هدایت مستعدان‌برتر به سمت نظریه‌پردازی با ایجاد اندیشکده علمی

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از بنیاد ملی نخبگان؛ سیدسلمان سید افقهی؛ قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در دیدار صمیمانه با دارندگان مدال‌های المپیادهای دانش‌آموزی ۱۴۰۲، با بیان اینکه دغدغه مستعدان در مرور زمان سیر تکاملی طی می‌کند، گفت: مطالعه زندگی نخبگان و نوابغ تاریخ نشان می‌دهد هرچه این افراد به دانش بیشتری می‌رسیدند، بیشتر متوجه می‌شدند که علم یک مفهوم کاملاً اعتباری است و تمام یافته‌های بشر حتی در علم ریاضیات مفاهیم قابل نقض هستند.

وی افزود: در سال‌های پایانی مکانیک نیوتونی بشر فکر می‌کرد تمام ابعاد علم را آموخته است اما آزمایش‌هایی مانند تابش جسم سیاه تمام پایه‌های مکانیک نیوتنی را فرو ریخت و باب جدیدی به نام کوانتوم باز کرد که هنوز بشر نمی‌تواند به درستی آن را تبیین کند.

طول زندگی انسان در آفرینش ناچیز است

سیدافقهی ادامه داد: توان و ابزار بشر برای شناخت عالم بسیار اندک است. آنچه بشر از عالم می‌داند بسیار کم است.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه مطالعه تاریخ بسیار مفید است، اضافه کرد: عملاً طول زندگی انسان در آفرینش ناچیز است. در تاریخ همواره بین قدرتمندان و ضعیفان نبرد بوده و هرگز در هیچ جای تاریخ در تمام جهان صلح برقرار نبوده است؛ چون بشر همواره به دنبال قدرت است.

تفکر باید به قله برسد

وی تصریح کرد: ثروت قدرت آفرین است علم نیز قدرت آفرین است اما رابطه بین علم و ثروت دوسویه نیست. از علم می‌توان به ثروت رسید؛ اما ثروت الزاماً علم‌آور نیست.

سید افقهی با بیان اینکه نخبگان باید نگاه کلی‌تری به زندگی داشته باشند و با مطالعه تاریخ از تجربیات بزرگان بهره ببرند، گفت: انیشتین بعد از نظریه نسبیت که یک نظریه انقلابی در علم بود و در پایان عمر می‌گفت می‌خواهم بدانم خداوند چگونه فکر می‌کند؛ جز این همه چیز جزئیات است و من علاقه‌ای به جزئیات ندارم. این طرز تفکر فردی است که به قله علم رسیده است.

وی یادآور شد: با رشد انسان، انتظارات و نیازهای او نیز تغییر می‌کند. با این حال این یک مسیر کاملاً پیوسته است و نیازهای انسان در این مسیر متفاوت است.

علوم پایه سوالات بنیادین بشر را پاسخ می‌دهد

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: در همه جوامع علوم پایه از اهمیت بسیار ویژه برخوردارند چون این علوم به مبانی و شناخت فرد نسبت به عالم و محیط برمی‌گردند و در حالی که رشته‌های فنی ناظر به کاربرد و رفع نیازهای روزمره بشر هستند، علوم پایه سوالات بنیادین او را پاسخ می‌دهند.

وی با اشاره به اینکه یکی از انتخاب‌های مهم انتخاب رشته است، افزود: هرچه فرد استعداد بیشتری داشته باشد نسبت به جامعه خود مسئولیت بیشتری هم دارد. حمایت و هدایت استعدادهای برتر و بیان واقعیت‌ها و تجربیات به آنان برای درست زندگی کردن، یکی از اهداف اصلی بنیاد ملی نخبگان است تا این افراد در نهایت انتخاب درستی داشته باشند.

دوره ۴ ساله‌ای برای انتقال تجربه/ ضرورت بازتعریف مفاهیم

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان یادآور شد: بنیاد تلاش دارد در یک دوره ۴ ساله با استفاده از توان اساتید خبره و مجرب تجربیات لازم به مستعدان برتر منتقل شود.

سید افقهی بیان داشت: فکر اساس علم است و علم نتیجه فکر؛ اما در دانشگاه فرصتی برای فکر کردن در اختیار افراد نیست چراکه نظام آموزشی در دانشگاه بیشتر ناظر به علم‌آموزی است در حالی که با فکر کردن شاید بتوان ارکان بسیاری از علوم را تغییر داد و حتی مفاهیم را باز تعریف کرد.

وی با بیان اینکه قدر انسان به همت انسان است و همت انسان به میزان تغییری که می‌تواند ایجاد کند، اظهار داشت: ماری کوری با کشف رادیو اکتیو زندگی بشر را در همه مناسبات اجتماعی تغییر داد گرچه برای نیل به این هدف سختی‌های بسیار زیادی کشید و حتی مدارج علمی خود را در اوج فقر و سختی طی کرد و یا انیشتین نظریه نسبیت را زمانی در ذهن خود پروراند که حتی از ورود او به دانشگاه جلوگیری می‌کردند.

انسان بزرگ قالب مدار نیست

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به اینکه فرد نخبه باید به نقطه‌ای برسد که دانشگاه برتر به حضور او افتخار کند نه اینکه او به تحصیل در دانشگاه برتر افتخار کند، اظهار داشت: انسان بزرگ قالب مدار نیست بلکه قالب شکن و ساختارشکن است.

وی افزود: مستعدبرتر نباید ذهن خود را کانالیزه کند و تصمیم‌های خود را تحت شرایط محیطی اتخاذ کند؛ بلکه انتظار می‌رود یک فرد نخبه جسارت لازم برای انتخاب و حضور در حوزه‌های موثر علم را داشته باشد.

نخبه مقیم ایران باعث افتخار کشور و جامعه است

سید افقهی یادآور شد: نخبه مقیم ایران باعث افتخار کشور و جامعه است اما در جوامع دیگر این فرد لزوماً شهروند درجه یک و مایه افتخار نیست.

وی خاطرنشان کرد: کشورهای غربی به سختی اجازه تحصیل به نخبگان و استعدادهای کشورهای در حال توسعه و یا به قول خودشان جهان سومی را در رشته‌های راهبردی سیاست‌ورزی و یا سیاست گذاری می‌دهند و اجازه نمی‌دهند این افراد در نظام سیاسی این کشورها رشد کنند؛ با این حال در رشته‌های مهندسی و پزشکی و فنی پذیرش بسیار بالاست چون این حوزه‌ها محل خدمت کردن به آن جوامع است. به همین دلیل است که عمدتاً امور تکنیکال در کشورهای غربی در دست متخصصان غیربومی است اما استعدادهای بومی این کشورها عمدتاً در رشته‌های مدیریتی و سیاستی تحصیل می‌کنند و اگر استعدادی از کشورهای دیگر را بپذیرند هدفشان تربیت حکمران‌هایی است که اهداف آنان را در کشور خود پیاده کنند.

قدرت ساختارشکنی و جسارت

وی با بیان اینکه تکراری بودن خوب نیست حتی اگر منتج به زندگی با کیفیت مالی بالا شود، افزود: شهید چمران که به دلیل نبوغ و نخبگی منحصر به فرد از استاد خود نمره ۲۱ گرفت و کارنامه او را روی دیوار دانشگاه برکلی زدند، کالیفرنیا را با تمام امکانات مادی و مالی رها کرد تا در لبنان چریک شود. زندگی این افراد را باید بررسی کرد آنان قله‌هایی هستند که باید درباره قدرت ساختارشکنی و جسارت آنان تحقیق شود.

سید افقهی اظهار داشت: البته مهاجرتی که با هدف علم آموزی و کسب تجربه و در نهایت بازگشت به وطن و خدمت به جامعه بومی باشد، بسیار هم خوب است.

ضرورت حمایت علمی نخبگان از دانش‌آموزان مناطق محروم

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان افزود: مستعد برتر نباید فراموش کند که کشور و مردم برای بروز استعداد و نخبگی او هزینه بسیاری متقبل شده است و خدمات بسیاری دادند؛ بنابراین او نیز باید خود را در قبال جامعه موظف بداند و حتی در مسیر نخبگی دیگر دانش آموزان به خصوص دانش آموزان مناطق محروم را مورد حمایت علمی خود قرار دهد.

در جنگ خیر و شر نمی‌توان بی‌طرف بود

وی اضافه کرد: امثال اوپنهایمر نیز نخبه بودند اما بمب اتم ساخت. این رفتار و این قرارگیری در مسیر خلاف انسانیت ناشی از نوع نگاه آنان به زندگی است. در جنگ خیر و شر نمی‌توان بی‌طرف بود، بنیاد ملی نخبگان حمایت ویژه‌ای از نخبگان انجام می‌دهد و در این مسیر از نظرات خود نخبگان نیز بهره می‌برد چراکه معتقد است بنیاد ملی نخبگان باید توسط خود نخبگان و با نظر خود آنان اداره شود. به همین اساس این بنیاد معیشت اشتغال و کیفیت زندگی نخبگان را تضمین می‌کند به شرطی که خود نخبگان نیز با احساس مسئولیت وارد میدان شوند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان بیان داشت: مسیر نخبگی تک بعدی نیست و فرد زمانی به نخبگی می‌رسد که یک انسان چند بعدی باشد متاسفانه در دانشگاه برخی افرادی هستند که جز رشته تخصصی خود درباره هیچ موضوع اجتماعی نظر و تحلیل ندارند حتی نمی‌توانند به درستی مسائل پیرامونی خود را تحلیل کنند.

اندیشکده‌ای برای نظریه‌پردازی

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: بنیاد ملی نخبگان با ایجاد اندیشکده آفرینش علمی که مختص مستعدان‌برتر است، قصد دارد این افراد را در مسیر نظریه پردازی هدایت کند و تمام امکانات و نیازهای لازم را نیز برای تحقق این امر فراهم خواهد کرد. خوشبختانه ایران نه به لحاظ امکانات و نه به لحاظ استعداد و خودباوری نه تنها کمبودی ندارد؛ بلکه کشوری غنی و منحصر به فرد است و به همین دلیل می‌تواند به راحتی به اهداف خود برسد.

حمایت از هسته‌های مسئله‌محور از مهم‌ترین برنامه‌های بنیاد ملی نخبگان است

رسول محمدقلی معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان نیز در بخشی از سخنان خود در این مراسم، با اشاره به راه‌اندازی مرکز آفرینش‌های علمی گفت: در اندیشکده‌های آفرینش علمی مستعدان برتر کنار یکدیگر به سمت اهداف تعیین شده حرکت کنند.

وی افزود: بنیاد ملی نخبگان در قالب برنامه شتاب ۱ نیز تلاش دارد برای ایجاد هسته‌های مسئله‌محور استادمحور که حول مسائل کشور تشکیل می‌شوند، زمینه‌های لازم فعالیت اثربخش را فراهم کند و حمایت از این هسته‌ها از مهم‌ترین برنامه‌های بنیاد ملی نخبگان است.

محمدقلی، عضویت در باشگاه نخبه‌یاران جوان را نیز یکی دیگر از برنامه‌های بنیاد ملی نخبگان در حوزه دانشجویی دانست و تصریح کرد: در این برنامه تلاش می‌شود توان مستعدان برتر و نخبگان جوان در مسیر کمک، حمایت و هدایت استعدادهای تحصیلی به ویژه در مناطق کم برخوردار و محروم به کار گرفته شود.

وی در ادامه افزود: از همین رو بنیاد ملی نخبگان از تمام برگزیدگان المپیادهای علمی برای عضویت در باشگاه نخبه یاران جوان دعوت می‌کند.

معاون مستعدان و آینده‌سازان بنیاد ملی نخبگان تأکید کرد: تداوم ارتباط بنیاد ملی نخبگان با مستعدان برتر تنها در قالب برنامه‌های نخبگانی و استمرار فعالیت‌هایشان در عرصه های تاثیرگذار و به شرط پویایی ایشان امکان‌پذیر است.

در این نشست، مدال‌آورندگان المپیادهای دانش‌آموزی به بیان نظرات و مسائل خود پرداختند و مسئولان حاضر در نشست به موضوعات مطرح شده پاسخ گفتند.

در پایان این مراسم، با اهدای لوح و هدایایی از مدال‌آورندگان المپیادهای دانش‌آموزی ۱۴۰۲با حضور مسئولان بنیاد ملی نخبگان تقدیر به عمل آمد.