راستی آزمایی | ویدیوهای جعلی درباره راه‌اندازی پرتو آهنین اسرائیل

وب‌سایت پالی‌گراف، پروژه راستی آزمایی صدای آمریکا، هم زمان با بمباران بیمارستانی در غزه و بالا گرفتن تنش‌ها در منطقه، ادعاهای کاربران شبکه‌های اجتماعی مبنی بر فعال شدن دفاع هوایی اسراییل با سیستم دفاعی «پرتو آهنین» را بررسی کرد.

بنا بر این گزارش که روز گذشته منتشر شده، یکی از این ویدیوها که قبلاً در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) پست شده است، تصاویری از یک بازی ویدیویی به نام «آرما ۳» را نشان می‌دهد و از مخاطبان می‌خواهد آن را با پرتو آهنین اسراییل اشتباه نگیرند.

ویدیوی دیگری که در تلگرام، تیک تاک، ایکس و یوتوب دست به دست می‌شود رهگیری موشک‌های تل‌آویو را نشان می‌دهد. این ویدیو که منبع اصلی آن کانال تلگرامی «اخبار زنده جینا زاب» با نزدیک به ۳۶ هزار مشترک به زبان‌های روسی و اوکراینی است، ۲۴ مهر ادعا کرد که این ویدئو نشان می‌دهد که پرتو آهنین جدیدترین سیستم دفاعی اسراییل در حال استفاده است.

در این پست در ۲۴ مهر ، نوشته شده که این ویدئو شروع به کار پرتو‌ آهنین جدیدترین سیستم دفاع هوایی لیزری اسراییل را نشان می‌دهد که دروغ است.

در بررسی پلی گراف، برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی متوجه یک «پرتو مورب نور» شدند که در زمان رهگیری در سراسر صفحه چشمک می‌زد. به نظر می‌رسید که پرتو از دو نقطه نورانی در آسمان عبور می‌کند. اما رهگیری‌های پرتو آهنین بی صدا و نامرئی هستند.

مانند سیستم دفاع هوایی گنبد آهنین اسرائیل، سیستم پرتو آهنین هم توسط شرکت دولتی اسرائیل «سیستم های پیشرفته دفاعی رافایل» توسعه داده شد.

پرتو آهنین از یک لیزر فیبر ۱۰۰ کیلو واتی برروی یک چرخنده استفاده می‌کند که می‌تواند اهداف را تا فاصله ۷ کیلومتری مورد اصابت قرار دهد. در مقابل، موشک‌های سپر دفاعی گنبد آهنین می‌توانند اجسام را تا فاصله ۷۰ کیلومتری رهگیری کنند. در حالی که یک موشک رهگیر هدف را در هنگام برخورد منهدم می‌کند، یک لیزر باید برای چند ثانیه روی هدف نگه داشته شود.

انتظار می‌رود پرتو آهنین مکمل گنبد آهنین و سایر عناصر دفاع هوایی اسرائیل باشد نه جایگزین آن. پرتو آهنین نیز مزایای خود را دارد. می‌توان آن را با انواع سیستم‌ها و پایگاه‌ها ادغام کرد و انتظار می‌رود آسیب‌های جانبی را محدود کند. در ضمن استفاده از لیزر پرتو آهنین بسیار ارزان‌تر از موشک‌های گنبد آهنین است که هر کدام ده‌ها هزار دلار قیمت دارند.

نفتالی بنت، نخست‌وزیر سابق اسرائیل در آوریل ۲۰۲۲ گفت: رهگیری‌های پرتو‌آهنین بی‌صدا هستند، نامرئی هستند و هر قطعه فقط ۳/۵ دلار قیمت دارند.

در حالی که فیلم‌های علمی تخیلی سلاح‌های لیزری را با جلوه‌های صوتی و بصری متمایز به تصویر می‌کشند، بیشتر پرتوهای لیزری که در کاربردهای دفاعی استفاده می‌شوند با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیستند.

پرتو‌آهنین نیز در روز یا شب دیده نمی‌شود.

یک ویدیوی تبلیغاتی پرتو آهنین منتشر شده در اکتبر ۲۰۲۲ یک پرتو به طور مختصر قابل مشاهده را نشان می‌داد اما این یک جلوه بصری بوده که موقع ادیت فیلم به آن اضافه شده است.

«آرورا اینتل» یک حساب اطلاعاتی «منبع باز» در شبکه ایکس که تمرکزش بر نمایش‌های جنگی اسراییل است به پلی‌گراف نوشت «پرتوها فقط به عنوان یک عامل بصری است، در غیر این صورت کلیپ اساساً چیزی را نشان نمی‌دهد، اما خود پرتو آهنین با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست.»

همین ویدیوی تبلیغاتی شامل تصاویری است که نشان می‌دهد پرتو آهنین یک پهپاد، یک خمپاره و یک موشک را هدف قرار می‌دهد. آن اشیاء بدون اینکه پرتو لیزر قابل مشاهده باشد از بین می‌روند.

یک بازرس دیگر «منابع باز» در شبکه ایکس می‌گوید فیلم پست «اخبار زنده جینا زاب» معتبر است ولی در واقع «موشک‌های تامیر» را نشان می‌دهد که از سیستم دفاع هوایی گنبد آهنین اسرائیل شلیک شده است و موشک‌های قسام شلیک شده توسط شاخه نظامی حماس را رهگیری می‌کند.

«آرورا اینتل» هم تشریح کرد که فلاش نور قابل مشاهده در زمان رهگیری بخاطر شعله‌ور شدن لنز دوربین است. شعله‌ور شدن لنز زمانی رخ می‌دهد که نور یک منبع روشن به لنز دوربین برخورد می‌کند و باعث انفجار ستاره‌ها می‌شود، یا در این مورد، یک سنبله پراش بسیار طولانی (خطی که از یک منبع روشن ساطع می‌شود) در عکس‌ها و فیلم‌ها قابل مشاهده است.

تایلر روگووی، سردبیر «وار زون» هم نور را به عنوان «نور ناشی از انفجار یک تامیر» توصیف کرد.

در ویدئویی که ظاهراً همان رهگیری را از زاویه‌ای متفاوت نشان می‌دهد، یک اثر ستاره‌ باران بسیار کوچک‌تر در نقاط برخورد قابل مشاهده است. یک پرتو طولانی نور در آن ویدیو قابل مشاهده نیست.

پس از آغاز جنگ اسرائیل و حماس در ۷ اکتبر، اسرائیل اعلام کرد که می‌تواند پرتو آهنین را سال‌ها زودتر از موعد مقرر مستقر کند. با این حال، تاکنون هیچ مدرکی مبنی بر استفاده اسرائیل از پرتو آهنین در درگیری فعلی وجود نداشته است.

* این مطلب با استفاده از گزارش پالی‌گراف،‌ پروژه راستی‌آزمایی صدای آمریکا، تهیه و تنظیم شده است.