تولید نانوحامل دارویی به کاهش عوارض جانبی درمان سرطان کمک می‌کند

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، بنیاد ملی علم ایران با هدف کمک به رفع مشکلات حوزه درمان و پزشکی، از پژوهش‌ها و تحقیقاتی که در این زمینه انجام می‌شود، حمایت می‌کند.

«طراحی و سنتز همزمان نانوسامانه کربنی بر پایه کربن کوانتوم دات و نانوذرات مغناطیسی همراه با اصلاح ساختار سطح به منظور اثرگذاری بر رده سلول سرطانی» یکی از همین طرح‌ها است که نفیسه فرهادیان دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد به انجام رسانده و بنیاد ملی علم ایران هم از این طرح حمایت کرده است.

فرهادیان با مدرک دکتری تخصصی مهندسی شیمی - نانو مواد (نانو‌فناوری) از دانشگاه تهران درباره علت انجام این طرح توضیح داد: بدون شک سرطان یکی از پر چالش‌ترین بیماری‌هایی است که هرساله قربانیان زیادی را در سراسر جهان می‌گیرد. متداول‌ترین و مؤثرترین روش درمان آن هم شیمی‌درمانی است.

وی درباره شیمی‌درمانی گفت: در این روش سلول‌های سرطانی با استفاده از دارو‌های شیمیایی از بین می‌روند. اما عدم انتخابی‌بودن دارو‌ها در مقابل سلول‌های سرطانی و اثرات جانبی آن روی سلول‌های سالم و سایر بافت‌های بدن، محققان را به سمت روش‌های درمانی جدید سوق داده است.

این محقق و پژوهشگر تصریح کرد: یکی از این روش‌های جدید استفاده از نانو‌ذرات به عنوان حامل دارو در یک سیستم دارورسانی است که کارایی درمانی دارو را افزایش می‌دهد. از جمله این نانو‌ذرات جدید می‌توان به مواد کوانتومی بر پایه کربن یا همان کربن کوانتوم دات اشاره کرد که در سیستم دارورسانی برای درمان سرطان به کار گرفته شده است.،جدید می‌توان به مواد کوانتومی بر پایه کربن یا همان کربن کوانتوم دات اشاره کرد که در سیستم دارورسانی برای درمان سرطان به کار گرفته شده است.

وی اضافه کرد: در سال‌های اخیر، کاربرد مواد کوانتومی با خاصیت فوتولومینسانس در تصویربرداری و شیمی‌درمانی از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش‌های زیادی درباره این موضوع و در همین راستا در کشور‌های پیشرفته دنیا در حال انجام است که در نتیجه آن هم موفقیت‌هایی حاصل شده است؛ لذا بومی‌سازی دانش فنی در این زمینه امری ضروری و مهم است.

فرهادیان ادامه داد: تهیه نانوذراتی بر پایه کوانتوم دات به گونه‌ای که برخوردار از هر دو خاصیت فوتولومینسانس و فوتوترمال باشند؛ نیز از اهمیتی ویژه برخوردار است. مطالعات در زمینه طراحی و سنتز یک نانوحامل بر پایه کربن کوانتوم دات که دارای خاصیت فوتوترمال باشد بسیار محدود است. در حالی که فوتوترمال‌تراپی منجر به حساس‌شدن بیش‌تر سلول‌های سرطانی به پرتو و همچنین دارو‌های شیمی‌درمانی می‌شود. به همین دلیل تلفیق این روش درمانی در کنار طراحی نانوحامل‌های دارویی یکی از موضوعات بدیع و تازه در حوزه دارورسانی هدفمند است.

وی در ادامه بیان کرد: طراحی و سنتز یک سامانه نانوساختارکربنی با خاصیت فوتولومینسانس بالا و فوتوترمال می‌تواند به شکل قابل ملاحظه‌ای عوارض دارو‌های ضدسرطانی را کاهش و اثربخشی دارو را افزایش دهد که همین امر یکی از مهم‌ترین اهداف این طرح نیز بود.

این محقق و پژوهشگر در ادامه گفت: با کمک این پژوهش می‌توان به بومی‌سازی دانش مربوط به تولید کربن کوانتوم دات‌ها و عوامل مؤثر در افزایش بازده کوانتومی و فوتوترمال آنان پرداخت. در نهایت این پژوهش به تولید نانوحاملی حاوی داروی ضدسرطان دوکسوروبیسین منجر شد که برای نابودی تومور سرطانی همزمان از دو مکانیسم دارورسانی هدفمند و فوتوترمال‌تراپی بهره می‌برد. این نانوحامل می‌تواند برای سایر دارو‌های شیمی‌درمانی نیز کاربرد داشته باشد. علاوه بر این، از دانش فنی بدست آمده در این تحقیق می‌توان برای تولید محصولات با بازده کوانتومی بالا جهت کاربرد در تصویربرداری نیز استفاده کرد.

فرهادیان در پایان خاطر نشان کرد: سقف هزینه در نظرگرفته شده برای این طرح کم بود و من برای ادامه تحقیقات تا سه برابر بودجه مشخص شده هزینه کردم. علاوه بر این، تست‌های حیوانی نیز گرانقیمت بود. همه‌گیری کرونا هم روند انجام تحقیقات را کند کرد و ما به جز کرونا با مشکلاتی نظیر تأمین مواد اولیه و تأمین تجهیزات آزمایشگاهی هم دست و پنجه نرم می‌کردیم. با توجه به اینکه این تحقیق درباره سرطان بود، مواد اولیه آن فقط توسط یک برند خاص تولید می‌شد و نیاز به امکانات خاص داشت. با این وجود ما برای آزمایشگاه، دستگاه لیزر مورد نیاز این تحقیق را خریداری کردیم، اما نیاز ما به تجهیزات پیشرفته نظیر میکروسکوپ پیشرفته نوری همچنان وجود داشت. در آخر هم با همه این چالش‌ها توانستیم، طرح را به پایان برسانیم.