سازمان ملل متحد تایید کرده است که ۹۰ درصد کشته شدگان زلزله ۷ اکتبر افغانستان را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند.

بر اساس گزارش سازمان ملل، زمین لرزه‌هایی به بزرگی ۶.۳ در هرات در غرب کشور حدود ۱۳۰۰ کشته برجای گذاشته است.

بی‌بی‌سی با پزشکان، شاهدان و فعالانی صحبت کرده است که محدودیت‌های گسترده اعمال‌شده از سوی طالبان را عامل نرخ بالای جان باختن زنان در این رویداد می‌دانند.

سلما (نام تغییر داده شده)، یک پزشک زن از هرات، توانست خود را به مناطق آسیب دیده برای ارائه کمک‌های اولیه به زنان زخمی برساند و شاهد دلایل نامتناسب تلفات بود.

او می‌گوید: «از روستایی بازدید کردم که اعضای طالبان در آن زندگی می‌کنند. برخی از مردان از دست زدن به زنان زخمی یا مرده خودداری می‌کردند».

تبعیض

ولسوالی زنده‌جان، واقع در ۴۰ کیلومتری غرب هرات، مرکز اولین زلزله در ۷ اکتبر و ویرانگرترین آن بود.

مردم محلی به بی‌بی‌سی گفتند در ۲۰ روستای دورافتاده، حتی یک خانه سالم نماند.

اکثریت قریب به اتفاق افراد داخل آن خانه‌ها در هنگام زلزله زنان و کودکان بودند.

زنان همیشه در مناطق روستایی افغانستان بیشتر در طول روز در خانه می‌مانند، اما زمانی‌که طالبان در سال ۲۰۲۱ قدرت را به دست گرفت، مجموعه‌ای از دستورالعمل‌هایی را اعمال کردند که زنان را از اکثر شغل‌ها و همچنین تحصیل فراتر از دوره ابتدایی منع کرد.

این امر بیشتر زنان را به زندگی خانگی محکوم کرده است.

سلما به بی‌بی‌سی گفت: «مردها در زمین مشغول کشاورزی بودند یا از گله‌های خود مواظبت می‌کردند یا برای کار به ایران مهاجرت کرده‌اند. زنان در خانه مشغول انجام کارهای خانه و مراقبت از کودکان بودند که زیر آوار گرفتار شدند».

مریم (نام تغییر داده شده)، یک فعال ۲۳ ساله، می‌گوید که او دیده است که طالبان به نیروهای امدادی هشدار می‌دادند که به زنانی که در زلزله گرفتار شده‌اند، دست نزنند.

مریم گفت: «مردان محلی با نجات زنان مشکلی نداشتند، اما برخی از اعضای مسلح طالبان بودند که اجازه ندادند مردان به آنها نزدیک شوند. آنها همچنین در دو یا سه روز اول از رفتن زنان به این مناطق جلوگیری می‌کردند، چراکه نمی‌خواستند مردها و زنها مختلط شوند.»

عبدل (نام تغییر داده شده)، امدادگر نیز به بی‌بی‌سی گفت شبه‌نظامیان حتی پس از مرگ به مردان اجازه نمی‌دادند که اجساد زنان را جابجا کنند.

شاهدان عینی به بی‌بی‌سی گفتند بیشتر زنان مرده در همان روز دفن می‌شدند، بدون اینکه به شیوه معمول اسلامی پیش از دفن بدنشان غسل داده شود. این وظیفه باید توسط یک زن انجام شود، و بسیاری از خانواده‌هابه سادگی نمی‌توانستند کسی را برای انجام آن پیدا کنند.

امدادرسانی محدود شد

فعالان همچنین می‌گویند محدودیت‌های طالبان مانع از تلاش‌های پزشکی برای کمک به مجروحان شده است.

بر اساس فرمان حکومت طالبان، زنان مجاز به سفر بدون همراهی یکی از محارم مرد خود نیستند.

فریبا (نام تغییر داده شده)، یک داوطلب ۲۱ ساله، در بخش اورژانس شفاخانه/بیمارستان ۵۰۰ بستری هرات کار می‌کرد. او می‌خواست به محض شنیدن خبر زلزله سر کار برگردد.

کت و روسری بلندش را پوشید و خانه را به مقصد بیمارستان ترک کرد. اما رانندگان تاکسی از بردن او به آنجا خودداری می‌کردند چرا که او سر تا پا خود را در چادر برقع نپوشانده بود و همچنین مردی همراهش نبود.

او می‌گوید: «رانندگان تاکسی می‌گفتند اداره امر به معروف و نهی از منکر موترهای آنها را مصادره خواهند کرد و جریمه سنگین ده هزار افغانی (۱۳۰ دلاری) خواهند شد، در صورتیکه مرا [در این حالت] سوار کنند. یک ساعت پیاده روی کردم تا به شفاخانه برسم».

فریبا افزود در هفته‌های قبل از زلزله، طالبان شروع به تنبیه رانندگانی کردند که مسافران زن تنها یا کسانی را که برقع نپوشیده بودند، سوار می‌کردند.

بی‌بی‌سی دریافته است که برخی از مقام‌های طالبان که از شفاخانه هرات بازدید کردند، از پزشکان زن خواستند که سر کار خود بیایند - چراکه زنان زیادی زخمی شده بودند و پزشکان نمی‌توانستند از پس آن برآیند - اما معلوم نبود چگونه می‌توانند این کار را انجام دهند.

شاهدان عینی در بیمارستان‌ها پس از زلزله می‌گویند شمار زیادی زنان مجروح شده‌اند، اما تعداد بسیار کمی کادر پزشکی برای رسیدگی به نیازهای آنها وجود دارند و فریبا نیز طالبان را در این مورد مقصر می‌داند.

او می‌گوید: «طالبان پزشکان مرد را از معالجه بیماران زن منع کرده است. این امر فشار زیادی را بر گروه کوچکی از پزشکان و پرستاران زن وارد می‌کند».

داکتر سلما همچنین می‌گوید افراد طالبان مانع او برای درمان یک زن مجروح شدند.

او می‌گوید: «خانمی را دیدم که سرش سه برابر اندازه طبیعی ورم کرده بود - او با پسر ۱۰ ساله‌اش آنجا بود. پزشکان به او گفته بودند که برو و سرش را اسکن کنند تا ببینند چه شده است».

او افزود: «اما این زن و پسرش نمی‌دانستند کجا بروند یا چه کنند. هرج و مرج به وجود آمد و من از طالبان در شفاخانه خواهش کردم که اجازه بدهند کمک‌شان کنم، اما آنها نماندند».

واکنش طالبان

بی‌بی‌سی برای اظهار نظر در این مورد به طالبان مراجعه کرده و یکی از سخنگویان حکومت طالبان صحبت‌ها مبنی بر اینکه افراد طالبان باعث مرگ بیش از حد شده‌اند را رد کرد و گفت که این اتهامات مربوط به هنجارهای فرهنگی در افغانستان است، نه قوانینی که گروه طالبان تحمیل کرده است.

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان می‌گوید دلیل افزایش تلفات زنان این بود که زمانی که در حدود ساعت ۱۱ صبح زلزله رخ داد «مردان در محل کار و زنان در خانه بودند».

به گفته او «هر کسی که مطالعه دقیقی از جامعه افغانستان داشته باشد می‌داند که تقریبا ۸۰ تا ۹۰ درصد زنان در خانه هستند و برای کار بیرون نمی‌شوند».

ذبیح‌الله مجاهد مدعی است که تیم‌های امدادی طالبان ظرف چند ساعت به آنجا رسیدند و برخی از آنها با هلیکوپترها به آنجا رسیدند. اما پذیرفت که کمک‌ها به همه نیازمندان نرسیده است.

او گفت: «طبعا حادثه بسیار بزرگ بود و زیاد تلفات را در پی داشت و رسیدگی به تمام شکایات وقت می‌گیرد. وضعیت اقتصادی افغانستان هم در آن حد نیست که به تمام مشکلات به یکبارگی رسیدگی صورت بگیرد. توجه امارت اسلامی افغانستان (حکومت طالبان) به موضوع است و تمام تلاش خود را انجام می‌دهد به مسایل رسیدگی صورت بگیرد.»

وقتی از او پرسیده شد که آیا امدادگران زن را نیز به منطقه زلزله‌زده فرستاده‌اند، پاسخی نداد.

دکتر سلما می‌گوید آژانس‌های امدادی حالا موفق به تهیه غذا و سرپناه شده‌اند، اما هنوز کارهای بیشتری باید انجام شود.

ده‌ها تن از زنان مجروح در زلزله‌های افغانستان هنوز با گذشت دو هفته در تقلای دریافت کمک‌های درمانی مناسب هستند.

دکتر سلما می‌گوید: «بسیاری از زنان باردار نوزادان خود را از دست دادند و برخی در فضای باز زایمان کردند و خونریزی شدید داشتند.»

«دختران جوان در شوک بودند و لباس زیر تمیز یا نوار بهداشتی نداشتند. آنها به شدت به مراقبت‌های پزشکی نیاز داشتند.»

* نام مصاحبه‌شوندگان این گزارش برای حفظ امنیت‌شان تغییر داده شده است.

سازمان ملل متحد تایید کرده است که ۹۰ درصد کشته شدگان زلزله ۷ اکتبر افغانستان را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند.

بر اساس گزارش سازمان ملل، زمین لرزه‌هایی به بزرگی ۶.۳ در هرات در غرب کشور حدود ۱۳۰۰ کشته برجای گذاشته است.

بی‌بی‌سی با پزشکان، شاهدان و فعالانی صحبت کرده است که محدودیت‌های گسترده اعمال‌شده از سوی طالبان را عامل نرخ بالای جان باختن زنان در این رویداد می‌دانند.

سلما (نام تغییر داده شده)، یک پزشک زن از هرات، توانست خود را به مناطق آسیب دیده برای ارائه کمک‌های اولیه به زنان زخمی برساند و شاهد دلایل نامتناسب تلفات بود.

او می‌گوید: «از روستایی بازدید کردم که اعضای طالبان در آن زندگی می‌کنند. برخی از مردان از دست زدن به زنان زخمی یا مرده خودداری می‌کردند».

تبعیض

ولسوالی زنده‌جان، واقع در ۴۰ کیلومتری غرب هرات، مرکز اولین زلزله در ۷ اکتبر و ویرانگرترین آن بود.

مردم محلی به بی‌بی‌سی گفتند در ۲۰ روستای دورافتاده، حتی یک خانه سالم نماند.

اکثریت قریب به اتفاق افراد داخل آن خانه‌ها در هنگام زلزله زنان و کودکان بودند.

زنان همیشه در مناطق روستایی افغانستان بیشتر در طول روز در خانه می‌مانند، اما زمانی‌که طالبان در سال ۲۰۲۱ قدرت را به دست گرفت، مجموعه‌ای از دستورالعمل‌هایی را اعمال کردند که زنان را از اکثر شغل‌ها و همچنین تحصیل فراتر از دوره ابتدایی منع کرد.

این امر بیشتر زنان را به زندگی خانگی محکوم کرده است.

سلما به بی‌بی‌سی گفت: «مردها در زمین مشغول کشاورزی بودند یا از گله‌های خود مواظبت می‌کردند یا برای کار به ایران مهاجرت کرده‌اند. زنان در خانه مشغول انجام کارهای خانه و مراقبت از کودکان بودند که زیر آوار گرفتار شدند».

مریم (نام تغییر داده شده)، یک فعال ۲۳ ساله، می‌گوید که او دیده است که طالبان به نیروهای امدادی هشدار می‌دادند که به زنانی که در زلزله گرفتار شده‌اند، دست نزنند.

مریم گفت: «مردان محلی با نجات زنان مشکلی نداشتند، اما برخی از اعضای مسلح طالبان بودند که اجازه ندادند مردان به آنها نزدیک شوند. آنها همچنین در دو یا سه روز اول از رفتن زنان به این مناطق جلوگیری می‌کردند، چراکه نمی‌خواستند مردها و زنها مختلط شوند.»

عبدل (نام تغییر داده شده)، امدادگر نیز به بی‌بی‌سی گفت شبه‌نظامیان حتی پس از مرگ به مردان اجازه نمی‌دادند که اجساد زنان را جابجا کنند.

شاهدان عینی به بی‌بی‌سی گفتند بیشتر زنان مرده در همان روز دفن می‌شدند، بدون اینکه به شیوه معمول اسلامی پیش از دفن بدنشان غسل داده شود. این وظیفه باید توسط یک زن انجام شود، و بسیاری از خانواده‌هابه سادگی نمی‌توانستند کسی را برای انجام آن پیدا کنند.

امدادرسانی محدود شد

فعالان همچنین می‌گویند محدودیت‌های طالبان مانع از تلاش‌های پزشکی برای کمک به مجروحان شده است.

بر اساس فرمان حکومت طالبان، زنان مجاز به سفر بدون همراهی یکی از محارم مرد خود نیستند.

فریبا (نام تغییر داده شده)، یک داوطلب ۲۱ ساله، در بخش اورژانس شفاخانه/بیمارستان ۵۰۰ بستری هرات کار می‌کرد. او می‌خواست به محض شنیدن خبر زلزله سر کار برگردد.

کت و روسری بلندش را پوشید و خانه را به مقصد بیمارستان ترک کرد. اما رانندگان تاکسی از بردن او به آنجا خودداری می‌کردند چرا که او سر تا پا خود را در چادر برقع نپوشانده بود و همچنین مردی همراهش نبود.

او می‌گوید: «رانندگان تاکسی می‌گفتند اداره امر به معروف و نهی از منکر موترهای آنها را مصادره خواهند کرد و جریمه سنگین ده هزار افغانی (۱۳۰ دلاری) خواهند شد، در صورتیکه مرا [در این حالت] سوار کنند. یک ساعت پیاده روی کردم تا به شفاخانه برسم».

فریبا افزود در هفته‌های قبل از زلزله، طالبان شروع به تنبیه رانندگانی کردند که مسافران زن تنها یا کسانی را که برقع نپوشیده بودند، سوار می‌کردند.

بی‌بی‌سی دریافته است که برخی از مقام‌های طالبان که از شفاخانه هرات بازدید کردند، از پزشکان زن خواستند که سر کار خود بیایند - چراکه زنان زیادی زخمی شده بودند و پزشکان نمی‌توانستند از پس آن برآیند - اما معلوم نبود چگونه می‌توانند این کار را انجام دهند.

شاهدان عینی در بیمارستان‌ها پس از زلزله می‌گویند شمار زیادی زنان مجروح شده‌اند، اما تعداد بسیار کمی کادر پزشکی برای رسیدگی به نیازهای آنها وجود دارند و فریبا نیز طالبان را در این مورد مقصر می‌داند.

او می‌گوید: «طالبان پزشکان مرد را از معالجه بیماران زن منع کرده است. این امر فشار زیادی را بر گروه کوچکی از پزشکان و پرستاران زن وارد می‌کند».

داکتر سلما همچنین می‌گوید افراد طالبان مانع او برای درمان یک زن مجروح شدند.

او می‌گوید: «خانمی را دیدم که سرش سه برابر اندازه طبیعی ورم کرده بود - او با پسر ۱۰ ساله‌اش آنجا بود. پزشکان به او گفته بودند که برو و سرش را اسکن کنند تا ببینند چه شده است».

او افزود: «اما این زن و پسرش نمی‌دانستند کجا بروند یا چه کنند. هرج و مرج به وجود آمد و من از طالبان در شفاخانه خواهش کردم که اجازه بدهند کمک‌شان کنم، اما آنها نماندند».

واکنش طالبان

بی‌بی‌سی برای اظهار نظر در این مورد به طالبان مراجعه کرده و یکی از سخنگویان حکومت طالبان صحبت‌ها مبنی بر اینکه افراد طالبان باعث مرگ بیش از حد شده‌اند را رد کرد و گفت که این اتهامات مربوط به هنجارهای فرهنگی در افغانستان است، نه قوانینی که گروه طالبان تحمیل کرده است.

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان می‌گوید دلیل افزایش تلفات زنان این بود که زمانی که در حدود ساعت ۱۱ صبح زلزله رخ داد «مردان در محل کار و زنان در خانه بودند».

به گفته او «هر کسی که مطالعه دقیقی از جامعه افغانستان داشته باشد می‌داند که تقریبا ۸۰ تا ۹۰ درصد زنان در خانه هستند و برای کار بیرون نمی‌شوند».

ذبیح‌الله مجاهد مدعی است که تیم‌های امدادی طالبان ظرف چند ساعت به آنجا رسیدند و برخی از آنها با هلیکوپترها به آنجا رسیدند. اما پذیرفت که کمک‌ها به همه نیازمندان نرسیده است.

او گفت: «طبعا حادثه بسیار بزرگ بود و زیاد تلفات را در پی داشت و رسیدگی به تمام شکایات وقت می‌گیرد. وضعیت اقتصادی افغانستان هم در آن حد نیست که به تمام مشکلات به یکبارگی رسیدگی صورت بگیرد. توجه امارت اسلامی افغانستان (حکومت طالبان) به موضوع است و تمام تلاش خود را انجام می‌دهد به مسایل رسیدگی صورت بگیرد.»

وقتی از او پرسیده شد که آیا امدادگران زن را نیز به منطقه زلزله‌زده فرستاده‌اند، پاسخی نداد.

دکتر سلما می‌گوید آژانس‌های امدادی حالا موفق به تهیه غذا و سرپناه شده‌اند، اما هنوز کارهای بیشتری باید انجام شود.

ده‌ها تن از زنان مجروح در زلزله‌های افغانستان هنوز با گذشت دو هفته در تقلای دریافت کمک‌های درمانی مناسب هستند.

دکتر سلما می‌گوید: «بسیاری از زنان باردار نوزادان خود را از دست دادند و برخی در فضای باز زایمان کردند و خونریزی شدید داشتند.»

«دختران جوان در شوک بودند و لباس زیر تمیز یا نوار بهداشتی نداشتند. آنها به شدت به مراقبت‌های پزشکی نیاز داشتند.»

* نام مصاحبه‌شوندگان این گزارش برای حفظ امنیت‌شان تغییر داده شده است.