برپایی نمایشگاه‌های استانی کتاب با ساختاری جدید/ هزینه حضور ناشران صفر شد

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو به نقل از روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، یکی از مهم‌ترین مولفه‌های موج‌آفرینی و ایجاد فضای پرشور و نشاط فرهنگی در مجموعه‌ها و جماعات انسانی در جای جای جهان برپایی نمایشگاه‌های کتاب است. این رویداد‌ها باعث می‌شوند تا مردم ذیل واژه و مفهومی به نام کتاب گردهم آیند و در فضایی گفت‌وگومحور به کنش فرهنگی بپردازند. همین ویژگی باعث شده تا نمایشگاه‌های کتاب در زمینه شناخت‌شناسی فرهنگی کشور‌های مختلف، عنصری محوری محسوب شوند. نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیز همین ویژگی را دارد.

ضرورت تکثیر این فضا در کلیه استان‌های کشور باعث تولد نمایشگاه‌های استانی کتاب شد و این رویداد به مرور جای خود را در فضای فرهنگی کشور باز کرد. شیوع ویروس کرونا، اما باعث شد برپایی نمایشگاه‌های استانی کتاب با واژه تعلیق همراه شود. این تعلیق برای مدتی ادامه پیدا کرد و همین امر بهانه‌ای شد تا مسئولان فرهنگی کشور به مطالعات انتقادی پیرامون دوره‌های گذشته این رویداد بپردازند و ادامه کار را با رفع نواقص دوره‌های گذشته و ارائه ایده‌های جدید همراه سازند.

اکنون دوره جدید این نمایشگاه‌ها با برپایی قریب‌الوقوع هجدهمین نمایشگاه کتاب آذربایجان شرقی آماده ثبت در تقویم فرهنگی کشور است. این نمایشگاه با استفاده از ظرفیت آثار منتشرشده ناشران فعال سراسر کشور در سالن‌های یکپارچه به‌صورت حضوری و همچنین با مشارکت کتابفروشان سراسر کشور به صورت مجازی از چهارشنبه (هفدهم آبان‌ماه) تا یکشنبه (بیست‌ویکم آبان‌ماه ۱۴۰۲) برپا می‌شود.

به همین مناسبت و برای بررسی ساختار جدید نمایشگاه‌های استانی کتاب با مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران به گفتگو نشستیم. علی رمضانی با اشاره به اینکه شروع دوباره این نمایشگاه‌ها با مطالعات مختلف روی وجوه گوناگون دوره‌های گذشته آن ممکن شده است، گفت: برای برپایی دوباره این رویداد در استان‌ها مطالعاتی در ساختار آن صورت گرفت و نسبت نمایشگاه با بافت فرهنگی و اقتصادی استان‌ها بررسی شد. در نهایت برای شیوه برگزاری نیز به دو بخش حضوری؛ با عرضه و فروش یکپارچه آثار ناشران کشور و حضور ناشران استانی و بخش مجازی؛ با حضور کتابفروشی‌های سراسر کشور رسیدیم. عدم استقبال ناشران از شیوه برگزاری نمایشگاه‌های کتاب پیشین و صرفنظر از حضور یا واگذاری به دیگران، کاهش کیفیت محتوایی نمایشگاه‌های استانی، تخفیف‌های نامتعارف و عدم توزیع مناسب یارانه‌ها و هزینه بالای برگزاری نمایشگاه برای ناشران و عوامل دیگر باعث شد ضرورت برگزاری نمایشگاه‌های کتاب استانی با شیوه جدید احراز شود.

وی افزود: تلفیق بخش‌های حضوری و مجازی نمایشگاه با هدف ایجاد دسترسی برای تمامی مردم ساکن در یک استان و نه فقط مرکز استان، ارتقای سطح کیفی و کمّی آن و امکان انتخاب نوع حضور از سوی خریداران در این نمایشگاه‌ها فراهم است. در بخش مجازی امکان بازدید و خرید ۲۴ ساعته وجود دارد. بهینه‌سازی تخصیص، ایجاد شفافیت و کاهش احتمال سواستفاده در توزیع یارانه حمایتی، توزیع مناسب کتاب و امکان دسترسی مناسب علاقه‌مندان از سرتاسر استان به نمایشگاه و... از مزایای برگزاری همزمان بخش حضوری و مجازی به شمار می‌رود. یارانه اختصاص یافته به این نمایشگاه در بخش حضوری به بازدیدکنندگان تعلق می‌گیرد و در کنار این روش افراد ساکن در استان آذربایجان شرقی می‌توانند از کتابفروشی‌های حاضر در این نمایشگاه، کتاب را به صورت مجازی خریداری کنند.

رمضانی در بخش دیگری از سخنان خود به مسئله دریافت امانی کتاب از ناشران برای عرضه در نمایشگاه‌های استانی اشاره کرد و ادامه داد: تصمیم داریم در صورت تامین منابع مالی و زیرساختی مورد نیاز آثار ناشران را در همه استان‌ها در معرض دید مخاطبان قرار دهیم. با توجه به ضرورت تقویت عرضه تولیدات استان‌ها، ناشران استانی می‌توانند در نمایشگاهی که در استان آن‌ها برپا می‌شود به صورت حضوری شرکت کنند و غرفه مستقلی برای معرفی رو در رو و عرضه کتاب‌های خود داشته باشند. این میان هزینه‌های حمل و نقل، نیروی انسانی و اسکان و تغذیه بر عهده ناشران نیست و تخفیف‌های در نظر گرفته شده برای ناشران متناسب با روند‌های عادی و جاری صنعت نشر تعریف شده است.

او همچنین مطرح کرد: در واقع در ساختار جدید، ناشران برای حضور در این نمایشگاه نیازی به هزینه کردن، ندارند. آن‌ها محصولاتشان را در تهران تحویل می‌دهند و نیازی به تامین نیرو برای حضور در نمایشگاه نیز ندارند. پس از پایان نمایشگاه نیز مبالغ فروش کتاب‌هایشان را در حساب خود خواهند داشت. تلاش می‌کنیم مانند رویه نمایشگاه‌ها و رویداد‌های دو سال گذشته تسویه حساب با ناشران در کوتاه‌ترین زمان ممکن بعد از پایان نمایشگاه انجام شود.

مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران با بیان اینکه عرضه کتاب‌ها در نمایشگاه‌های استانی زین‌پس به صورت موضوع‌محور و در قالب یکی از موضوع‌های عمومی، تخصصی و دانشگاهی، کودک و نوجوان و کمک درسی برگزار می‌شوند، گفت: برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی نیز در این نمایشگاه‌ها مبتنی بر استاندارد‌های ارتقا یافته در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و متناسب با فضای استان‌ها خواهد بود. مشاوره تخصصی کتاب و اطلاع‌رسانی نیز برای نمایشگاه‌های کتاب در استان‌ها در نظر گرفته شده است تا به مخاطبان برای انتخاب کتاب‌ها کمک کنند. همچنین کارافزار نمایشگاه نیز در حال طراحی است تا مخاطبان به سادگی بتوانند به کتاب‌های مورد نظر خود دسترسی پیدا کنند. به طور کل تلاش شده تا ناشران در این نمایشگاه‌ها بجز دغدغه‌های فرهنگی به موضوعات دیگر فکر نکنند. ناشر تولید کننده کتاب است و اگر در نمایشگاه دغدغه تامین نیرو، روش‌های تبلیغ و عرضه و دیگر موضوعاتی از این دست را نداشته باشد، می‌تواند توان خود را روی مسائل اصلی برنامه‌ریزی برای تولیدات آینده بگذارد.

رمضانی نحوه حضور کتابفروشی‌ها در نمایشگاه‌های کتاب استانی را چنین توضیح داد: امکان حضور کتابفروشی‌های سراسر کشور در نمایشگاه‌های کتاب استانی فراهم شده است. زمان ثبت‌نام کتابفروشان جهت مشارکت در هجدهمین نمایشگاه فروش یکپارچه کتاب آذربایجان شرقی اطلاع‌رسانی خواهد شد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همراه با برگزاری نمایشگاه‌های استانی به بهینه‌سازی ساختار توزیع کتاب در سراسر کشور نیز می‌اندیشد. نمایشگاه‌های استانی نیز مانند نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران یک رویداد به شمار می‌روند و در ایجاد هیجان‌های عقلانی برای امر کتابخوانی موثر عمل می‌کنند. بی‌تردید استقبال مناسب مردم عزیز ایران از نمایشگاه‌های استانی کتاب، فعالان این صنعت را متقاعد به حضور بیشتر در استان‌ها می‌کند و این باعث تقویت کتابفروشی‌های محلی است. ضمن اینکه این کتابفروشی‌ها نیز امکان حضور در نمایشگاه را دارند.

وی ادامه داد: عرضه حداکثری محصولات ناشران، پشتیبانی از کتابفروشی‌ها در آخرین حلقه صنعت نشر، یاری رساندن به چرخه پخش و مصرف کتاب در کشور به‌منظور گسترش عدالت فرهنگی و تقویت اقتصاد نشر و... را می‌توان از جمله نکات مثبت شیوه جدید برگزاری نمایشگاه‌های استانی کتاب دانست. در واقع شیوه ترکیبی و چند ضلعی فعلی که با استقبال بسیار خوب ناشران در ثبت نام هم مواجه شده در حال شکل‌دهی به سازه جدیدی در این صنعت و ارتقاء دسترسی مردم به کتاب و تازه‌های نشر است، به طوری که قطعا در تعداد و تنوع عناوین عرضه شده، همچنین کیفیت خدمات فرهنگی و محتوایی فاصله بسیاری با شیوه قبلی خواهد داشت. البته همانند هر اتفاق جدیدی ممکن است اشکالات و نقایصی هم داشته باشد که انشاالله به صورت مداوم رصد و برطرف خواهد شد.

مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در پایان گفت: تشکل‌ها و انجمن‌های فعال در این صنعت از جمله انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان، انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی، انجمن فرهنگی ناشران آموزشی، مجمع ناشران دفاع مقدس و مجمع ناشران انقلاب اسلامی، همانند نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در شکل‌گیری این شیوه از نمایشگاه و انتقال دغدغه‌ها و راهکار‌های مدنظر ناشران برای ارتقاء نحوه برگزاری مشارکت گسترده و تنگاتنگی با خانه کتاب و ادبیات ایران دارند.



گفتنی است، ناشران سراسر کشور می‌توانند تا چهار‌شنبه (سوم آبان ۱۴۰۲) با مراجعه به سامانه ketab.ir نسبت به ثبت‌نام برای حضور در هجدهمین نمایشگاه فروش یکپارچه کتاب آذربایجان شرقی اقدام کنند.