از مرد در سایه جبهه مقاومت چه می‌دانید؟

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، «سربلند میدان» عنوان کتابی است که به سرگذشت و زندگی سردار شهید سید محمد حجازی پرداخته است. این کتاب حاصل ۸۰ ساعت گفتگوی سعید علامیان به عنوان نویسنده با چهل‌ویک نفر از همرزمان، همکاران، آشنایان و اعضای خانواده سردار شهید محمد حجازی است. بیست‌ویک نفر دیگر هم راویانی هستند که روایت آن‌ها را از منابع مکتوب استخراج کرده است.

کتاب «سربلند میدان» متشکل از ۱۹ فصل است که از تولد تا شهادت سردار حجازی را روایت کرده­ است. سید محمد حجازی از ۱۷ سالگی به نهضت امام خمینی (ره) پیوست، ۱۹ سال بیشتر نداشت که به دست ساواک دستگیر شد و به زندان رفت. تهیه و پخش اعلامیه، ملاقات با علمای مبارزی که تبعید شده بودند، حضور در فلسطین و ورود اسلحه به کشور برای مبارزین انقلابی از اقدامات شجاعانه او بود که با همراهی برادر بزرگترش در اوج خفقان شاهنشاهی و در زمانی که شاید کمتر کسی به دنبال مبارزه با طاغوت بود، انجام می‌داد.

سردار حجازی؛ دوران دانشجویی و جنگ تحمیلی

سردار حجازی در سال ۱۳۵۴ در رشته مکانیک دانشگاه اصفهان قبول شد ولی یک سال از دوران دانشجویی‌اش بیشتر نگذشته بود که دستگیر شد و بعد از چهار ماه حبس و شکنجه آزاد و پس از آزادی به قم رفت و شروع به خواندن درس طلبگی در مدرسه حقانی شد. به صلاح‌دید شهید بهشتی علاوه بر درس طلبگی دوباره کنکور داد و در سال ۱۳۵۷ در دانشگاه اصفهان در رشته اقتصاد قبول شد؛ اما با پیروزی انقلاب هر دو را رها کرد و به پاسداری از انقلاب ابتدا در کمیته شهری و سپس در سپاه پاسداران پرداخت. سردار حجازی اردیبهشت سال ۱۳۵۸ در بین بنیان‌گذاران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اصفهان بود. او اولین عضو رسمی سپاه پاسداران در اصفهان با شماره عضوت یک بود!

با شروع جنگ تحمیلی، در روز دوم جنگ، شهید حجازی به همراه گروه ۲۰ نفره‌ای که دوره‌های آموزش چریکی را دیده بودند به جنوب رهسپار شدند. در همان روزهای ابتدایی با شهید باقری آشنا شد و برای انجام عملیات، به شناسایی مناطق جنگی در حاشیه کرخه کور رفتند. بعدازآن شهید حجازی در گلف به‌عنوان مسئول اعزام نیرو خدمت می‌کرد.

شهید حجازی در روزهای پایانی سال ۱۳۵۹ به اصفهان بازگشت و ابتدا به‌عنوان عضو شورای فرماندهی و مسئول تبلیغات سپاه اصفهان فعالیت می‌کرد و سپس با تشکیل سپاه منطقه ۲ کشوری که شامل استان‌های اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد بود، چند ماهی به‌عنوان مسئول امور پاسداران، سپاه منطقه ۲ کشوری را سروسامان داد.

سردار حجازی بعد از عملیات رمضان در اوایل سال ۱۳۶۲ به‌عنوان جانشین فرماندهی سپاه منطقه ۴ (شامل استان‌های خراسان بزرگ، سمنان، مازندران، گرگان و گیلان) به مشهد رفت. آن زمان نیروهای نظامی شوروی در افغانستان حضور داشتند و درایت شهید حجازی کمک بزرگی در کنترل حدود ۴۰۰ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان داشت.

در اواخر سال ۱۳۶۴ شهید حجازی از خراسان به جنوب کشور رفت و به‌عنوان جانشین فرمانده قرارگاه قدس خدمت‌رسانی کرد. فرماندهان در حال طرح‌ریزی برای عملیات کربلای ۴ بودند و شاید تا آن زمان کسی وجهه عملیاتی وی را نمی‌شناخت و اکثر افراد او را به‌عنوان یک فرد ستادی می‌شناختند اما رفتار و منش و او عاملی شد تا در میان فرماندهان لشکرها و تیپ‌ها محبوبیت پیدا کرد. وی با حضور در شناسایی‌ها و یا بازدیدهایی که از خط‌ها داشت خود را به‌عنوان یک نخبه نظامی به هم‌رزمانش شناساند.

بعد از انتقال قرارگاه قدس از جنوب به غرب، سردار حجازی نیز به همراه سردار عزیز جعفری، فرماندهی سپاه منطقه ۳ کشور و فرماندهی قرارگاه قدس را داشتند. درواقع طی تقسیم‌کاری که انجام شده بود عزیز جعفری بیشتر امور میدان عملیاتی را بر عهده داشت و حجازی در زمان عملیات، به‌عنوان جانشین در کنار ایشان بود. ضمن این‌که در امور سپاه‌ها و بسیج سه استان همدان، ایلام و لرستان، آماده شدن لشکرها، سازمان‌دهی، آموزش و نیروگیری و اعزام نقش اصلی با سردار حجازی بود.

سردار حجازی و تشکیل بسیج

سید محمد حجازی پس از جنگ و دفاع مقدس، و تا روز شهادتش نیز مسئولیت­‌های به سرانجام رسانده است. از جمله ۱۰ سال فرماندهی او بر بسیج که همه به‌عنوان عصر طلایی بسیج از آن یاد کرده‌اند.

بعد از پایان یافتن جنگ، ۲۹ آبان ۱۳۶۸، با همه هجمه‌هایی که به بسیج بود، با هوشمندی و درایتی که مقام معظم رهبری داشتند، ایشان در اولین بازدید از ستاد کل سپاه پس از عهده‌دار شدن رهبری انقلاب اسلامی در بیاناتشان رهنمودهای در مورد بسیج فرمودند که می‌توان آن را نقطه آغاز تشکیل نیروی مقاومت بسیج دانست. با طراحی نیروی مقاومت بسیج، سردار حجازی به‌عنوان رئیس ستاد کل کار خود را آغاز کرد؛ اما این بار نه در برابر تهدیدات نظامی که در برابر جنگی سخت‌تر با عنوان جنگ نرم. به‌واسطه نقش برنامه‌ریزی و توان نظارت و پیگیری‌های شهید حجازی، توسعه سازمان بسیج و تصویب قانون دو درصد سود کل کارخانجات کشور صرف بسیج در مجلس از اقدامات مهمی بود که در این ایام عملیاتی شد. همچنین هدایت برنامه‌ریزی آموزش آمادگی دفاعی در مدارس، اردوها و غیره با محوریت شهید حجازی بود.

سال ۱۳۷۴ به‌عنوان رئیس اداره نیروی انسانی سپاه مشغول به کار شد و در سال ۱۳۷۶، با روی کار آمدن سردار یحیی (رحیم) صفوی به‌عنوان فرماندهی کل سپاه، سردار حجازی به‌عنوان فرمانده نیروی مقاومت بسیج بازگشت. با حضور سردار حجازی، نیروی مقاومت بسیج به ۱۰ میلیون بسیجی رسید که به گفته سردار صفوی بهترین و قدرتمندترین بسیج در دوره ایشان بود که قبل و بعد از ایشان تکرار نشد.

سردار حجازی نفر وسط تصویر