ادامه گسل هرات محل برخورد دو صفحه زمین‌ساختی است

کیوان حسینی عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به زلزله‌های گسترده و طولانی افغانستان و وقوع چند زمین‌لرزه در اطراف نیشابور و شاندیز و تأثیر آن بر گسل‌های موجود در خراسان رضوی گفت: وقوع این زمین‌لرزه‌ها نشان می‌دهد که باید با شناخت بیشتری نسبت به موضوع زلزله اقدام کنیم. زلزله هرات در امتداد یکی از گسل‌های اصلی منطقه رخ داد که به لحاظ زمین‌ساختی مهم بود.

او افزود: ادامه گسل هرات که محل برخورد دو صفحه زمین‌ساختی است، به سمت غرب وارد ایران شده و در ناحیه پهناوری به گسل‌های متعدد دیگر تبدیل می‌شود. این ناحیه از جانب شمال به گسل بزرگ کپه‌داغ و از سمت جنوب به گسل درونه محدود می‌شود. در این ناحیه گسل‌های مهم دیگری، چون گسل کشف‌رود در شمال مشهد، گسل سنگ‌بست - شاندیز در بخش جنوبی مشهد، سیستم گسلی نیشابور در شمال و جنوب آن و گسل سبزوار در شمال سبزوار در این ناحیه قرار گرفته‌اند. شهر‌های خواف، تربت حیدریه، کاشمر و بردسکن از دیگر شهر‌های تحت خطر در مجاورت گسل درونه است؛ بنابراین مشهد از شمال و جنوب در منطقه گسل‌های مستعد زلزله محصور می‌شود.

عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: همچنین گسل باغان - گرماب که به شهر قوچان می‌رسد نیز فعال و مستعد زلزله است که تمرکز تنش روی آن‌ها زیاد و احتمال زلزله را در پی خواهد داشت.

حسینی بیان کرد: زلزله هرات را می‌توان دنباله زلزله سال ۲۰۱۸ شرق کابل دانست که به سمت مناطقی مانند زنده‌جان آمده و انتظار می‌رود مرحله به مرحله به سمت غرب افغانستان و در نهایت شرق ایران بیاید.

او تصریح کرد: مطالعات لرزه‌نگاری این مسئله را تأیید می‌کند و قطعاً تمرکز تنش زمین به سمت مرز‌های غربی افغانستان خواهد بود.

عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهدد به زلزله‌های ظهر روز دوشنبه (۲۴مهر ۱۴۰۲) نیشابور و شاندیز اشاره و تاکید کرد: زلزله‌هایی که در مناطق نیشابور، خرو، شاندیز و زبرخان اتفاق افتاد، زلزله‌های مهمی است و بهتر است با آگاهی کامل از این زلزله‌ها اقدام کنیم. البته نباید هراس بیهوده به خرج داد و باید از شتابزدگی ناشی از وقوع زمین‌لرزه جلوگیری کرد. باید این موضوع را نیز تأکید کرد که مراکز اجرایی، چون نظام مهندسی ساختمان و ستاد مدیریت بحران استان با کسب مشاوره از متخصصان زلزله بالاخص در دانشگاه‌ها و تشکیل کارگروه‌های بحران، بتوانند درخصوص خطرات احتمالی وقوع زلزله، تصمیمات درستی را اتخاذ کنند.

حسینی در پاسخ به اینکه آیا احتمال وقوع زلزله‌هایی با قدرت بیشتر هم وجود دارد یا خیر اظهار کرد: ما هر لحظه امکان وقوع این زلزله‌ها را محتمل می‌دانستیم و، اما زمان دقیقی برای آن متصور نبودیم. گسل‌هایی، چون گسل نیشابور توان ایجاد زلزله‌ای با بزرگی ۷ریشتر را دارد.

او افزود: البته باید گفت زلزله هرات با فاصله حدود ۳۰۰کیلومتری خطری برای شهر مشهد نداشته و نباید این‌طور برداشت شود که، چون در هرات زلزله‌ای رخ داده است، پس ما هم باید زلزله را تجربه می‌کردیم.

عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: در صورت وقوع چنین زلزله‌ای ما با آسیب‌های جدی و تلفات انسانی در مناطق روستایی مواجه خواهیم بود. همچنین در مناطق شهری، ساختمان‌های قدیمی و ناایمن تهدید جدی محسوب می‌شوند. ولی به ساختمان‌هایی که با اصول روز مهندسی ساخته شده باشند آسیب جدی وارد نمی‌شود. نظارت دقیق بر ساخت‌وسازها، آموزش همگانی و انجام دوره‌ای مانور‌های زلزله از مواردی است که همیشه باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد.

باشگاه خبرنگاران جوان خراسان رضوی مشهد