثبت جهانی در حفاظت از آثار تاریخی تاکید کرد و گفت: آثاری که ثبت جهانی شدند بهتر از آثاری که چنین شرایطی نداشتند نگه‌داری شدند؛ هم به دلیل حساسیت‌های بین‌المللی و هم به دلیل حساسیت‌های محلی.

در بخش دوم این مراسم، پنل گفتگویی میان اساتید برجسته دانشگاه و مسئولان میراث فرهنگی تشکیل شد. در این بخش محمد سعید ایزدی گفت: ما باید بعد از ثبت این میراث جهانی تداوم حیات این عناصر ارزشمند را فراهم کنیم.

علیرضا قهاری، ریاست انجمن مفاخر معماری ایران هم گفت: کاروانسرا‌ها بدون اعمال اقتصادی جایگاهی ندارند، دنیا از ابتدا با اقتصاد در گردش بوده، راه ابریشم، ایران در مرکز این راه و کاروانسرا‌ها عناصر کاربردی آن‌ها هستند. آیا کاروانسرا‌ها نباید برای ما تلنگری باشد تا ما را برگردانند به چرخه اقتصاد جهانی و بگذاریم جهان از مسیر ما گذر کند تا بتوانیم در تمدن جهانی نقش داشته باشیم؟

در پایان این مراسم از مسئولان گذشته و حال میراث فرهنگی کشور که در ثبت کاروانسرا‌های ایران در میراث جهانی یونسکو نقش داشتند، تقدیر و تشکر به عمل آمد.