روپوش مدارس نیازمند توجه جدی مسئولان و طراحان لباس

در تعریف یونیفرم یا پوشاک همسان (Uniform) نوشته شده که به مجموعه پوشاکی گفته می‌شود که توسط اعضای یک نهاد استفاده می‌شود و این لباس‌ها همانند هم هستند و باعث بازشناسی آسان‌تر اعضای نهاد توسط خود آنان یا توسط دیگران می‌شود. البته پیش از این، روپوش نامی بوده است که برای پوشش همسان شاگردان مدارس مورد استفاده قرار می‌گرفته است. 

در تعریف یونیفرم مدرسه (School Uniform) نوشته شده که لباس فرم برای دانش آموزان است و اغلب برای یک مدرسه یا یک مؤسسه آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد که در مقاطع تحصیلی مختلف، یونیفرم‌های متفاوتی برای دختران و پسران مدنظر است.

یکی از دلایل مهم استفاده از یونیفرم یا لباس فرم مدارس این است که دانش آموزان در داخل مدارس ظاهری منظم و یکپارچه داشته باشند و همین موضوع باعث شده است که الزامی شدن فرم مدارس در سال‌های اخیر، بیش از پیش مدنظر مدیران و مسئولان آموزش و پرورش قرار بگیرد. 

نکته‌ای که بسیار حائز اهمیت است طراحی و رنگ این فرم‌های مدارس متناسب با مقطع تحصیلی و سن دانش آموزان، راحتی آن‌ها و ارتباط برقرار کردنشان با این نوع لباس هاست چراکه دانش آموزان باید ساعاتی از روز را به استفاده از این فرم‌ها اختصاص دهند و این موضوع نیازمند استفاده از طراحان لباسی است که در این زمینه تبحر و دانش و مهارت کافی دارند. از اینرو، چندی پیش، رایزن فرهنگی ایران در فرانسه از رویدادی به نام «جاسمین» خبر داد که در جریان آن، به بررسی و رتبه‌بندی طراحی لباس فرم مدارس در پاریس پرداخته و قرار شد همکاری‌های بیشتری بین طراحان ایرانی و فرانسوی در خصوص فرم مدارس صورت بگیرد. 

نیلوفر شاد مهری، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در پاریس، درمورد رویداد «جاسمین» بیان کرد: رویداد «جاسمین» به بررسی اصول پوششی و یونیفرم‌های مدرسه در فرانسه پرداخت که دور اول آن در سال تحصیلی گذشته برگزار شد و با توجه به این که مدارس بسیار زیادی در فرانسه از یونیفرم و اصول پوششی برخوردار هستند ما مجبور شدیم در در دور اول تنها به بررسی مدارس غیرانتفاعی شهر پاریس بپردازیم و در این راستا نیز، از استادان رشته طراحی و طراحی لباس و طراحان حرفه‌ای لباس که دارای جوایز ملی بودند به عنوان اعضای تیم داوری استفاده شد.

او در رابطه با رتبه بندی یونیفرم‌ها گفت: یونیفرم‌ها بر اساس معیار‌های ترکیب بندی فرمی و رنگی، میزان پاسخگویی به نیاز‌های یک دانش آموز، میزان تطابق با هویت بصری مدرسه و تطابق با حدود پوششی تعیین شده توسط خود مدرسه رتبه بندی شده و در نهایت، بهترین‌های طراحی یونیفرم‌های مدارس پاریس علاوه بر نمونه یونیفرم‌های مدارس ایران برای آشنایی مخاطبان فرانسوی با اشتراکات فرهنگ پوشاک در این دو کشور در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شدند.

شادمهری با اشاره به واکنش فرانسوی‌ها به یونیفرم‌های ایرانی تصریح کرد: برای آن‌ها بسیار جالب بود. چون ما هیچ وقت مقایسه‌ای بین پوشاک مشترکمان انجام نداده ایم و اگرچه نمایش لباس‌های محلی ایران بسیار خوب است، اما کاری که این نمایشگاه انجام داد نشان دادن پوشش دو کشور برای یک نوع مخاطب با یک بازه سنی برابر و در شرایط کاری برابر است و آن هم، روپوش‌های مخصوص محیط آموزشی برای کودکان و نوجوانان است و این موضوع نشان دهنده بسیاری از نقاط اشتراک ماست و درواقع، برای آن‌ها توضیح می‌دهیم که ما هم مثل فرانسوی‌ها معتقدیم پوشش اجتماعی باید تناسبی با اهداف محیط و کارکرد‌های مکان داشته و با سن کاربر و پیشینه‌های فرهنگی تناسب داشته باشد. البته رنگ آمیزی روپوش‌های ایرانی برایشان بسیار جالب است. چون رنگ بندی یونیفرم‌های فرانسوی اغلب تیره و جدی است.

رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در پاریس در رابطه با رتبه بندی موجود در رویداد «جاسمین» مطرح کرد: مقوله رتبه بندی درمورد خیلی از چیز‌ها وجود دارد و موسساتی وجود دارند که کار آن‌ها رتبه بندی سالانه دانشگاه‌ها یا مجله هاست. به همین دلیل، اساساً وقتی وارد رتبه بندی کردن چیزی می‌شوید به این معنی است که دارید توجه اطرافیان را نسبت به آن مقوله جلب می‌کنید و آن چیزی که در رویداد «جاسمین» برای ما خیلی موضوعیت داشت این بود که یک کشوری مثل ایران سال هاست روی طراحی یونیفرم کار کرده است و تقریباً همه مدارسش یونیفرم دارند برخلاف مدارس فرانسه که فقط مدرسه‌های خصوصی شان دارای یونیفرم هستند و سال‌های زیادی است که در ایران روی موضوع یونیفرم کار شده است. به همین خاطر، زمانش رسیده بود تا به طور جدی‌تر به مقوله طراحی لباس پرداخته شود خصوصاً این که امکانات بسیار خوبی داریم. 

شاد مهری ادامه داد: ما اگر بخواهیم وارد موضوع نقوش شویم و با توجه به لباس‌های اقوام شروع به طراحی کردن یونیفرم بخش‌های مختلف ایران کنیم نتایج خیلی چشمگیری خواهیم داشت. اما مسئله این جاست که توجه کردن به یونیفرم مدرسه باید از جایی شروع می‌شد و با توجه به این که کشورمان دارای امکانات است و طراحان بسیار خوبی در این زمینه داریم به همین دلیل، حیف است که نتایج این دو بخش وارد فرآیند یونیفرم مدارس ما نشوند. از اینرو، ما با مدارس فرانسه شروع کردیم و البته در دور اول، مدارس پاریس را مدنظر قرار دادیم. چون اگر می‌خواستیم فراتر از پاریس برویم تعداد مدارسی که یونیفرم داشتند بسیار زیاد بود و حقیقتاً برای دور اول این امکان را نداشتیم و برای دوره‌های بعدی منتظر هستیم تا بتوانیم مدارس ایران را در این فرآیند رتبه بندی وارد کنیم و ان شاءالله اگر خدا بخواهد کارگروهی از طراحان فرانسوی و ایرانی برای کار کردن روی طراحی یونیفرم برای مدارس فرانسوی و ایرانی تشکیل خواهیم داد.

او گفت: کاری که ما آغاز کردیم براساس یک درخواست از سمت ایران نبوده است. به همین دلیل، این که الان چه تصمیمی برایش گرفته می‌شود یا این که اساساً هدف این است که به واسطه چنین مباحثی به سمت و سوی خاصی سوق داده شود یا خیر؟! کار ما این نبوده است. آن چیزی که برای ما جلب توجه کننده بود موتور محرکه این شد تا وارد بررسی و رتبه بندی این یونیفرم‌ها شویم. چون فرانسه کشور مد و طراحی لباس است و در این بحث کار زیادی صورت گرفته است. 

رایزن فرهنگی ایران در فرانسه تصریح کرد: برای ما کار کردن روی این مقوله موضوعیت داشت و این رویداد قطعاً مجموعه‌ای از خروجی‌ها از جمله مباحث پژوهشی را داشته است. اما این که آیا قرار است کسی مبتنی بر این خروجی‌ها تصمیمی بگیرد یا به سمتی برود با این هدف جلو نیامدیم و با هدف ارتقاء دادن طراحی و اصول زیبایی شناختی یونیفرم‌های خودمان وارد این حیطه شدیم و فکر کردیم اول این جا را بررسی می‌کنیم تا ببینیم در کشوری که مهد مد است چه اتفاقی می‌افتد؟ چون انتظار ما این بود در فرانسه کار‌هایی که روی یونیفرم‌ها صورت می‌گیرند خیلی ویژه باشند و در مرحله بعدی وارد این شویم که یونیفرم‌های ایران دارای چه ویژگی‌هایی باشند؟ بنابراین، همین که ما وارد رتبه بندی یونیفرم شده ایم یعنی داریم توجه افراد را به این سمت می‌بریم که طراحی لباس موضوعیت دارد. 

شاد مهری افزود: لباس یک محصول پوشیدنی است. محصولات هرچه باشند روی رفتار کاربر تأثیرگذار هستند. یعنی به شکل طبیعی، صندلی، مبلمانی و... که افراد برای منزل خود خریداری می‌کنند روی رفتارشان تأثیرگذار هستند. بنابراین، وقتی بنده درمورد یک محصول پوشیدنی صحبت می‌کنم بدیهی است که آن محصول روی رفتار فردی که از آن استفاده می‌کند تأثیر می‌گذارد. از این جهت، طراحی لباس بسیار موضوع مهمی است و رتبه بندی کردن آن و برگزاری جشنواره و رویداد و نمایشگاه‌های مختلف و جلب توجه افراد روی این مقوله که چه چیزی می‌پوشند از اهمیت زیادی برخوردار است و لازم است لباسی که به عنوان یونیفرم برای بچه‌ها و نوجوانان در مدرسه طراحی می‌شود لباسی زیبا و متناسب و مطلوب آن‌ها باشد و نیاز‌های آن‌ها را برطرف کند.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ساير حوزه ها