چرا رضا سیدحسینی آدم مهمی بود؟

رضا سیدحسینی را مترجمی با زبان سلیس، بی‌پیرایه و روان می‌خوانند که صاحب سبک بود. عبدالله کوثری درباره او معتقد است: بدون اغراق، سیدحسینی از مترجمانی بود که به آفرینش ادبی دست یافته بود و این موضوع در ترجمه کتاب‌هایی مثل «طاعون» و «امید» به‌خوبی احساس می‌شود

به گزارش ایسنا، رضا سیدحسینی بیشتر سال‌های عمر ۸۳ ساله‌اش را با ترجمه آثار ادبی از زبان فرانسه، به فرهنگ کشورمان خدمت کرد.  او ۲۲ مهر سال ۱۳۰۵ در اردبیل متولد شد. دیپلم ارتباطات گرفت و سپس در فرانسه، در مدرسه‌ عالی ارتباطات به تحصیل مشغول شد. کار ترجمه را از سن شانزده‌سالگی با ترجمه از ترکی قفقازی و ترکی استانبولی شروع کرد و پس از آن، به ترجمه از زبان فرانسه پرداخت.

این مترجم نویسنده‌هایی مثل آلبر کامو و مارگریت دوراس را به ادبیات ایران معرفی کرد و با ترجمه «ضدخاطرات» آندره مالرو جاودانه شد. سال‌های متمادی با مجله‌ «سخن» همکاری داشت و از تعلیمات پرویز ناتل خانلری بهره برد.

 رضا سیدحسینی، مترجم پیشکسوت در سال ۱۳۸۰ عنوان چهره ماندگار را به خود اختصاص داد. او همچنین نشان «شوالیه پالم آکادمیک فرانسه» را در سال ۲۰۰۰ دریافت کرد.

سیدحسینی در مصاحبه‌ای گفته بود: من دلم می‌خواهد به جوان‌ها بگویم چرا کتاب نمی‌خوانند. این اینترنت بیچاره‌تان کرده، که دردی هم از ما دوا نمی‌کند. روزنامه‌ها هم مقاله‌ها را از اینترنت درمی‌آورند. البته از اینترنت هم می‌توان کتاب خواند؛ اما این کار را هم که نمی‌کنید! کارتان شده از چت کردن ساده تا حرف‌های وبلاگی. من هشتادساله‌ام و مرتب دارم کتاب می‌خوانم. کتاب‌هایی را که جایزه می‌برند، مرتبا می‌خوانم؛ اما واقعا کتاب‌نخوانی زیاد شده و مگر می‌شود این‌طور زندگی کرد؟ خودتان اگر کتاب بخوانید، همه‌ مسائل حل می‌شود. 

خشایار دیهیمی درباره این مترجم فقید می‌گوید: سیدحسینی یکی از بزرگ‌ترین مترجمان ما بود که در ترجمه سبک خاصی داشت. او به جوان‌ها بسیار اهمیت می‌داد و فروتنانه با آن‌ها نشست و برخاست می‌کرد. سیدحسینی بسیار مردم‌دار، دلسوز و میهن‌دوست بود. دائم مطالعه می‌کرد و وسواس زیادی در ترجمه کتاب‌هایش به خرج می‌داد. همواره نقدپذیر بود و در کارش گوش شنوا داشت. با این‌که با ما فاصله سنی زیادی داشت اما هرجا که پیشنهاد می‌دادیم، با رغبت و تمایل و بدون تعصب می‌پذیرفت و وارد بحث می‌شد که از این نظر نیز یک آدم اخلاقی، سالم و خدمت‌گزار واقعی به فرهنگ بود.

عبدالله کوثری نیز درباره این مترجم فقید می‌گوید: سیدحسینی از مهم‌ترین مترجمان تأثیرگذار ادبیات بود که بسیاری از مکتب‌های فکری غرب را به جامعه ادبی شناساند. او با ترجمه آثار نویسندگانی مثل سیمون دوبووار و آندره مالرو گنجینه‌های ادبی آن دوره را وارد ادبیات ایران کرد؛ کتاب‌هایی که هنوز هم تجدید چاپ می‌شوند. سیدحسینی نزدیک به شش دهه، از سال ۱۳۲۰ تا سال ۱۳۸۰، در حوزه‌ ترجمه فعالیت داشت. وسواس خاص او در کار ترجمه باعث شده است کتابی حتی با ارزش متوسط هم در میان کارهای او پیدا نکنیم.

کوثری ترجمه خوب را ترجمه‌ای می‌داند که از اثر یک بازآفرینی و آفرینش جدید به زبان فارسی ارائه کند و معتقد است: بدون اغراق، سیدحسینی از مترجمانی بود که به این آفرینش ادبی دست یافته بود و این موضوع در ترجمه کتاب‌هایی مثل «طاعون» و «امید» به‌خوبی احساس می‌شود. سیدحسینی دلبسته ادبیات و عاشق شعر کلاسیک بود، اما با شعر معاصر هم آشنایی داشت و اولین دفتر شعر منوچهر آتشی به همت او منتشر شد.

کوثری درباره روحیه سیدحسینی و علاقه او به کار می‌گوید: آن مرحوم حتی در سال‌های پایانی عمرش با وجود بیماری دست از کار برنمی‌داشت. همکاری او برای آماده شدن «فرهنگ آثار» در سال‌های پایانی زندگی‌اش صورت گرفت. سیدحسینی از کسانی بود که نام‌شان همیشه به نیکی برده خواهد شد.

«فرهنگ آثار»، «مکتب‌های ادبی»، «رؤیای عشق» از ماکسیم گورکی، «لایم لایت» اثر چارلی چاپلین، «طاعون» آلبر کامو، «آخرین اشعار ناظم حکمت»، «ضدخاطرات» و «امید» آندره مالرو، «در دفاع از روشنفکران» ژان پل سارتر و «آبروباخته» جک لندن از جمله آثار این مترجم هستند.

رضا سیدحسینی یازدهم اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۸۸ در سن ۸۳ سالگی بر اثر ‌بیماری ریوی در بیمارستان ایرانمهر تهران درگذشت. پیکر این مترجم در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) به خاک سپرده شد.

انتهای پسام