کشف داود رشیدی، همچنان جذابیت دارد

عکس تزیینی است

اول بار داود رشیدی بود که نمایشنامه «در انتظار گودو» را به هموطنان خود معرفی کرد، حالا حدود ۵۵ سال از آن دوره می‌گذرد و این نمایشنامه همچنان روی صحنه تئاتر ما جان می‌گیرد.

به گزارش ایسنا، به تازگی دو اجرای گوناگون از نمایشنامه «در انتظار گودو» روی صحنه رفته است؛ مازیار لرستانی بعد از ۱۷ سال دوری از تئاتر، یکی از کارگردان‌هایی است که اخیرا اجرایی از این نمایشنامه را روی صحنه برده است.

او چندی پیش همین نمایشنامه را در تالار چهارسو مجموعه تئاتر شهر روی صحنه برد که پایان زودهنگام آن سبب شد دوباره آن را در خانه نمایش دا اجرا کند. او حالا آخرین اجراهای این نمایش را با بازی افسر اسدی، امیرعباس توفیقی، آبتین جاوید، محمد ‌آقامحمدی، مصطفی ‌فرهادمهر، مهرزاد عسکری روی صحنه می‌برد.

همزمان با او، اجرایی دیگر از همین نمایشنامه در قالبی کاری دانشجویی با کارگردانی علیرضا حاجی بابایی در تالار اصلی مرکز تئاتر مولوی روی صحنه رفت.

این گروه درباره محتوای نمایش خود چنین توضیح داده است:

«در انتظار گودو معرف همه است. اما زمانی که وارد مباحث روانشناسی و فلسفی می‌شود، ماجرا از آنچه بوده فراتر می‌رود. این اجرا آنیما و آنیموس است‌. انسانی که منتظر گودویی است که گودویش او را به انتظاراتش سوق می‌دهد. انسان ناخودآگاه از انفعال انتظار خارج شده و از درون برای بقاء مبارزه ‌می‌کند.»

اجرای همزمان این دو نمایش سبب شد تا مروری بر اجراهای پیشین این نمایشنامه در کشورمان داشته باشیم.

دهه ۴۰ داود رشیدی، یکی از دانش‌آموختگان علوم سیاسی و تئاتر از فرنگ به ایران بازگشت و مشغول به تدریس در دانشگاه و اجرای نمایش شد.

او که به دلیل حضور طولانی مدت خود در کشورهای دیگر، با تئاتر جهان ارتباطی تنگاتنگ داشت، یکی از نمایشنامه‌های درخشان جهان را برای اجرا انتخاب کرد؛ «در انتظار گودو»، نوشته ساموئل بکت که یکی از سردمداران تئاتر ابزورد به شمار می‌آمد.

رشیدی سال ۴۶ و ظاهرا با همراهی سیروس افهمی این نمایشنامه را ترجمه کرد و یک سال بعد آن را روی صحنه برد.

 «در انتظار گودو» تلاشی است برای بازنمایی شرایط اروپاییان در سال‌های بعد از جنگ جهانی و شگفت اینکه این نمایشنامه هنوز هم مورد اقبال هنرمندان در جهان است و در دنیای امروز ما همچنان کاربرد دارد.

 رشیدی این نمایش را با بازی خودش، پرویز صیاد، سیروس افهمی و پرویز کاردان روی صحنه برد.

آنان ابتدا نمایش را در انجمن ایران امریکا روی صحنه بردند و بعد هم به پیشنهاد  نجف دریابندری و موافقت احمد شاملو و دوستانش، نمایش به مدت ۳ شب در برنامه «شب‌های شعر» مجله «خوشه» اجرا شد که در اجرای آن ۱۲۰ شاعر معاصر ایران نظیر هوشنگ ابتهاج، فریدون مشیری و محمدعلی سپانلو حضور داشتند.

این نمایش در آن دوران با نقدها و نقطه نظرات مثبتی از سوی چهره‌های فرهنگی و هنری نظیر رضا براهنی و جلال آل احمد همراه شد و بزرگترهای تئاتر که این اجرا را دیده‌اند، می‌گویند همچنان آوانگاردترین اجرایی بوده که از اثر بکت در ایران روی صحنه رفته و نقطه عطفی در تاریخ تئاتر مدرن ایران بوده است.

تا مدت‌ها خبری از «در انتظار گودو» نبود تا اینکه حدود ۳۰ سال بعد یعنی نیمه دوم دهه هفتاد، اجرایی دیگر از  این نمایشنامه روی صحنه رفت.

اواخر سال ۱۳۷۷ وحید رهبانی، یکی از بازیگران جوان آن مقطع که هنوز ۲۰ سالی نداشت، این نمایش را بر اساس ترجمه نجف دریابندری در مجموعه تئاتر شهر روی صحنه برد.

در این اجرا رضا مولایی، سید مجتبی طباطبایی بصیر، مهدی حسینی بجستانی، محمدرضا جوزی، مریم داوری به ایفای نقش پرداختند.

اما به فاصله چند سال بعد، تابستان سال ۱۳۸۳ علی اکبر علیزاد، کارگردان و مدرس تئاتر نیز اجرایی دیگر از این نمایش را روی صحنه برد.

او برای این اجرا خودش متن نمایشنامه بکت را ترجمه کرد که ترجمه او از سوی نشر «بیدگل» منتشر شد. از آنجاکه علیزاد در آن مقطع با گروه تئاتر «لیو» همکاری داشت، این نمایش را به عنوان کاری از این گروه با بازی رضا بهبودی، سعید چنگیزیان، خسرو محمودی، محمدحسن معجونی در تالار اصلی مولوی روی صحنه برد.

این نمایش اجرایی طنزآمیز داشت.

همایون غنی‌زاده، دیگر کارگردانی است که علاقه‌ای خاص به این متن بکت دارد. او تاکنون دو بار نمایشنامه « در انتظار گودو» را اجرا کرده است.

غنی‌زاده که به گفته خودش با خواندن این نمایشنامه تصمیم می‌گیرد به دانشکده هنر برود و در رشته تئاتر درس بخواند، اولین بار سال ۱۳۸۲ این نمایشنامه را در تالار خانه خورشید مجموعه تئاتر شهر اجرا کرد.

این نمایش در آن مقطع با بازی جواد نمکی، هومن شباهنگ، حمیدرضا میرلطیفی، همایون غنی زاده روی صحنه رفت اما «گودو» دست از سر این کارگردان جوان بر نداشت و وسوسه اجرای دوباره آن همچنان با او ماند تا اینکه بعد از گذشت بیش از ۱۰ سال بعد یعنی زمستان سال ۹۲ بار دیگر این نمایش را اجرا کرد. این اجرا هم در مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفت منتها در تالار اصلی این مجموعه و با بازی پیمان معادی، علی سرابی، رضا بهبودی و رامین سیاردشتی.

در گرماگرم دوران سخت کرونا و در شرایطی که هنرمندان حرفه‌ای انگشت شماری، دست به اجرای نمایش می‌زدند، امیررضا کوهستانی، یکی دیگر از کارگردانان خوش فکر تئاتر «در انتظار گودو» را برای اجرا انتخاب کرد.

هرچند در نمایشنامه اصلی همه کارکترها مرد هستند، او اما این نمایش را بازی بازیگران زن اجرا کرد.

کوهستانی تابستان سال ۱۳۹۹ نمایش خود را در فضای باز باغ کتاب و با بازی لیلی رشیدی، الهام کردا، مهین صدری، مونا احمدی و خزر معصومی اجرا کرد.

نکته جالب در اجرای این نمایش این بود که لیلی رشیدی نقشی را در این نمایش اجرا کرد که ۵۳ سال پیش پدرش که داود رشیدی ان را ایفا کرده بود. هر دو آنان در این نمایش نقش «دی‌دی» را بازی کردند.

این گزارش نگاهی داشت به بخشی از اجراهای «در انتظار گودو» در ایران که در فضاهای حرفه‌ای روی صحنه رفته است. در کنار اینها شمار زیادی از دانشجویان تئاتر نیز این نمایش را در رویدادهای دانشجویی اجرا کرده‌اند که در این گزارش به آن پرداخته نشده است.

انتهای پیام