انتشار نتایج پژوهش محققان دانشگاه تهران درباره تأثیر شوری آب بر سمی شدن موجودات دریایی

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، به نقل از دانشگاه تهران، محققان حوزه شیلات در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، تأثیر شوری آب بر سمی شدن آبزیان را مورد سنجش و آزمایش قرار دادند.

آرش جوانشیر خویی، دانشیار دانشگاه تهران در توضیح اهمیت این پژوهش گفت: «نانوذرات نقره (AgNPs) به روش‌های مختلفی به منابع آب نفوذ می‌کنند. اگرچه برخی از مطالعات، سَمیت آن‌ها را به صورت تجربی گزارش کرده‌اند، اما اطلاعات کمی در مورد اثرات متقابل نانوذرات و عوامل محیطی بر موجودات دریایی وجود دارد. در این پژوهش، تعاملات تغییرات شوری و قرار گرفتن در معرض نانوذرات نقره در صدف سنگی (Saccostrea cucullata) در دریای عمان بررسی شده است. صدف سنگی یا صخره‌ای تنها عضو خانواده اوستره‌ایده (Ostreidae) در خلیج فارس و دریای عمان است. این موجود دو کفه‌ای که در منطقه جزر و مدی و سواحل به صورت چسبیده به اجسام زندگی می‌کند، از آن جهت دارای اهمیت است که آب زیادی را از طریق فیلتراسیون پالایش می‌کند و بدین ترتیب در پاکسازی و تصفیه آب دریا از مواد آلاینده نقش مؤثر دارند.»

عضو هیأت علمی دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران درباره فرآیند این پژوهش، گفت: «آزمایش اثرات مواجهه صدف‌ها با غلظت‌های مرتبط با محیط‌زیست نانوذرات نقره (غلظت کم: ۱۰ میکروگرم در لیتر، غلظت متوسط: ۲۰ میکروگرم در لیتر، غلظت بالا: ۳۰ میکروگرم در لیتر) در شوری‌های مختلف (شوری کم: ۱۲ گرم در لیتر، شوری متوسط: ۲۴ گرم در لیتر، غلظت بالا: ۳۶ گرم در لیتر) به مدت ۳۰ روز انجام شد و سپس اجزای ایمنی در همولنف [غلظت کل هموسیت (THC)، فاگوسیتوز]، فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدانی [سوپراکسید دیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT)، گلوتاتیون پراکسیداز (GPx)، گلوتاتیون S-ترانسفراز (GST)]در غده گوارشی، شاخص استرس اکسیداتیو MDA (مالون دی آلدئید) و بیان ژن‌های مرتبط با ایمنی (pro-Cathepsin L، پروتئین Rho، فیکولین، LPS/* پروتئین ۱، ۳- گلوکان، پروتئین DOCK ۱۸۰، لیزوزیم، Defensin) در هموسیت اندازه‌گیری شد.»

این پژوهشگر حوزه شیلات و آلودگی‌های دریایی، درباره یافته‌های این مطالعه گفت: «بر اساس نتایج آزمایش‌ها، قرار گرفتن صدف در معرض ۲۰ تا ۳۰ میکروگرم در لیتر نانوذرات نقره در شوری ۲۴ و ۳۶ گرم در لیتر به طور قابل توجهی باعث افزایش تعداد هموسیت‌ها، فاگوسیتوز، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و همچنین بیان ژن مرتبط با ایمنی، در مقایسه با تیمار ۱۰ میکروگرم در لیتر نانوذرات نقره شده است (P < ۰.۰۵). در شوری ۱۲ گرم در لیتر، مواجهه صدف‌ها با ۳۰-۱۰ میکروگرم در لیتر نانوذرات نقره به طور قابل توجهی تعداد هموسیت‌ها، فاگوسیتوز، آنزیم‌های آنتی اکسیدانی و بیان ژن‌های مرتبط با ایمنی را کاهش داد (۰۵/۰ > P). در شوری مشابه، فعالیت GST کاهش قابل توجهی، در صدف‌هایی که در معرض ۲۰ تا ۳۰ میکروگرم در لیتر نانوذرات نقره قرار داشتند را نشان داد (۰۵/۰ > P).»

جوانشیر همچنین بیان داشت: «شاخص استرس اکسیداتیو (MDA) به طور قابل توجهی در شوری ۱۲ گرم در لیتر (برای صدف‌هایی که در معرض ۱۰-۳۰ میکروگرم در لیتر نقره نانوذرات قرار دارند) و ۲۴ تا ۳۶ گرم در لیتر (برای صدف‌هایی که در معرض ۲۰ تا ۳۰ میکروگرم در لیتر AgNPs قرار دارند) افزایش داشته است. روی هم رفته، نتایج تحقیق حاضر نشان داد که کاهش شوری آب می‌تواند باعث تشدید سمیت در صدف سنگی شود.»

یافته‌های این تحقیق به تازگی در نشریه «گزارش‌های آبزی‌پروری» از سوی الزویر منتشر شد.