تنها شرط امام برای صلح سرنگونی رژیم صدام است

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ الناز رحمت نژاد: همزمان با ۱۸ و ۱۹ مهر ۱۳۵۹ مصادف با نوزدهمین و بیستمین روز از آغاز جنگ تحمیلی با تورق روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب چهارم، هجوم سراسری که توسط مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گردآوری شده، به بررسی ناتوانی سازمان ملل و شورای امنیت و عبور دشمن از کارون پرداختیم که مشروح آن در ادامه این گزارش می‌آید؛

در نوزدهمین روز از آغاز هجوم سراسری عراق به ایران، درگیری در محورهای مختلف خرمشهر ادامه یافت. نیروهای عراقی به تلاش خود برای پیشروی در محور بستان سوسنگرد ادامه دادند و نیروهای زرهی خود را نیز در کنار کرخه مستقر کردند.

در جبهه میانی وضعیت بحرانی دهلران بالاخره منجر به ورود نیروهای عراقی به این شهر شد. دشمن همچنین نیروهای خود را در محور سرپل ذهاب تقویت کرد، لیکن جبهه خودی در این محور و در محور گیلان غرب با کمبود نیرو مواجه گردید. در جبهه شمالی، دشمن در خاک عراق، در مجاورات مرزهای کردستان ایران، مشغول جاده سازی و استقرار نیرو شده است.

هواپیماهای دشمن علاوه بر پشتیبانی از تجاوزات یگان‌های زمینی، نقاط مسکونی و تأسیسات نفتی و نظامی را بمباران کردند و در جریان این تجاوزات چند هواپیمای دشمن سرنگون شد.

سازمان ملل به عنوان مرجع رسیدگی به منازعات بین المللی به دلیل جنگ سرد قدرت‌های بزرگ، از تصمیم گیری در مور جنگی که امنیت منطقه و جهان را تهدید می‌کند، ناتوان است، اقدامات ضعیف سازمان ملل، لطمات جبران ناپذیری بر حیثیت این نهاد بین المللی وارد کرده است. با وجود حمایت‌های سیاسی اقتصادی و لجستیکی غرب نسبت به عراق، تحلیلگران و مطبوعات اروپا و آمریکا به تدریج شکست اهداف عراق را در جنگ و ابرقدرت‌های انقلاب و جمهوری اسلامی را بیان می‌کنند.

حملات و درگیری‌های زمینی

جبهه جنوبی

به گزارش سپاه آبادان: «مواضع دشمن در خرمشهر از زمین و هوا مورد حمله نیروهای خودی قرار گرفته و این ضربات مؤثر ادامه دارد. هلیکوپترهای خودی پس از کوبیدن مواضع دشمن ۹ نفر از عراقی‌ها را به اسارت گرفتند.»

وضعیت خرمشهر امروز با درگیری ادامه یافت و تحول چشمگیری رخ نداد. ستاد مشترک ارتش (رکن ۲) گزارش داد: «در تاریخ ۵۹/۷/۱۸، یک مقامن ظامی عراقی در جبهه جنگ در مورد بمباران‌های عراق که دیروز در حمله به پادگان دژ ایران، در نزدیکی خرمشهر انجام شد، اظهار داشت که نیروهای عراقی این پایگاه را که وضعیت دفاعی عظیم و پایگاه موشکی محکمی داشته، بمباران و تمامی دستگاه‌ها و وسایل ساختمان‌های موجود آن را ویران کرده اند، به طوری که نیروهای ایرانی به باغات اطراف فراری شده اند.»

در محور آبادان، ستاد مشترک ارتش اطلاع داد: «واحدی از لشکر ۹ زرهی عراق در ساعت ۱۱/۴۰ اعلام کرده است که در منطقه دارخوین به رودخانه کارون رسیده و در آنجا از نیروهای ایرانی اثری ندیده است.»

رادیو بغداد امروز خطاب به مردم اهواز گفت که شهر را تخلیه نمایند و در پی آن، در شهر این شایعه که مردم باید شهر را تخلیه کنند، پراکنده شد. امروز نیروهای دشمن در محور سوبله بستان سوسنگرد فعال بودند.

طبق گزارش‌های سپاه، ژاندارمری و ارتش حدود ۲۵ تا ۳۰ تانک عراقی با پشتیبانی آتش شدید توپخانه در کنار رودخانه کرخه، از بستان به طرف سوسنگرد در حال پیشروی بوده، به حدود ۲۰ کیلومتری سوسنگرد رسیده اند. این ستون، تانک‌های زیادی را برای پشتیبانی همراه خود دارد. توپخانه خودی به مقابله با این ستون برخاسته و آن را زیر آتش گرفته است.

جبهه میانی

واحد اطلاعات سپاه غرب کشور امروز گزارشی از وضعیت چند روز اخیر دهلران و چگونگی سقوط این شهر ارائه داده است: «هفته قبل وقتی یک لشکر عراق به پل رودخانه کرخه دست یافت و توپخانه دشمن پایگاه وحدتی دزفول را زیر آتش قرار داد، با حمله نیروهای خودی، عراقی‌ها عقب نشینی کرده، به سمت دهلران حرکت کردند، تانک‌های دشمن نیز از طریق جاده آسفالت به سوی این شهر پیشروی کردند که با مقابله تیپ خودی مواجه شده، زیر آتش کاتیوشا و توپخانه قرار گرفته، تا موسیان عقب نشینی کردند.

مردم با سلاح سبک عراقی‌ها را تا نهر عنبر عقب راندند، امّا در ادامه، نیروهای ارتش با تمام شدن مهمات سنگین از پشتیبانی مردم بازماندند، در نتیجه مردم بدون حمایت توپخانه به عراقی‌ها حمله کردند. نیروهای دشمن متوجه موضوع شده، مردم را محاصره و شروع به کشتار کردند که حدود ۳۷ نفر شهید، ۱۸ نفر اسیر و ۱۵ نفر مجروح شدند.

مردم با سلاح سبک عراقی‌ها را تا نهر عنبر عقب راندند، امّا در ادامه، نیروهای ارتش با تمام شدن مهمات سنگین از پشتیبانی مردم بازماندند، در نتیجه مردم بدون حمایت توپخانه به عراقی‌ها حمله کردند. نیروهای دشمن متوجه موضوع شده، مردم را محاصره و شروع به کشتار کردند که حدود ۳۷ نفر شهید، ۱۸ نفر اسیر و ۱۵ نفر مجروح شدند نیروهای دشمن حتی چند نفر را زیر تانک کرده و چند نفر را با شعله افکن سوزاندند. هم اکنون دهلران خالی از سکنه است و برادران پاسدار در کوه‌های اطراف مستقر شده اند و نیاز به مهمات سلاح‌های سنگین و حمایت هوایی دارند.»

با توجه به وضعیت مذکور و عدم وجود نیرو و امکانات لازم برای دفاع از دهلران، نیروهای دشمن در شامگاه روز ۱۸ مهر وارد دهلران شدند. در ادامۀ گزارش سپاه غرب کشور آمده است: «در شهرک چالاپ یک تیپ دشمن مستقر شده که به سمت دهلران حرکت می‌کند. نیروهای ژاندارمری در تمام جبهه‌های (این محور) عقب نشینی کرده اند. مهران دست عراق است. از سوی دیگر، با توجه به ضربات سختی که دشمن در تنگه بیجار و هلاله متحمل شد، صالح آباد و سرنی از وضعیت مناسب‌تری برخوردارند.»

طبق اعلام ژاندارمری کرمانشاه: «امروز پاسداران انقلاب و افراد کماندوی خودی در محل ریجاب و زرده درمنطقه پاتاق با مهاجمین درگیرند که در نتیجه تعدادی از مهاجمین کشته شده و چند پاسدار شهید و مجروح شده اند.»

محورهای گیلان غرب و سرپل ذهاب با کمبود نیرو مواجه است و مکرراً تقاضای نیرو می‌شود. به گزارش سپاه غرب: «صد تانک عراقی در منطقه دشت ذهاب و توپخانه دشمن در ۳ کیلومتری جنوب شرقی پاسگاه برعلی مستقرند. دشمن با احداث جاده در ریجاب قصد تصرف کوه شاه نشین را دارد که در صورت انجام بر منطقه مسلط خواهد شد.»

در سرپل ذهاب دیشب و امروز از عراقی‌ها ۷ ۱۰ نفر اسیر و تعداد زیادی کشته شده اند.

جبهه شمالی

بنا به اعلام سپاه غرب: «در منطقه مجاور نوسود، عراقی‌ها مشغول جاده سازی و استقرار نیروهای زرهی هستند. همچنین دشمن در مجاورت کردستان عراق دست به تراکم قوا زده است.»

در منطقه سقز بنا بر گزارش ژاندارمری سقز: «در طول شب گذشته درگیری و تیراندازی پراکنده بین مهاجمین و پرسنل مستقر در پادگان بانه وجود داشته است.» طبق اطلاع سپاه ارومیه: «ارتش عراق از مناطق حاجی عمران به پشت پادگان جلدیان و پیرانشهر شروع به جاده سازی کرده است.»

حملات و درگیری‌های هوایی

خارک: طبق گزارش‌های سپاه خوزستان و خبرگزاری پارس، حدود ساعت ۲۲ روز ۵۹/۷/۱۸، ده فروند هواپیمای دشمن به جزیره خارک حمله کردند و یکی از مخازن گازوئیل و یک لوله انتقال نفت را به آتش کشیدند. ۶ فروند آنها در منطقه خارک و مناطق اطراف آن سرنگون شدند.

سوسنگرد: امروز یک میگ عراقی در جاده سوسنگرد بستان سقوط کرد و خلبانش دستگیر گردید.

شوشتر: امروز شهر شوشتر مورد تهاجم هواپیماهای دشمن قرار گرفت. به گزارش شهربانی اهواز از بدو شروع تهاجمات دشمن، تعداد ۶۴ بمب در منطقه شوشتر روی مناطق مسکونی ریخته شده است. شهر فاقد پادگان نظامی و سلاح‌های ضدهوایی است.

سردشت: براثر بمباران امروز میگ های عراقی، ۲۰ نفر از مردم سردشت زیر آوار ماندند و برخی مغازه‌ها ویران شد.

پیرانشهر: حدود ساعت ۱۷/۳۰ امروز دو فروند هواپیمای عراقی با ۸ بمب ناپالم پادگان جلدیان (حد فاصل پیرانشهر اشنویه) را بمباران کردند که در اثر آن تعدادی از نیروها سوخته و تعدادی زخمی شدند و آسایشگاه‌ها نیز آتش گرفتند.

خلاصه اطلاعیه‌های ستاد مشترک ارتش

اطلاعیه ۱۶۴

حدود ساعت ۱۶/۳۰ امروز دو میگ عراقی سردشت را بمباران کردند. ضدانقلاب و عوامل سرسپرده با شایعه پراکنی چنین وانمود می‌کنند که هواپیماهای ایرانی، شهر را بمباران کرده اند.

اطلاعیه ۱۶۷

در ساعت ۲۲ امشب، ۱۰ میگ عراقی به تأسیسات نفتی خارک حمله کردند که ۴ فروند آنها را توپ‌های ضدهوایی و هواپیماهای خودی سرنگون کردند.

اطلاعیه ۱۶۸

در منطقه خرمشهر یک هلیکوپتر عراقی ساقط شد. ساعت ۵ بعدازظهر رزمندگان هوانیروز طی عملیاتی در مناطق مرزی اهواز و خرمشهر بیش از ۲۰۰ مزدور دشمن را به هلاکت رسانیدند و ۱۰ نفر را به اسارت گرفتند که با احتساب ۹ اسیر صبح، تعداد اسرا به ۱۹ نفر رسید. رزمندگان هوانیروز در این عملیات ۱۵ قبضه اسلحه سبک را به غنیمت گرفتند. و ۵ تانک و خودروی دشمن را منهدم کردند.

اطلاعیه ۱۷۱

علاوه بر چهار میگ عراقی که در ساعت ۲۲ امروز در خارک سرنگون گردید، دو فروند دیگر نیز در ساعت ۲۲/۱۶ و ساعت ۲۳ در جنوب غربی جزیره خارک توسط جنگنده‌های نیروی هوایی هدف قرار گرفتند و سقوط کردند.

اطلاعیه ۱۷۴

امشب یک افسر و یک تکنسین عراقی که از طریق اروند به خاک ایران نفوذ کرده بودند، دستگیر شدند. در ساعت ۱۳ امروز نیز یک میگ مهاجم عراقی در منطقه کرمانشاه سرنگون گردید.

گزارش ستاد مشترک ارتش رکن ۲ ۵۹/۷/۱۸

فرمانده سپاه دوم ارتش عراق طی بخشنامه‌ای دستور داده که افراد سپاه پاسداران ایران را به عنوان اسیر نگهداری نکنند، بلکه با آنان همانند مجرمین میدان‌های جنگ رفتار کرده، اعدامشان کنند.

خلاصه بیانیه‌های نظامی عراق

بیانیه ۶۸

پایگاه پرتاب موشک و یک اردوگاه نظامی ایران ویران شد. جنگنده‌های ایرانی شهرهای المشره و علی غربی را بمباران کردند. دو هلیکوپتر ایرانی در عملیات جنوب سرنگون و دو تانک، ۵ خودرو و چند مخزن سوخت در اهواز تخریب شدند. طی حملات نیروهای ایرانی، ۶ نظامی عراقی کشته و ۱۵ نفر زخمی شدند. توسط نیروی هوایی ایران سه خودرو و نفربر و یک توپ عراقی از بین رفت.

بیانیه ۶۹

نیروی زمینی: ۲۲ نفر از افراد دشمن کشته شدند. ۵ دستگاه خودرو منهدم شد. مواضع دشمن در شوش منهدم شد. نیروهای عراقی ۳ کشته و ۸ زخمی داده اند و دو خودرو نیز منهدم شد.

نیروی هوایی: هواپیماهای دشمن در ساعت ۸/۵۵، شهر موصل، در ساعت ۹، شهر سلیمانیه و در ساعت ۹/۳۶، استان التأمیم را بمباران کردند و هدف‌های غیرنظامی و مسکونی را هدف قرار دادند. دفاع ضدهوایی ما، دو فروند را در موصل و ۳ فروند را در استان تأمین سرنگون کرد. بر اثر این حملات ۱۳ نفر کشته شدند. هواپیماهای ما پالایشگاه و انبارهای نفتی شمال غربی محمره (خرمشهر) را بمباران کردند. هواپیماهای ما پس از بمباران تجمعات نیروهای دشمن در اطراف اهواز و وارد کردن تلفات زیاد به آنان سالم بازگشتند.

بازتاب حملات و درگیری‌ها

رادیو آمریکا: خبرنگارانی که از خرمشهر به تهران بازگشته اند، گفتند جنازه‌ها در مساجد و مدارس و خیابان‌های شهر در حال فرسودگی است. روز گذشته نبرد توپخانه و تانک‌ها میان ایران و عراق به شدت ادامه داشت. شدت نبرد در خوزستان بیشتر از غرب بود. از آغاز جنگ، بالاترین رقم تلفات جانی در این روز به ثبت رسید خبرنگارانی که از خرمشهر به تهران بازگشته اند، گفتند جنازه‌ها در مساجد و مدارس و خیابان‌های شهر در حال فرسودگی است. روز گذشته نبرد توپخانه و تانک‌ها میان ایران و عراق به شدت ادامه داشت. شدت نبرد در خوزستان بیشتر از غرب بود. از آغاز جنگ، بالاترین رقم تلفات جانی در این روز به ثبت رسید.

خبرگزاری پارس گزارش داد براثر بمباران هواپیماهای عراقی در سه شهر خوزستان، طی ۲۴ ساعت گذشته، بیش از ۲۰۰ نفر کشته شدند.

رادیو آمریکا: خرمشهر هجده روز پس از محاصره به شهر مردگان تبدیل شده است. ساختمان‌های سیمانی شهر که به شدت آسیب دیده اند، بر اثر انفجارهای پی در پی نیروهای عراقی به شدت می لرزد. صدای انفجار تفنگ‌های خود کار و آتش مسلسل‌ها، دلیلی بر دفاع ایرانی‌ها از این بندر مهم و استراتژیک است.

جمهوری اسلامی ایران

رئیس جمهور: سفیر سوئیس جواب آمریکا را آورد که آواکس های ما به هیچ رو اطلاعاتی را از ایران به عراق نمی‌دهند. فرمانده نیروی هوایی گفت که روس‌ها هم در شمال مرزهای کشور، از همین آواکس ها دارند و اطلاعات به عراق می‌دهند. این جنگ بر ما واضح کرد که ما بی نیاز از علم و تخصص نیستیم و اگر بخواهیم بدون علم و تخصص عمل کنیم، حتماً شکست حاصل می‌شود. البته نه این که به آنها که علم و تخصص دارند، بگوئیم شما بجنگید و کشور را حفظ کنید و آن را بسازید، برای این که ما که علم و تخصص نداریم، بر شما حکومت کنیم.

مواضع ضد انقلاب

بختیار: من به تمام ایرانیان از زن و مرد پیام می‌فرستم که اطمینان داشته باشند که یک وجب از خاک ایران قابل معامله با هیچ کشوری نخواهد بود و رژیمی که موجب عقب افتادگی و عدم امنیت ما گشته، باید ریشه کن شود، به هر قیمتی که باشد. من هم تا آخرین نفس در این راه کوشش خواهم کرد.

مواضع و اقدامات کشورها

عبدالفاتح محمد امین، عضو شورای انقلاب عراق: عراق در جنگ علیه ایران احتیاجی به کمک‌های خارجی ندارد و هیچ کمکی نیز دریافت نخواهد کرد.

کارتر: آمریکا آماده است تا در منطقه خلیج فارس با نیروهایی که در اختیار دارد، وارد جنگ شود. من متعهد هستم تنگه را باز نگه دارم و احساس می‌کنم این کار را می‌توانم بدون توسل به زور انجام دهم.

سرهنگ قذافی: ما با نگرانی بسیار پیشروی و گسترش نظامی آمریکا را در شبه قاره عربی و خلیج فارس و همچنین پیامدهای آن را دنبال می‌کنیم. این بهانه‌های استعماری تنها برای استعمار اعراب است.

تحلیل‌ها و تفسیرها

رادیو آمریکا: آمریکا در جنگ ایران و عراق دو نگرانی دارد: اول باز نگاه داشتن تنگه هرمز برای ادامه جریان نفت به غرب و نگرانی دیگر کوشش‌هایی است که بتواند از سرایت جنگ به سایر کشورهای خلیج فارس، مخصوصاً کشورهای حاشیۀ آن جلوگیری کند. به خاطر همین است که آمریکا به خواست عربستان عمل کرده، تجهیزات پیشرفته‌ای را به این کشور ارسال داشته است.

رادیو آمریکا: نیویورک تایمز می‌نویسد: ایرانیان تاکنون بسیار خوب جنگیده اند، همانطور که همیشه نیروهای انقلابی جنگیده اند. حملات هوایی عراق خسارات سنگینی به مراکز نفتی ایران وارد ساخته است و همین احساسات میهن پرستانه را در ملتی که جمعیت آن چهار برابر جمعیت عراق است، تشدید کرده است. اگر ایرانی‌ها بتوانند برتری تکنیکی حملات اولیه عراق را تضعیف کنند، در این جنگ پیروز خواهند شد. ایرانیان اگر مایل نباشند، می‌توانند به جنگ ادامه دهند، امّا به علت عدم تأمین نیازهای جنگی و همچنین مرمت سلاح‌های زمینی و هوایی خود باید به جنگ‌های چریکی قناعت کنند. عراقی‌ها قادرند هرچه می‌خواهند از منابع خارجی، از جمله فرانسه و شوروی دریافت کنند، امّا ایرانی‌ها نمی‌توانند.

رادیو آمریکا به نقل از روزنا مه لوس آنجلس تایمز: با این که عراق از نظر پیشروی در خاک ایران، ورق برنده نظامی را در دست دارد، بی تردید هر هدفی را که در این جنگ به دست بیاورد، باید برای آن بهایی سخت پرداخت کند.

رادیو لندن: جنگ عراق و ایران اکثر کشورهای عربی را با مشکل بزرگی روبه رو کرده، به این معنا که از کدام یک پشتیبانی کنند. بعضی کشورها مثل عربستان سعودی و اکثریت شیخ نشین های خلیج فارس، از عراق غیرمستقیم پشتیبانی کرده اند و به نیروی هوایی عراق اجازه داده اند هواپیماهای خود را در خاک این کشورها مستقر کند، ولی از درگیری علنی خودداری کرده اند تا مبادا جنگ توسعه یابد. کشورهای خلیج فارس واهمه دارند اگر صریحاً از عراق طرفداری کنند، باعث برانگیخته شدن ایرانی‌های شیعه در کشورهایشان شوند.

در آغاز بیستمین روز، نیروهای عراقی با عبور از رود کارون و قطع جادۀ اهواز آبادان، محاصره خرمشهر و آبادان را تشدید کرده، جبهۀ خودی را دچار بحران تازه‌تری کردند. در این روز دشمن در دیگر محورهای خرمشهر موفقیتی نداشت و حتی در محور دوربند مجبور به عقب نشینی شد. تلاش نیروهای عراقی برای پیشروی در محور بستان سوسنگرد ادامه یافت و یک یگان دشمن به شهر بستان حمله کرد که مجبور به بازگشت شد.

امروز حدود ۳ هزار نفر از اهالی دشت آزادگان به حمایت از رزمندگان اسلام، علیه دشمن راهپیمایی مسلحانه کردند. در جبهه میانی، در محور گیلان غرب درگیری توپخانه ادامه یافت. محورهای سرپل ذهاب و یاتاق زیر آتش و نیز توسط مهاجمین مسلح مورد تهدید قرار گرفت. در جبهه شمالی، از اوایل بامداد، حمله به ستاد سپاه پاسداران ارومیه و پادگان لشکر ۶۴ آغاز شد. هواپیماهای دشمن در مناطق عملیات جنوب و نیز شهر اهواز دست به اقداماتی زدند. همچنین جنگنده‌های ارتش جمهوری اسلامی عملیاتی را علیه دشمن به انجام رساندند.

با طولانی شدن جنگ، عراق نیازمند به کمک‌های خارجی بیشتری شد و برای جلب کمک‌های مادی و تسلیحاتی دست به تحرکات سیاسی وسیعی زد و نمایندگان ویژه خود را به کشورهای مختلف اعزام کرد. از سوی دیگر، بغداد برای تحت فشار قراردادن حامیان عرب و غیرعرب جمهوری اسلامی، تصمیم به قطع روابط سیاسی خود با کشورهای سوریه، لیبی و کره شمالی گرفت و روابط نزدیکتری با دولت‌های حاشیه خلیج فارس برقرار کرد. در مقابل جمهوری اسلامی نیز کشورهای عرب منطقه و حتی شوروی را از ارسال کمک به عراق برحذر داشت و اعلام کرد که دست به اقدامات تلافی جویانه خواهد زد. به این ترتیب هرچه از آغاز جنگ می‌گذرد، اثرات جانبی آن گسترش بیشتری می‌یابد و با آشکار شدن مواضع دولت‌های منطقه و جهان، ابعاد سیاسی جنگ روزبه روز گسترده‌تر می‌شود.

حملات و درگیری‌های زمینی

جبهه جنوبی

نیروهای دشمن با احداث پلی روی رودخانه کارون در نزدیکی دارخوین، اوایل صبح امروز از کارون گذشته و جادۀ اهواز آبادان را قطع کردند و عدۀ زیادی (حدود ۹۰۰ نفر) را که غالباً غیرنظامی و از اهالی آبادان و خرمشهر بودند، به اسارت درآوردند. و پس از بردن آنها به غرب کارون، مردان را از زنان جدا کردند. مردان را راهی عراق و زنان را آزاد می‌کنند.

به گزارش اطلاعات سپاه اهواز (ساعت ۱ ۲۰/۳۰): «نیروهای عراقی در ۱۵ کیلومتری آبادان هستند. مردم و جوانان بسیج شهرآ مادۀ دفاعند.» به نظر می‌رسد به خاطر مقاومت رزمندگان، عراقی‌ها قصد دارند با تمرکز فشار در این محور، خرمشهر را تصرف نمایند. طبق اعلام منبع مذکور: «نیروهای عراقی در خرمشهر تا حدود دوربند عقب نشینی کرده، در شلمچه موضع گرفته اند. ۱۲ نفر از نیروهای دشمن در این منطقه توسط سپاه و هوانیروز دستگیر شده اند. امروز آبادان زیر آتش سنگین دشمن قرار داشت و تعدادی از نقاط مسکونی و اقتصادی خسارت دید.»

از سوی دیگر، ستاد مشترک به نیروی دریایی ارتش اطلاع داد که: «نیروهای عراقی امشب قصد دارند از رودخانه اروند عبور کرده، خود را به آبادان و خرمشهر برسانند.»

اهواز امروز چند بار مورد هجوم هواپیماهای دشمن قرار گرفت و نقاط مختلف آن از حمله فرودگاه بمباران شد. مردم اهواز به تدریج به شهرهای مجاور می‌روند. رادیوی بغداد نیز با تهدید در مورد به کارگیری موشک و هواپیماهایی که تاکنون استفاده نشده، بر تشنج اوضاع می‌افزاید.

اهواز: «عراقی ها از جبهه فارسیات ۴ کیلومتر عقب نشنی کرده اند. سپاه دشت آزادگان نیز اعلام کرد: «در محور جنوب غربی اهواز، واحدهایی از دشمن در ۶ کیلومتری هردان مستقر هستند و گردان تانک دشمن نیز در زمینه‌ای شبلیه، بالای کرخه کور، مستقر شده اند و حدود ۴۰ گشتی دشمن به گشت زنی مشغول اند.»

اجرای آتش سنگین روی بستان و سوسنگرد و مقابله توپخانه‌ها ادامه دارد. تانک‌های عراقی از کنار بستان گذشته، به طرف سوسنگرد می‌روند. پیشروی تانک‌ها در طول روز ادامه داشت، امّا در ساعت ۱۹ متوقف گردید. یک گروه پیاده (حدود ۱۵۰ نفر) مسلح به کلاشینکوف و آرپی جی به بستان حمله و پس از مدتی عقب نشینی کردند. ضمناً چند تانک و انبار مهمات دشمن منهدم گردید. دشمن روز گذشته عدۀ زیادی از افراد گروهک جبهه التحریر را در منطقه پیاده کرد که در روستاها پخش شده اند. امروز توسط برادران سپاه دو غیرنظامی که با بیسیم مواضع خودی را به عراقی‌ها اطلاع می‌دادند، دستگیر شدند.

به گزارش شهربانی سوسنگرد: «در ساعت ۱۶ امروز حدود سه هزار نفر از اهالی دشت آزادگان با مجوز قبلی راهپیمای مسلحانه کردند و حمایت خود را از نیروهای رزمنده و آمادگی برای مقابله با دشمن اعلام نمودند.»

جبهه میانی و شمالی

برابر اعلام گروهان ژاندارمری مستقر در پاتاق (شرق سرپل ذهاب): «نیروهای ژاندارمری و سپاه مستقر در ارتفاعات کوره موش از اوایل امروز زیر آتش شدید دشمن قرار گرفتند. اجرای آتش در این محور و سرپل ذهاب و پاتاق در طول روز ادامه یافت. هلیکوپترهای خودی، مواضع دشمن را در کوره موش با راکت منهدم کردند.»

به گزارش ستاد مشترک: «اطراف شهر گیلان غرب همچنان زیر آتش توپخانه قرار دارد و توپخانه خودی نیز مواضع دشمن را زیر آتش قرار داده است.»

طبق اعلام همین منبع: «لشکر ۶ عراق که در منطقه قصر شیرین و سرپل ذهاب مأموریت دارد، دو گردان ش. م. ر. در اختیار دارد که ممکن است در عملیات آینده از آنها استفاده کند.»

به گزارش واحد اطلاعات سپاه: «برابر خبر کاملاً موثق، قرار است ساعت ۷ شب از طرف دموکرات‌ها، کومله و دولت عراق حمله شدیدی به پادگان پیرانشهر آغاز شود. عراقی‌ها شب گذشته مهمات زیادی به دموکرات‌ها و کومله تحویل داده اند و اینها اکنون در روستای غزل آباد تجمع کرده اند و همراه یک ستون از ارتش عراق در اطراف رودخانه با دین آباد کمین کرده، منتظر رسیدن شب هستند. ضمناً نیروهای خودی منطقه را تا نزدیکی پادگان سنگربندی کرده اند. سنگربندی ادامه دارد.»

برابر اعلام سپاه پاسداران و ستاد مشترک ارتش: «از ساعت ۳ تا ۴ بامداد امروز (۵۹/۷/۱۹)، ستاد سپاه پاسداران در ارومیه و پادگان لشکر ۶۴ و اطراف شهر ارومیه مورد هجوم افراد مسلح با سلاح‌های سبک و سنگین قرار گرفت که نیروهای ارتش و سپاه و رزمندگان منطقه با آنان مقابله کردند. درگیری در طول روز ادامه داشت که ضمن آن ۱۷ نفر شهید و ۵۵ نفر مجروح شدند. از مهاجمین ۹ نفر کشته و ۷ نفر دستگیر شدند. درگیری پراکنده در اطراف شهر تا اواخر شب ادامه یافت.»

حملات و درگیری‌های هوایی

آبادان: امروز دو میگ عراقی بر فراز آبادان مانور دادند. در اطراف آبادان یک هلیکوپتر خودی سقوط کرد که به دو خلبان آن آسیبی نرسید.

اهواز: هواپیماهای دشمن امروز چند بار حمله کردند و نقاطی از جمله صنایع فولاد، مقر عملیات سپاه و فرودگاه را هدف قرار دادند.

سوسنگرد: در حدفاصل بستان سوسنگرد یک میگ دشمن سقوط کرد و خلبان آن دستگیر شد.

بستان: امروز دو فانتوم نیروی هوایی ارتش مواضع دشمن را در منطقه بستان بمباران کردند.

جبهه جنوب: در ساعت ۱۳ یک فانتوم اف ۵، توسط آتشبارهای دشمن هدف قرار گرفت و سقوط کرد.

خلاصه اطلاعیه‌های ستاد مشترک ارتش

اطلاعیه ۱۷۳

رزمندگان غیور ژاندارمری موفق شدند یک میگ عراقی را در ناحیه بستان سرنگون و خلبان آن را دستگیر نمایند.

اطلاعیه ۱۷۵

در حمله هواپیماهای متجاوز عراقی در مورخه ۱۹ مهر به جزیره خارک، هیچ گونه تلفات جانی به پرسنل مقیم این جزیره وارد نشد.

اطلاعیه ۱۷۷

روز ۱۹ مهر در منطقه سرپل ذهاب یک افسر و چهار درجه دار مسلمان عراقی در حالی که عکس‌هایی از امام خمینی را به همراه داشتند، با یک دستگاه تانک خود را تسلیم نیروهای رزمنده ارتش کردند.

روز ۱۹ مهر در منطقه سرپل ذهاب یک افسر و چهار درجه دار مسلمان عراقی در حالی که عکس‌هایی از امام خمینی را به همراه داشتند، با یک دستگاه تانک خود را تسلیم نیروهای رزمنده ارتش کردند

خلاصه بیانیه‌های نظامی عراق

بیانیه ۷۱

شب گذشته و بامداد امروز هواپیماهای نیروی مسلح ما به دشمن که قصد حمله داشت، هجوم بردند و او را مجبور به عقب نشینی کرده، خسارات جانی و مالی زیادی به او وارد ساختند.

خسارت‌های دشمن: ۲۰ کشته، انهدام ۳ توپخانه ضدتانک، دو خودرو و با سرنشینان پاسدار، به آتش کشیدن یک مخزن سوخت و سرنگون کردن یک هواپیما و یک هلیکوپتر در منطقه جنوب.

خسارات ما: ۳ کشته و ۸ زخمی منهدم شدن دو تانک و یک نفربر.

هوایی: هواپیمای دشمن در ساعت ۶/۴۸ به مناطق مسکونی شیب و در ساعت ۷/۳۰ به بازاری در اربیل حمل نمودند. در اثر این حملات ۴ نفر کشته و ۱۲ غیرنظامی زخمی شدند. هواپیماهای ما به نیروهای دشمن در منطقه آبادان حمله و یک کارخانه را در نزدیکی اهواز بمباران کردند و به سلامت بازگشتند.

بیانیه ۷۲

نیروهای قادسیه در ساعت ۸ مورخه ۱۹۸۰/۱۰/۱۱ (۵۹/۷/۱۹)، بر طبق محاسبات دقیق که دشمن را غافلگیر ساخت، از رودخانه کارون عبور کردند. نتیجه خسارات مشهود دشمن در این روز چنین بوده است: ۵۰ کشته، ۵۳۶ اسیر نظامی، ۲۰ اسیر از پاسداران خمینی

تجهیزات: یک هواپیمای فانتوم، دو هلیکوپتر ضدتانک، یک توپ ۱۷۸ میلی متری، ایستگاههای فرستنده، منفجر ساختن لوله‌های نفت میان خرمشهر و اهواز، تصرف تعداد بسیاری از خودروهای نظامی و غیرنظامی. خسارت‌های ما انهدام دو تانک و دو خودرو، ۲ کشته و ۱۱ مجروح. یکی از افسران اسیر شده است. تعداد افراد دشمن که در خرمشهر و آبادان کشته شده اند، بیش از هزار تن برآورد می‌شود. تعداد مجروحین بیش از این است.

بازتاب حملات و درگیری‌ها

ر ادیو لندن: عراقی‌ها مدعی شدند که از رودخانه استراتژیک کارون در مجاورت خرمشهر عبور کردند. از آن جایی که تاکنون ادعاهای عراق صحت نداشته ممکن است عبور از کارون نیز ادعایی بیش نباشد. به نظر می‌رسد عراقی‌ها که نگران بن بست کنونی جنگ هستند، نیروهای کمکی خود را به بخش جنوبی منطقه جنگ حرکت دهند. خبرنگار بی بی سی در جاده بین بصره و بغداد حرکت تعداد زیادی نیرو و انتقال تجهیزات جنگی را به طرف جبهه مشاهده کرده که در میان آنها ناوبرهای مجهز به توپ نیز که قادر به حرکت در دریا و خشکی هستند، دیده شده است. احتمال دارد اینها را برای حمله به آن سوی شط العرب آماده کرده باشند. اگر عراقی‌ها بتوانند از آبراه عبور کنند و به طرف آبادان بروند، می‌توانند با یک حمله گازانبری ارتباط جاده اصلی منتهی به آبادان را قطع نمایند. چنانچه عراقی‌ها تصمیم به یک حمله نهایی بگیرند، احتمالاً تلفات سنگینی به بار خواهد آمد.

رادیو اسرائیل: نیروی هوایی ایران در آسمان برتری خود را نشان داد، همانطور که نیروی دریایی ایران نیز ثابت کرد که فرمانروای تنگه هرمز و خلیج فارس است. در اوایل هفته گذشته دو هواپیمای بمب افکن جنگی ساخت آمریکا بدون این که شناسایی شوند. دو روز روشن به قلب بغداد راه یافته، مرکز تحقیقات اتمی جنجال برانگیز عراق را بمباران کردند.

جمهوری اسلامی ایران

رئیس جمهور: ما از روز نخست به دولت‌های منطقه که به عراق کمک کنند، اخطار کرده ایم که آنها در معرض حملات ما قرار خواهند گرفت. ما به هیچ قیمت شکست را نمی‌پذیریم و از نظر ما جنگ یک سرنوشت بیشتر نمی‌تواند داشته باشد و آن پیروزی است. بنابراین از نظر ما تمام نیروهایی که برای درهم شکستن مقاومت ما عمل می‌کنند، دشمن هستند و ما با آنها رفتاری می‌کنیم که با دشمن باید کرد.

دیدار سفیر شوروی با رئیس جمهور: سفیر اتحاد جماهیر شوروی با رئیس جمهور ملاقات نمود. در این ملاقات رئیس جمهور تأکید کرد که خواست جمهوری اسلامی ایران این است که شوروی در جنگ ایران و عراق مداخله ننماید. سفیر شوروی گفت: سیاست دولت متبوع وی در طول این جنگ بی طرف بوده است و کشورش خواستار روابط دوستانه و صمیمی با ایران است. اخباری که در مورد ارسال کمک شوروی به عراق از طریق خلیج عقبه انتشار یافته، صحت ندارد و شوروی خواستار ختم منازعات است.

عراق

صدام امروز سه نماینده بلندپایه خود را به چهار کشور ترکیه، عربستان، هند و کویت برای جلب میانجیگری و تهیه مواد سوختنی اعزام کرد.

سخنگوی رسمی وزارت خارجه عراق: دولت عراق تصمیم گرفته روابط دیپلماتیک خود را با سوریه، لیبی و کره شمالی قطع کند. این تصمیم به عنوان اعتراض به کمک‌های نظامی این سه کشور به ایران است.

مواضع و اقدامات کشورها

کارتر گفت که نگران حمایت لیبی از ایران است، چرا که آمریکا در وهله اول خواهان پایان جنگ ایران و عراق است، ولی اگر جنگ ادامه پیدا کند، آمریکا از نفوذ خود برای باز نگه داشتن سایر کشو رها از مداخله نظامی در جنگ ایران و عراق استفاده می‌کند. آمریکا در خلیج فارس نیروی دریایی و هوایی کافی برای حفظ منافع دارد و در صورت لزوم، نیروهای آمریکایی تنگه هرمز را باز نگاه خواهند داشت.

وزارت دفاع انگلیس: نیروهای دریایی این کشور یک ناوشکن موشک انداز را در مدخل تنگه هرمز مستقر ساخته تا از کشتی‌های انگلیسی محافظت کند. سرهنگ قذافی در پیام‌های مشابهی برای ملک خالد پادشاه عربستان و سایر رهبران کشورهای خلیج فارس از آنها خواست به جای جنگ، با مسلمانان ایران متحد شوند و جبهه متحد علیه تهدیدات آمریکا تشکیل دهند. این یک وظیفه اسلامی است که ما اعراب به جای آن که از جانب آمریکا با ایرانی‌ها بجنگیم، در کنار مسلمانان ایران قرار بگیریم.

شاه اردن و علی عبداله صالح، رئیس جمهور یمن شمالی، حمایت کشور خود را از تلاش مردم عراق برای باز پس گرفتن اراضی و آب‌های قانونی شأن اعلام کردند. از سوی دیگر، جمهوری دمکراتیک یمن جنوبی تسهیلات بندری خود را در اختیار کشتی‌های بارکشی گذاشته است که از راه بندر عقبه کمک‌های نظامی و غیرنظامی به عراق می‌رسانند. عربستان سعودی، کویت، امارات عربی متحده و قطر تصمیم گرفتند برای کاهش اثرات جنگ روی عرضه نفت اقداماتی انجام دهند. وزاری این چهار کشور در طایف پایتحت تابستانی عربستان سعودی، تصمیم به افزایش تولید نفت گرفتند.

تحلیل‌ها و تفسیرها

خبرگزاری رویتر: عراق که آغازگر جنگ با ایران در ۲۲ سپتامبر است، اکنون بیش از همه علاقه مند به پایان جنگ است. ایران با مواضع ثابت خود همچنان در ادامه جنگ و بیرون راندن نیروهای عراق از کشور خود مصمم است و هرگونه مذاکره یا آتش بس را پیش از بیرون راندن نیروهای عراقی بی معنی می‌داند.

رادیو آمریکا: شکست دادن ایران برای عراق از نظر نظامی شاید امکانپذیر نباشد، امّا ممکن است فشارهای اقتصادی او را برای رسیدن به این هدف موفق سازد. ذخایر عراق از درآمد نفت اینک حدود ۲۰ میلیارد دلار است که پس از عربستان سعودی قرار می‌گیرد. بنابراین عراقی‌ها می‌توانند مدت طولانی به جنگ ادامه دهند. احتمال این که مشکلات اقتصادی عراق را از پای درآورد، بسیار کم است، امّا اوضاع در ایران کاملاً فرق می‌کند. ذخایر مالی ایران تا پیش از انقلاب به حدود ۲۱ میلیارد دلار می‌رسید که حدود ۹ میلیارد دلار آن در بانک‌های آمریکا مسدود شده است و به ۱۳ میلیارد دلار آن هم تاکنون چیزی اضافه نشده است. تولید نفت از ۶ میلیون بشکه در روز به سه میلیون و پانصد هزار بشکه کاهش یافت و حتی به حدود ۷۰۰۰۰۰ بشکه در روز رسیده است. به نظر تحلیل گران آمریکایی گمان نمی‌رود که ایران بتواند با تکیه بر ذخایر مالی مدت زیادی دوام بیاورد.

خبرگزاری یونایتدپرس: در پی جنگ عراق و ایران، صدماتی که ارتش ایران به تأسیسات فاو البکر وارد کرده است، میزان صدور نفت خام عراق را برای حداقل یک سال با کمبود دو میلیون بشکه در روز روبه رو خواهد کرد.

رادیو لندن: در ایران از پایان فوری جنگ کمتر سخن به میان می‌آید. تنها شرط آیت االله خمینی برای برقراری صلح، سرنگون شدن رژیم عراق است‌ تنها شرط آیت االله خمینی برای برقراری صلح، سرنگون شدن رژیم عراق است. پرزیدنت بنی صدر و فرماندهان ارتش به خطرات یک جنگ طولانی واقف اند، ولی تندروهای اسلامی می‌گویند ایران به یک جنگ طولانی احتیاج دارد. به نظر آنان جنگ کوتاه مدت باعث تقویت لیبرال‌های غربی خواهد شد.

رادیو کلن: رژیم صدام برخلاف اصول بین المللی، جنگ اعلام نشده‌ای را علیه ایران آغاز کرد. برخلاف آنچه ابتدا به نظر می‌رسید، این جنگ برق آسایی نبود که به زعم صدام، عراق را تبدیل به قدرت درجه اول منطقه گرداند، بلکه برعکس این جنگ به یک نبرد فرسایشی تبدیل می‌شود که خاتمه آن در آتیه نزدیک بعید به نظر می‌رسد. بهترین راه برای ختم جنگ ایران و عراق محدود ساختن آن از لحاظ جغرافیایی و تسلیحاتی است، البته این نسخه داروی قطعی بلای جنگ نیست.

رادیو اسرائیل: جنگ ایران و عراق برخلاف انتظارات صدام به یک جنگ فرساینده مبدل شده است.

مجله نیوزویک در مورد بازنده و برنده احتمالی جنگ نوشته است: دولت کارتر با بی طرف ماندن نقش خود را خوب بازی کرده، در نتیجه قادر به تقویت روابط خود با کشورهای محافظه کار عربی که از گسترش جنگ در هراسند شده است. برندۀ دیگر این جنگ اسرائیل است. اسرائیل از تماشای دو ارتش مجهز دشمن که در حال درهم کوبیدن یکدیگر هستند و از نفاق دنیای اسلام که می‌تواند جبهه‌ای یکپارچه علیه اسرائیل ایجاد کنند، خرسند است.

نیوزویک در مورد مصر می‌نویسد: سادات شانس بازگشت به اردوی اعراب را خواهد داشت. و به کشورهای محافظه کار عرب پیشنهاد کمک داده و برای دفاع از عربستان ابراز آمادگی کرده است. سازمان آزادی بخش فلسطین بازنده اصلی این جنگ است. ساف که پس از ده سال موفق به ایجاد روابط مستحکمی با ایران شده ناگهان دوست تازه و متحد دیرینش را غرق در جدالی یافت که می‌تواند به طور خطرناکی مبارزه فلسطین را منحرف کند.

رادیو مسکو: عراق و ایران نمی‌توانند از ویرانی متقابل و خونریزی و انهدام اقتصاد یکدیگر استفاده نمایند. هر دو کشور از کشورهای رو به رشد به شمار می‌روند، هر دو کشور از مدتی نه چندان دور از سلطه گری اقتصاد سرمایه داری خارجی رهایی یافته اند و ارباب ثروت‌های طبیعی خود شده اند و استقلال اقتصادی خود را تحکیم بخشیده اند. درگیری جاری دو کشور پایه‌های این استقلال را ویران می‌سازد. صنایع ملی عراق و ایران اقتضای دستیابی به یک راه حل سیاسی را ایجاب می‌نماید.

ادامه دارد… ‌