جای خالی ضوابط توسعه شهری ارائه شده توسط وزارت میراث فرهنگی

به گزارش خبرنگار مهر، سلسله نشست‌های میراث فرهنگی (گذشته، حال و آینده) با موضوع «معماری و شهرسازی ایرانی و اسلامی آنچه که هست و آنچه که باید باشد» و با همکاری معاونت میراث فرهنگی و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری امروز در ساختمان ارگ آزادی برگزار شد.

در این برنامه جمعی از کارشناسان به همراه مهدی چمران نیز حضور داشتند و محمد حسن طالبیان معاون سابق میراث فرهنگی گفت: معماران و مشاوران با تاریخ بیگانه هستند. قبل از اینکه باغ ایرانی ثبت جهانی شود؛ هر زمان کسانی می‌خواستند پارک یا باغی ایجاد کنند شبیه به باغ ژاپنی می‌ساختند. اما الان به معماران و پیمانکاران می‌گویند که باغ ایرانی می‌خواهیم. اگر ما در این زمینه درست ترویج کنیم و آموزش بگذاریم خیلی مهم است.

وی بیان کرد: متأسفانه دانشگاه‌ها با دستگاه‌های اجرایی فاصله زیادی دارند اما وزارت میراث فرهنگی می‌تواند به این موضوع ورود کند. قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی فرهنگی مهم است یک بار دیگر این قانون را بخوانید. برای دستگاه‌های مختلف وظیفه گذاشته شده که هر کدام باید چه کار کنند. اتفاقاً دغدغه همین است که شهرهای تاریخی بتوانند با خلاقیت مردم ادامه پیدا کنند اگر این اجرایی شود سندهای دیگر اتفاق می‌افتد.

طالبیان با بیان اینکه حفظ الگو مهم است گفت: ما برای ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامان رفته بودیم. این پرونده نواقص زیادی داشت ما شانس آوردیم که ثبت شد. چون به دلایل زیادی می‌خواستند این پرونده را رد کنند. ارزیاب می‌گفت این ساختمانها چیست چند اداره و بانک بودند که معماری آنها اصلاً شبیه به معماری خشکه چین نبود. ارزیاب می‌گفت که اداره‌ها این منظر را بهم ریخته‌اند. آیا معمار این بناها، نمی‌توانسته از همین معماری خشکه چین الگو بگیرد؟ آیا کور بوده که این بانک را با معماری غیر همخوان ندیده است؟

نادیه ایمانی عضو هیأت علمی دانشکده معماری و شهرسازی در این برنامه گفت: به صورت فطری درس معماری با درس‌های دیگر متفاوت است. شاید در دانشگاه هیچ کاستی نداشته باشیم اما اتفاقی که در بیرون می‌افتد مهم است. دانشجو به ما می‌گوید حرف‌هایی که شما در اینجا می زنید با خارج از دانشگاه در محیط کار متفاوت است و ما می‌گوئیم موظف هستیم آنچه هست را به شما بگوییم.

جای خالی وزارت میراث فرهنگی در طرح‌های جامع شهری

وی گفت: ما در زمینه نقد معماری کم کار کرده ایم و آنچه که می‌گذرد را ارزیابی و ارزشیابی نکرده ایم. اگر بتوانیم محله به محله آنچه اتفاق افتاده را ثبت و بعد نقد کنیم به این معنا که ساختمان چطور ساخته شد؛ شاید جواب الگوسازی‌ها باشد باید این را در معرض عموم قرار دهیم و به بحث گذاشته شود.

محمدرضا حائری مازندرانی معمار، و استاد دانشگاه بیان کرد: بحث امروز جبران رسالت از دست رفته این وزارتخانه است که به نظرم متولی معماری ایران است. ای کاش زمانی که طرح‌های جامع شهری شکل می‌گرفت؛ از طرف وزارت میراث فرهنگی ضوابط توسعه شهری داده می‌شد.

وی به تحقیقات جامعه شناسی و گورها اشاره کرد و گفت: از سال ۸۳ تا امروز درباره گورستان‌های تهران کار کردیم. متوجه شدیم تهران روزی ۲۰۰ گورستان داشته است ۱۲۰ گورستان ثبت شده و درباره ۸۰ تا کتاب نوشتیم. بنیان حرکت گورستان نه بر الگوی‌های شهرسازی بلکه بر اقتصاد مرگ است. وگرنه گورستان تخت فولاد اصفهان فخر بشریت در معماری گورستان است اما چون امروز می‌توانیم یک متر از گورستان را میلیاردها تومان بفروشیم به مدل دیگری از ساخت و ساز دست پیدا کرده ایم عین همین را در ساختمان سازی داریم. ایوان یا حیاط یعنی یک الگو و ما برای هر چیزی که به زندگی آدم‌ها ربط دارد الگو داریم. از نظر مبانی چیزی کم نداریم بلکه از نظر مبادی دچار اشکال هستیم.

حائری بیان کرد: هر ساختمانی که ایجاد می‌شود در مرحله پیش کارگاهی ۶۰ درصد کار پیش می‌رود. اینجاست که بیشترین اتفاق در ساخت و ساز می‌افتد به این بخش باید توجه بیشتری شود.

دبیرخانه معماری معاصر ایجاد شود

در ادامه این نشست عزت الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی پس از شنیدن سخنان کارشناسان گفت: دبیرخانه‌ای باید برای موضوع این نشست ایجاد شود. بخشی از کار ما باید تعامل با افرادی باشد که این موضوع را دنبال می‌کنند با بقیه اساتید هم جلساتی برگزار شود.

وی با اشاره به سفرش به تاجیکستان گفت: اتفاقی در میدان استقلال افتاده بود که به نظرم خوب بود وسط میدان برج با هویتی وجود داشت و دور تا دور آن را این بار که رفتم صاف کرده بودند من گفتم شما چطور این کار را انجام دادید چون ما در ایران یکی از مشکلاتمان تملک است آنها گفتند که صاحب زمین در تاجیکستان دولت است نه مردم. اگر تصمیم به انجام کاری بگیرد زمین معوض می‌دهد و آنجا را خراب می‌کند من نمی‌گویم مثل آنها باشیم ولی باید موانع را بررسی کنیم.

ضرغامی بیان کرد: مشکل جدی ما در حوزه میراث فرهنگی این است که معمولاً خیلی از موضوعات به جبهه بندی تبدیل می‌شود و بعد دیگر نمی‌توان به سمت آن رفت و موضوع را حل کرد. یکی از موانع همین است و دیده می‌شود گاهی می‌بینید مسئولی دنبال کاری بوده است و آن قدر فضا تغییر کرده که خودش مدعی ما شده است درحالی که پیشنهاد اولیه را برای برخی از کارها داده بود. مانع جدی ما در رسانه این است که افراد در جبهه بندی ها تعریف می‌شوند اما اگر همدلی باشد و کارشناسان روی چند موضوع همفکری کنند بهتر می‌شود نتیجه گرفت.

وی همچنین به این موضوع اشاره کرد که در هشت ماه گذشته از اول سال تا کنون یک ریال از بودجه عمرانی به وزارت میراث فرهنگی تخصیص پیدا نکرده است.