دریاچه بنفش رنگ در گِلفشان گمیشان / جاذبه‌های ناتمام گلستان چشم انتظار گردشگر

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، خوان گسترده نعمات خدادادی برای اهالی گلستان منحصر به درختان سرخدار و جنگل‌های هیرکانی دامنه‌های جنوبی و ماهیان خاویاری دریای خزر و جزیره آشوراده محدود نمی‌شود بلکه دریای لایزال برکات الهی در اعماق چند هزار متری این استان هم مشهود است.  

وجود ذخایر لایتناهی ید در آبخوان‌های عمیق گلستان یکی از این گنجینه هاست که توسط چند شرکت در حال استحصال و بهره برداری است؛ اما رهاورد وجود ید در اعماق گلستان منحصر به کارخانجات ید نمی‌شود، بلکه وجود این کانی ارزشمند در آبخوان‌های زیرزمینی گلستان، ثمرات مثبتی در حوزه گردشگری گلستان هم به ارمغان داشته است.

برای نخستین بار حوالی سال ۹۷ بود که خروج ید در پهنه آبی گل فشان نفتلیجه گمیشان خبرساز شد، دریاچه این عارضه طبیعی (گلفشان) به رنگ بنفش درآمد و هزاران نفر از اقصی نقاط کشور و حتی برخی کشور‌های خارجی عازم این منطقه در شمال گمیشان شدند.  

این رخداد نادر طبیعی سبب شد تا سیل مشتاقان و علاقه‌مندان به ژئوتوریسم عازم گمیشان شوند. این پدیده پرطرفدار حدود سه سال ادامه داشت و تلاش‌های بسیاری برای بهره‌گیری از این ظرفیت مهم در جذب گردشگر شد.  

ساماندهی گِلفشان‌های گلستان از جمله گل فشان نفتلیجه به عنوان جاذبه‌های زمین گردشگری یکی از برنامه‌های جدی و محوری ستاد اقتصاد مقاومتی گلستان قرار گرفت و مدیران گلستانی تلاش کردند این پروژه را به پیشرفت مطلوبی برسانند و با آگاه سازی و آشنایی بیشتر مردم با پدیده‌های زمین گردشگری، این صنعت را توسعه دهند. اما هیچ کدام از این تلاش‌ها به سرانجام نرسید و سرمایه گذاری روی این گل فشان ابتر ماند.  

از سال ۱۴۰۰ آرام آرام رنگ دریاچه نفتلیجه از رنگ بنفش  خارج شدو طرح‌های نصفه و نیمه به پستو خانه و بایگانی ادارات رفت. بعد از حدود ۲ سال و در آستانه پاییز  امسال، بار دیگر رنگ دریاچه نفتلیجه  گمیشان بنفش  شد و یقینا در ماه‌ها و هفته‌های آینده سیل مشتاقان به این چشم انداز بدیع و منحصربفرد راهی شمال گمیش تپه خواهند شد.    

عبدالخالق توماج یکی از کارشناسان و لیدر‌های گردشگری در گفتگو با خبرنگار دانشجو گفت: مقوله زمین گردشگری یا ژئوتوریسم نوعی طبیعت گردی بر پایه دانش زمین شناسی است که گردشگران علاوه بر حظ بصری و تماشای مناظر و چشم اندازی‌های بدیع، امکان شناخت و مطالعه رخداد‌های طبیعی و چگونگی پیدایش و ساختار آن‌ها را دارند.

وی ادامه داد: استان گلستان دارای سه گِلفشان (محل خروج گِل همراه با گاز از زمین) با نام‌های قارنیارق در شرق گمیشان، نفتلیجه در شمال شرق گمیشان و اینچه در شمال آق قلا است.  

توماج گفت: گلفشان‌های گلستان پدیده‌های زنده و کمیاب زمین‌شناسی هستند که تنها نمونه مشابه داخلی آن در سواحل دریای عمان و چابهار گزارش و مشاهده شده است و با برنامه ریزی مدون و بهره مندی از خواص درمانی گلفشان‌ها می‌توان گردشگران را به سمت این جاذبه ناشناخته و منحصر بفرد استان گلستان فراخواند.  

این کارشناس گردشگری ادامه داد: با وجود آنکه در سنوات گذشته کارشناسان به ارزش‌های تفریحی و تفرجی و درمانی گِلفشان‌های گلستان اشاره کرده اند؛ اما نبود سرمایه‌گذاری در حوزه ژئوتوریسم سبب شد تا امکان بهره کافی از این فرصت کم نظیر تحقق نیابد.  

وی افزود: هم اینک بهره برداری از گلفشان‌های استان گلستان محدود به ساکنان بومی می‌شود و آن‌ها سال‌ها است از این عارضه طبیعی برای درمان بیماری‌هایی مانند درد‌های مفاصل و ستون فقرات و سفتی مفاصل، بیماری‌های عصبی، مراحل اولیه تنگی عروق و انقباضات عضلانی استفاده می‌کنند.  

فرماندار شهرستان گمیشان هم در گفتگو با خبرنگار دانشجو گفت: گِلفشان نفتلیجه و تشکیل حوضچه آب به رنگ بنفش در ۱۵ کیلومتری شهر مرزی و ترکمن نشین گُمیش تپه مرکز شهرستان گمیشان  قرار دارد.  

امید سقلی ادامه داد: این رویداد طبیعی امکانی جدید و بدیع در گردشگری ایران است که می‌تواند به واسطه خاصیت درمانی، علاوه بر رونق گردشگری طبیعی پای علاقمندان به توریسم درمانی را هم به منطقه باز کند.  

وی افزود: این روز‌ها افرادی که به گلفشان نفتلیجه سر می‌زنند شاهد تغییر رنگ آب حوضچه پیرامونی آن به رنگ بنفش می‌شوند؛ موضوعی که فرایند اثبات وجود ید در اعماق دشت‌های گلستان را از آزمایشگاه‌های زمین شناسی و کانی شناسی خارج کرده و به دامن طبیعت کشانده است.

فرماندار گمیشان اظهار کرد: گِلفشان نفتلیجه با فرمولوژی یک مخروط پهن حدود پنج متر ارتفاع و ۵۰۰ متر قطر خارجی دارد که در بالای آن دریاچه کوچکی شکل یافته و همچون آتشفشان‌های کوچک از دهانه آن‌ها آب شور به همراه گِل رُس و گاز با فشار و غلظت زیاد خارج می‌شود.  

سقلی اظهار داشت: اگر بخش خصوصی علاقمند به سرمایه گذاری در این بخش‌ها باشد به طور کامل از آن‌ها حمایت می‌کنیم، اما تاکنون پیشنهادی برای فعالیت در این بخش توسط آن‌ها ارائه نشده است.  

اکرم فندرسکی یکی از فارغ اتحصیلان شیمی به خبرنگار دانشجو گفت: یُد در آب دریا و شورابه‌های استحصالی از اعماق زمین با ترکیبات سدیم و پتاسیم وجود دارد و در آب‌های شور خروجی از چاه‌های نفت و نمک نیز مشاهده می‌شود.  

وی ادامه داد: این کانی در سال ۱۸۱۱ از نوعی سنگ رسوبی کشف شد و به حالت جامد و بلور‌های خاکستری و بنفش مایل به سیاه بوده که کمی جلا و درخشندگی فلزی دارد.  

این کارشناس شیمی به تغییر رنگ گلفشان نفتلیجه گمیشان اشاره کرد و گفت: با توجه با سابقه وجود ترکیبات مواد محلول در آب خروجی این اثر طبیعی و رنگ و شکل ظاهری آن، بطور قطع آب خروجی دارای ید است که در معرض هوا و در فعل و انفعالات شیمیایی با آب به رنگ بنفش درآمده است.  

فندرسکی افزود: وجود شورابه‌های یُددار در گلستان انجام طرح‌های اکتشافی و توسعه‌ای در حوزه این صنعت را ضروری و به تحقق توسعه همه جانبه استان کمک خواهد کرد.  

گفتنی است؛ وجود یُد در دشت‌های شمالی گلستان از سال‌ها قبل به اثبات رسید و استخراج و صادرات ۴۰۰ تنی آن ایران را به یکی از معدود تولیدکنندگان این کانی در جهان تبدیل کرده، اما این روز‌ها رنگ بنفش حوضچه آبی گِلفشان نفتلیجه در حوالی گمیشان رویدادی طبیعی و منحصر بفرد دیگری از جلوه ید را پدیدار کرده است.  

دیگر نیازی به مطالعات زمین شناختی پرهزینه و زمان بَر اثبات غنای کانی ارزشمند یُد دراعماق دشت‌های شمال و شمال غربی گلستان نیست چرا که طبیعت آستین بالا زد و به همراه گاز‌های خروجی از اعماق زمین این ماده معدنی را به حوضچه پیرامون گِلفشان نفتلیجه گُمیشان رساند.  

در جهان تعداد معدودی از کشور‌ها و از جمله ترکمنستان، آذربایجان، آمریکا، چین، روسیه، شیلی، ژاپن و ایران (معدن گلستان) تولیدکننده یُد هستند.  

حداقل ۲۴ نوع ماده یُددار در جهان وجود دارد و این ماده معدنی در صنایع داروسازی (تیروئید)، صنایع پتروشیمی (به عنوان کاتالیزور)، ساخت دارو‌های ضدعفونی کننده دامی و مواد شیمیایی (کلیه ترکیبات یددار) مصرف می‌شود.  

این ماده معدنی در ساخت اسید استیک، کائوچو، رنگدانه، مواد آلی، تولید فلزات با خلوص بالا، مکمل غذایی، لاستیک اتومبیل، صنایع هوافضا و الکترونیک نیز به کار می‌رود.