«سرزمین مادری» و ستاره‌هایی در قاب سیما/ قصه‌ای که مخاطب دارد

خبرگزاری مهر- گروه هنر- عطیه موذن: پخش سریال «سرزمین مادری» به هفته سوم رسید و می‌توان به جرات گفت این روزها یکی از شاخص‌ترین آثار نمایشی میان مجموعه‌های تلویزنی و حتی سریال‌های شبکه نمایش خانگی است.

سریالی که ساخت و پخش اولیه آن به یک دهه پیش برمی‌گردد و بیم آن می‌رفت که بعد از یک دهه به دلیل کهنه شدن قصه‌ها و حتی فضای بصری و ساختاری مخاطب نتواند با آن ارتباط بگیرد. «سرزمین مادری» یا «سرزمین کهن» اگرچه ۱۰ سال پیش با حواشی فراوانی روبه‌رو بود اما حالا با حضور بازیگران چهره‌ای که دارد احتمالا جزو آخرین مجموعه‌های تلویزیونی باشد که توانسته است این همه ستاره در دل خود جمع‌آوری کند.

این سریال اگرچه ناگهانی به پخش تلویزیونی رسید اما این روزها تلویزیون با تیزرهای مختلفی نسبت به آن اطلاع‌رسانی می‌کند و حتی بیلبوردهایی در شهر را هم به آن اختصاص داده است تا شاید همه این سال‌های توقیف را جبران کرده باشد.

با گذشت ۵ قسمت از این سریال نگاهی داریم به این مجموعه و بازیگرانی که تاکنون در آن معرفی شده‌اند.

قصه؛ بازگشت به درام‌های مخاطب پسند

مهمترین مولفه‌ای که می‌تواند مخاطب را درگیر یک اثر نمایشی کند فارغ از بازیگران و چهره‌هایی که در آن به ایفای نقش می‌پردازند و حتی رنگ و لعاب و فضای تصویری، قصه است. قصه و داستانی که هرچقدر درست‌تر تعریف شود و شخصیت‌ها و موقعیت‌ها را بهتر معرفی کند مخاطب را بیشتر همراه می کند.

داستان «سرزمین مادری» از ایران دهه ۲۰ می‌گوید. از شرایط سیاسی و اجتماعی و گروهک‌هایی که به تدریج برخی‌شان معرفی می‌شوند.

نقش اصلی قصه به عهده رهی پسر بچه‌ای است که در طول چند دهه قرار است این شرایط تاریخی و سیاسی و اجتماعی و تحولات دوران را از نگاه او ببینیم. آغاز قصه هم با بمباران نیروهای متفقین است که در یک روستا منجر به ویرانی‌های فراوان می‌شود و از دل این ویرانی‌ها و از زیر آوار رهی بیرون کشیده می‌شود.

نویسنده این سریال علیرضا طالب‌زاده است که اگرچه این سال‌ها کمتر دست به نگارش سریال زده است و کمتر اثری از او شاهد بودیم اما بخشی از مهمترین فیلمنامه‌های تلویزیونی در کارنامه او قرار دارد. سریال «در پناه تو» که یکی از درام‌های خاطره‌انگیز تلویزیون است توسط او به نگارش درآمده است و در دهه ۸۰ هم فیلمنامه سریال «صاحبدلان» از آثار شاخص او محسوب می‌شود.

سریال‌های تاریخی جذاب تلویزیون که بتواند به عنوان آثار شاخصی برای امروز محسوب شود عمدتا به دهه ۸۰ برمی‌گردد، از «مدار صفر درجه» حسن فتحی تا «در چشم باد» مسعود جعفری جوزانی و «کیف انگلیسی» ضیاءالدین دری که هر یک دهه‌های قبل از انقلاب را با نگاهی و از زاویه‌ای پرداخته‌اند. دهه ۹۰ سردمدار سخت سریال‌های تاریخ معاصر جلیل سامان بوده است و در کنار این کارگردانان قصه‌ها و سریال‌های زیادی درباره این دهه‌ها ساخته شده است که قصه‌هایشان کمتر توانست مخاطب جذب کند و به عنوان آثار طلایی کارنامه سیما در ذهن مخاطب ماندگار شود.

کارگردانی؛ گرداوردی یک تیم حرفه‌ای

کمال تبریزی سال‌های اخیر در سینما بیشتر فعال بوده است و البته که تجربه‌های این سال‌های او چندان هم به مذاق علاقه‌مندانش خوش نیامده است. با این حال «سرزمین مادری» یک بار دیگر می‌تواند یادآور آثار خوش‌ساخت این کارگردان سینما و تلویزیون باشد. او در این مجموعه فضاسازی خوبی از ایران دهه ۲۰ دارد که می‌تواند مخاطب امروز را بعد از یک دهه هنوز پای سریال بنشاند.

نام سیدجمال سیدحاتمی به عنوان کارگردان دوم این مجموعه آمده است که این سال‌ها در مقام کارگردان سینما و تلویزیون آثار مستقلی را به تولید رسانده است.

کار مهم تبریزی در این سریال هم بهره‌گیری از بازیگران شناخته شده و چهره است و هم بازیگرانی که در زمان حضور در این سریال و در نقش‌های فرعی هنوز برای مخاطب شناخته شده نبودند و امروز برخی‌شان نقش اول‌های یک فیلم و سریال هستند.

فضاسازی و نوع تصاویر سریال از دوران قبل از انقلاب نیز اگرچه با ضعف‌هایی همراه است اما آنقدر نیست که مخاطب را پس بزند و حتی به عنوان گاف در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شود. به‌ویژه که این سریال یک اثر در رده سریال‌های الف فاخر تلویزیون محسوب می‌شود و تیم بزرگی از دستیاران در هر بخش آن را همراهی کرده‌اند. ساخت خود سریال چند سالی طول کشید و انرژی مضاعفی را می‌طلبید. پروسه ساخت و پخش سریال هم آنقدرها به طول کشید که پانته‌آ پناهی‌ها منشی صحنه این سریال که زمانی یکی از حرفه‌ای‌های حوزه خود بوده است این روزها در عرصه بازیگری فعالیت دارد.

حال باید دید این سریال در ادامه هم می‌تواند مخاطبش را جذب کند و با همین دست‌فرمان او را پای قصه‌هایش نگه دارد یا خیر.

بازیگری؛ از چهره‌ها تا استعدادها

«سرزمین مادری» پر ستاره‌ترین سریال این سال‌های تلویزیون است. از بازیگران چهره‌ای مثل شهاب حسینی تا چهره‌هایی که امروز ستاره شده‌اند مثل جواد عزتی یا بازیگرانی که این سال‌ها چهره‌های فیلم‌های سینمایی و سریال‌های پر طمطراق شبکه نمایش خانگی شده‌اند مثل امیر آقایی، محسن تنابنده و خود علی شادمان در این اثر حضور دارند.

بازیگرانی که اگرچه در تلویزیون چهره شدند اما این سال‌ها در تلویزیون حضور نداشته‌اند. زنده‌یاد پرویز پورحسینی و برخی دیگر از هنرمندان پیشکسوت هم آخرین حضورشان در این اثر است.

بازی بازیگران برخلاف برخی سریال‌های تاریخی که نقش‌ها باورپذیری خود را از دست می‌دهد و با اغراق همراه است، کشش و گیرایی لازم را دارد و از همین چند قسمت اول مخاطب را همراه کرده است.