سرمایه‌گذاری سبز در نظام گردشگری؛ چالش‌ها و فرصت‌ها

به گزارش خبرنگار مهر، گردشگری سبز مفهومی محبوب در میان گردشگران، سرمایه‌گذاران و سایر ذی‌نفعان بخش گردشگری در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته است و با توجه به رواج گردشگری در سطح دنیا، به سرعت در حال گسترش است.

گردشگری سبز «خدمات گردشگری پایدار»، «سازگار با محیط زیست» و «مسئولیت اجتماعی» را ارائه می‌دهد. در دنیای امروز، سرمایه‌گذاری‌های سازگار با محیط‌زیست موضوع مهم و مورد بحث گردشگران و سرمایه‌گذاران است و با انتخاب روز جهانی گردشگری ۲۷ سپتامبر (۵ مهرماه) در کانون توجه قرار گرفته است.

متناسب با آن در ایران نیز شعار ملی برای گرامیداشت این ایام، «سفر به فردای ایران با گردشگری و سرمایه‌گذاری سبز» انتخاب شده است؛ بر این اساس سه محور سرمایه گذاری بر افراد، زمین و رفاه (PPP) اهمیت دارد.

ارشک مسائلی عضو هیئت علمی گروه پژوهشی گردشگری پژوهشگاه میراث‌فرهنگی در یادداشتی که آن را در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده به این موضوع در حوزه سرمایه گذاری سبز در نظام گردشگری پرداخته و نوشته: به طور کلی سرمایه گذاری، زمانی «سبز» خواهد بود که کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌های هوایی را به دنبال داشته باشد.

در واقع نگاه سرمایه‌گذاری سبز، «میان نسلی» و «آینده‌نگر» است؛ بنابراین کاهش هزینه‌های آلایندگی را دنبال می‌کند. صندوق بین المللی پول (IMF) به این مقوله از دو زاویه عرضه و تقاضا می‌پردازد.

در بخش عرضه تأمین انرژی با آلایندگی پایین و افزایش بهره‌وری در مصرف انرژی و به تبع آن کاهش کربن تولیدشده می‌پردازد.

در بخش تقاضا نیز با فرهنگ‌سازی، سرمایه‌گذاری سبز را به منظور توسعه پایدار، کاهش اثرات منفی بر محیط زیست و افزایش رفاه اجتماعی و اقتصادی با نگاه مسئولانه حمایت‌گرا می‌بیند.

مسائلی همچنین چالش‌ها و فرصت‌های گردشگری سبز را این چنین توضیح داده است: صنعت گردشگری با انبوهی از چالش‌ها و فرصت‌های مرتبط با گردشگری پایدار مواجه است که این مشکل باید از طریق سبز شدن این صنعت حل شود.

از جمله این چالش‌ها انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای (GHG Emissions)؛ مصرف آب (Water Consumption)؛ مدیریت زباله (waste Management)؛ از دست دادن تنوع زیستی (Biological Biodiversity) و مدیریت مؤثر میراث فرهنگی (Cultural Heritage) است.

فرصت‌های آن هم عبارتند از اندازه و رشد بخش گردشگری (growth of the sector) تغییر الگوهای مصرف کننده (changing consumer patterns) و پتانسیل پرداختن به توسعه محلی و کاهش فقر (local development and poverty reduction).

همان طور که ملاحظه می‌شود؛ گازهای گلخانه‌ای، مصرف غیرکارای آب، مدیریت پسماند و زباله از عوامل اصلی است که گردشگری انبوه در دنیا ایجاد کرده است. نتیجه این گردشگری انبوه می‌تواند به از دست دادن منابع (جاذبه‌ها) در میراث فرهنگی و طبیعی منجر شود که از ابتدایی‌ترین خروجی آن گسترش ورود انسان‌ها (گردشگران) به بافت زندگی سایر جانداران است که می‌تواند به از دست رفتن تنوع زیستی منجر شود؛ اضافه بر ظرفیت ورود گردشگران به میراث فرهنگی و تاریخی ملت‌ها نیز می‌تواند به تخریب میراث فرهنگی این کشورها منجر شود.

از طرف دیگر با برقراری و مدیریت ۵ مورد فوق، می‌توان ظرفیت پذیرایی گردشگری را گسترش داد که خروجی آن علاوه بر توسعه گردشگری در کشورها، ایجاد اشتغال و توسعه برای جامعه محلی است؛ در کنار آن، تغییرات ۵ گانه فوق می‌تواند الگوی مصرفی و فرهنگی گردشگران را تغییر دهد به نحوی که با توسعه پایدار هم راستا باشد.

در این یادداشت راهکارهای سرمایه گذاری سبز در گردشگری نیز ذکر شده است. در بخش تقاضا؛ باید ایجاد فرهنگ مسئولیت اجتماعی بین گردشگران و مردم محلی مورد توجه واقع شود در بخش عرضه هم سرمایه گذاری با ایجاد تأسیسات گردشگری از جمله هتل‌ها، مراکز تفریحی و سرگرمی و مناطق گردشگری با استفاده از تکنولوژی آلاینده پایین نظیر برق آبی، برق بادی، برق خورشیدی، برق از گرمایش زمین گرمایی و … و مدیریت کارای منابع آبی.

حمل و نقل با استفاده از حمل و نقل عمومی برقی، مترو، خودروهای برقی و هیبریدی و.... و ایجاد مسیرهای دوچرخه سواری و پیاده روی در مناطق گردشگر پذیر و مرکزی شهرها می‌بایست مورد توجه باشد.